Википедија

Istorija Belgije

Аспект историје, са фокусом на западноевропску земљу Белгију

Istorija Belgije proteže se pre osnivanja moderne države sa tim imenom 1830. godine, i isprepletena je sa zemljama njenih suseda: Holandije, Nemačke, Francuske i Luksemburga. Tokom većeg dela svoje istorije, ono što je danas Belgija bilo je ili deo veće teritorije, poput Karolinškog carstva, ili je bilo podeljeno na niz manjih država, među kojima su istaknute Vojvodstvo Brabant, Okrug Flandrija, Liježsko episkopstvo i Okrug Luksemburg. Zbog svog strateškog položaja i istorije kao zemlje kontakta različitih kultura, Belgija je nazvana „raskrsnicom Evrope“; zbog brojnih vojski koje se borile na njenom tlu, nazvana je i „bojnim poljem Evrope“ ili „kokpitom Evrope“. Belgija je takođe izvanredna kao evropska nacija koja sadrži i koja je podeljena jezičkom granicom između francuskog jezika latinskog porekla i nemačkog holandskog jezika.

Rimska provincija Belgijska Galija za vreme cara Dioklecijana u 3. veku podeljena je na provincije Belgika Prima i Belgika Sekunda. U 5. i 6. veku naseljavaju se salijski Franci sa donje Rajne. Verdenskim sporazumom 843. podeljena je na zapadni deo koji je dobila Francuska Karla Ćelavog dok je istočni deo dobila Lotaringija Lotara I.

Epizoda belgijske revolucije iz 1830, Egid Šarl Gistav Vapers (1834)

U 12. veku nagli uspon tekstilne proizvodnje pogoduje razvoju gradova Briža, Genta, Ipra i Antverpena. U 13. i 14. veku česte su pobune gradskih privrednika protiv patricijata. U Stogodišnjem ratu (1337—1453) bogati flandrijski gradovi se zbog privrednih razloga (uvoz vune), opredeljuju za Englesku. U to doba procvata zemljom upravljaju burgundske vojvode.

Od 1477. Belgija pripada dinastiji Habzburg te ostaje u njenom posedu i nakon borbi za burgundsko nasleđe. Severni Brabant i deo severne Flandrije je od 1648. godine u sastavu južnih pokrajina, a od 1714, nakon rata za špansko nasleđe, Belgija je ponovo austrijska. Antiaustrijsko raspoloženje odrazilo se u ustanku 1789. i proglašenju Ujedinjenih Belgijskih Država. 1797. priključena je Francuskoj Republici.

Od 1815. ujedinjena je sa Holandijom u Ujedinjenu Kraljevinu Nizozemsku na čelu sa Vilemom Oranskim. Nakon izbijanja Belgijske revolucije 1830. u Briselu, Belgija je proglasila nezavisnost, potvrđenu u Londonu 1831.

Iako se u Prvom i Drugom svetskom ratu proglasila neutralnom, Nemačka je oba puta okupirala Belgiju. Godine 1947. sklopljena je carinska unija sa Holandijom i Luksemburgom — Beneluks. Belgija učestvuje u stvaranju NATO-a 1949, Evropske zajednice za ugalj i čelik 1951, Evropske ekonomske zajednice 1957. i Evropske unije 1992.

Od 1960. povlači se iz Belgijskog Konga i vojno interveniše 1977. zajedno sa francuskom vojskom. Godine 1951. kralja Leopolda III nasledio je Boduen I. Početkom 1960-ih razgraničena su jezična područja u Belgiji. Od 1970. ozakonjene su tri zajednice (frankofonska/valonska, flamanska i nemačka), a postepena federalizacija rezultovala je autonomijom tri regije: Valonije, Flandrije i glavnog grada Brisela.

Godine 1993. na presto dolazi Albert II. Pred kraj 1990-ih i početkom 2000-ih uticajna je Liberalna stranka, u vladajućoj koaliciji sa strankama levice i ekološkog pokreta. Od 1999. premijer je Gi Verhofstat koji je ponovo izabran 2003.

Praistorija uredi

 
Kremenski noževi otkriveni u belgijskim pećinama

Na belgijskoj teritoriji su neandertalski fosili otkriveni su u Anžiju 1829–30 i negde drugde, neki od kojih su iz perioda oko 100.000 godina pre nove ere.[1]

Najranija neolitska poljoprivredna tehnologija severne Evrope, takozvana LBK kultura, dosegla je istok Belgije u njenom najudaljenijem severozapadnom delu od svog mesta porekla u jugoistočnoj Evropi. Njena ekspanzija zaustavila se u regionu Hesbaje u istočnoj Belgiji oko 5000. p. n. e. Belgijska LBK je zapažena po upotrebi odbrambenih zidova oko sela, što se pretpostavlja da je bilo neophodno usled blizine lovaca-sakupljača.[2][3][4]

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „Descriptions of Fossil Neandertals”. Bone and Stone. Pristupljeno 2012-11-07. 
  2. ^ Boerderij uit de jonge steentijd ontdekt in Riemst, Arhivirano iz originala 01. 04. 2016. g., Pristupljeno 20. 02. 2021 
  3. ^ Vanmontfort (2007), „Bridging the gap. The Mesolithic-Neolithic transition in a frontier zone” (PDF), Documenta Praehistorica, 34: 105—118, doi:10.4312/dp.34.8, Arhivirano iz originala (PDF) 2012-04-02. g. 
  4. ^ „100,000 Year-old DNA Sequence Allows New Look At Neandertal's Genetic Diversity”. Sciencedaily.com. 2006-06-07. Pristupljeno 2012-11-07. 

Literatura uredi

Reference and surveys uredi

330 pp

Politička istorija uredi

  • Carlier, Julie. "Forgotten Transnational Connections and National Contexts: an 'entangled history' of the political transfers that shaped Belgian feminism, 1890–1914," Women's History Review (2010) 19#4 pp. 503–522.
  • Conway, Martin. The Sorrows of Belgium: Liberation and Political Reconstruction, 1944–1947 (Oxford University Press, 2012) 512 pp. online review
  • Deprez, Kas, and Louis Vos, eds. Nationalism in Belgium: Shifting Identities, 1780–1995 (1998), 21 essays by scholars
  • Dumont, Georges-Henri. Histoire de Bruxelles. Biographie d'une capitale (Brussels 1997)
  • Fishman, J. S. Diplomacy and Revolution. The London Conference of 1830 and the Belgian Revolt (Amsterdam 1988).
  • Lorwin, Val R. "Belgium: Religion, class and language in national politics," in Robert Dahl, ed. Political Oppositions in Western Democracies (1966) pp. 147–87.
  • Mansel, Philip. "Nation Building: the Foundation of Belgium." History Today 2006 56(5): 21–27.
  • Pirenne, Henri. Belgian Democracy, Its Early History (1910, 1915) 250 pp. history of towns in the Low Countries online free Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. maj 2012)
  • Pirenne, Henri. "The Formation and Constitution of the Burgundian State (Fifteenth and Sixteenth Centuries)." The American Historical Review. Volume 14, Issue 3, Page 477, April 1909 in JSTOR
  • Polansky, Janet L. Revolution in Brussels 1787–1793 (1987)
  • Stanard, Matthew G. "Selling the Empire Between the Wars: Colonial Expositions in Belgium, 1920–1940." French Colonial History (2005) 6: 159–178. in JSTOR
  • Stanard, Matthew G. Selling the Congo: A history of European pro-empire propaganda and the making of Belgian imperialism (U of Nebraska Press, 2012)
  • Strikwerda, C. J. Mass Politics and the Origin of Pluralism: Catholicism, Socialism and Flemish Nationalism in Nineteenth-Century Belgium (Lanham, MD and Leuven, 1997)
  • Strikwerda, C. J. Urban Structure, Religion and Language: Belgian Workers (1880–1914) (Ann Arbor, 1986)
  • Tollebeek, Jo. "Historical Representation and the Nation-State in Romantic Belgium (1830–1850)," Journal of the History of Ideas 59.2 (1998) 329–353 in Project Muse
  • VanYpersele, Laurence and Rousseaux, Xavier. "Leaving the War: Popular Violence and Judicial Repression of 'Unpatriotic' Behaviour in Belgium (1918–1921)," European Review of History 2005 12(1): 3–22. ISSN 1350-7486 Fulltext: Ebsco

Ekonomska, kulturna i socijalna istorija uredi

  • Blomme, J. The Economic Development of Belgian Agriculture, 1880–1980 (Leuven, 1992)
  • Clark, Samuel. "Nobility, Bourgeoisie and the Industrial Revolution in Belgium," Past & Present (1984) # 105 pp. 140–175; in JSTOR
  • Clough, Shepard B. A history of the Flemish Movement in Belgium: A study in nationalism (1930)
  • de Vries, Johan. "Benelux, 1920–1970," in C. M. Cipolla, ed. The Fontana Economic History of Europe: Contemporary Economics Part One (1976) pp. 1–71
  • Deschouwer, Kris. "Ethnic structure, inequality and governance of the public sector in Belgium." Ethnic Inequalities and Public Sector Governance I UNRISD/Palgrave Macmillan, Basingstoke, 2006). online
  • Dhondt, Jan, and Marinette Bruwier in Carlo Cipolla, The Emergence of Industrial Societies-1 (Fontana, 1970) pp. 329–355
  • Houtte, J. A. Van. "Economic Development of Belgium and the Netherlands from the Beginning of the Modern Era," Journal of European Economic History(1972), 1:100–120
  • Lijphart, Arend. Conflict and coexistence in Belgium: the dynamics of a culturally divided society (1981).
  • Milward, A. S. and S. B. Saul. The Economic Development of Continental Europe, 1780–1870 (1973), pp. 292–296, 432–453. online;
  • Mokyr, Joel. "The Industrial Revolution in the Low Countries in the First Half of the Nineteenth Century: A Comparative Case Study," Journal of Economic History (1974) 34#2 pp. 365–99 in JSTOR
  • Mokyr, J. Industrialization in the Low Countries, 1795–1850 (New Haven, 1976).
  • Mommens, A. The Belgian Economy in the Twentieth Century (London, 1994)
  • Silverman, Debora. "'Modernité Sans Frontières:' Culture, Politics, and the Boundaries of the Avant-Garde in King Leopold's Belgium, 1885–1910." American Imago (2011) 68#4 pp. 707–797. online
  • Zolberg, Aristide R. "The Making of Flemings and Walloons: Belgium: 1830–1914," Journal of Interdisciplinary History (1974) 5#2 pp. 179–235 in JSTOR

Istoriografija uredi

  • Stanard, Matthew G. "Belgium, the Congo, and Imperial Immobility: A Singular Empire and the Historiography of the Single Analytic Field,"French Colonial History (2014) 15 pp. 87–109.
  • Vanthemsche, Guy (2012). Belgium and the Congo, 1885–1980. Cambridge University Press. ISBN 9780521194211. 

Spoljašnje veze uredi

 
Istorija Belgije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Историја_Белгије&oldid=27553119”