Википедија

Kamen u žučnoj kesi

Kamen u žučnoj kesi, kamen u žuči, holelitijaza pojava je čvrstih ili trošnih aglomeracija (nakupina kristala rastvorenih minerala u žuči) u obliku kamena, kamenova ili peska. Kamen u žučnoj kesi proizvod je multifaktorijalnog procesa koji se sastoji od: socio-ekonomskih, genetičkih i konstitucionalnih činilaca. Od ove bolesti nije pošteđeno stanovništvo nijednog geografskog područja, etnička grupa, niti jedno životno doba od postanka čovečanstva. Klinički, najmanifestniji je između četvrte i šeste decenije života, češće kod žena i osoba koje imaju problema sa prekomernom telesnom težinom.[1]

Kamen u žučnoj kesi
Klasifikacija i spoljašnji resursi
Specijalnostgastroenterologija
hirurgija

Kamen u žučnoj kesi obično spontano napušta telo kroz žučovod. Međutim ako njegova veličina naraste i formira relativno veliku formaciju (prečnika više milimetara), nastaje opstrukcija-začepljenje cističnog kanala, zajedničkih žučnih puteva, kanala gušterače ili vaterove ampule, što ima za posledicu zastoj u izlučivanju žuči iz žučne kese, pojavu jakih jednostranih bolova (bilijarnih kolika) u gornjem delu trbuha ispod desnog rebarnog luka, koji zrače pozadi u leđa, i druge simptome sa prevalencom od ....[2]

Prisustvo kamena u žuči i žučnoj kesi može dovesti do akutnog holecistitisa,[3] inflamatornog stanja koje nastaje kao posledica zadržavanja žuči u žučnoj kesi na koju se nadovezuje sekundarne infekcije od strane crevnih mikroorganizmima, pretežno Ešerihije, Klebsijele, Enterobaktera, i drugih vrsta bakterija.[4] Kod zapuštenih, nelečenih, oblika ove bolesti mogu nastati ozbiljne komplikacija poput upala gušterače, upale trbušne maramice i sepse. Bilo koje od navedenih komplikacija može ugroziti život bolesniku, što zahteva hitnu medicinsku pomoć.

Istorija uredi

Bolesti bilijarnog trakta smatraju se starim koliko i čovečanstvo. Prva saznanja o njima datiraju još iz 2000. godine p. n. e. kada su Vavilonci vrlo precizno opisali žučnu kesu, jetrene vodove i cistikus.[5] Međutim bolest je prvi detanjno opisao firentinski patolog 1507. godine.

Krajem 18. veka, prvi put u istoriji medicine, izvršen je planirani operativni zahvat odstranjenja kamenca (kalkulusa) iz žučne kese i tim činom postavljen temelj budućoj bilijarnoj hirurgiji.[6][7]

Godine 1882. Langenbuch je izvršio holecistektomiju u jednom aktu i postavio vrlo važan princip: žučna kesa treba da se odstrani ne zato što sadrži kamenac, već zato što ih i formira. Od tada je kao isključiva metoda lečenja kamenaca žučne kese važila otvorena holecistektomija.[8]

Zahvaljujući, pre svega, ultrazvučnoj dijagnostici, danas se holelitijaza sve češće dijagnostikuje i u dečjem uzrastu.

Kalkuloza bilijarnog trakta, u savremenoj medicini 21. veka, smatra se jednim od najčešćih oboljenja, a operacije zbog ove bolesti spadaju među najčešće operacije u hirurgiji.[9] O ovome svedoči činjenica da se godišnje u svetu uradi preko 1,5 miliona holecistektomija zbog otstranjenja kamena u žučnoj kesi.[8]

Zahvaljujući razvoju tehnologije u drugoj polovini 20. veka došlo je do stvaranja moderne endoskopske hirurgije, tzv. minimalne invazivne hirurgije, zasnovane na klasičnim hirurškim principima i novim tehnološkim rešenjima. Godine 1985. Miiche iz Bobligena prvi uradio laparoskopsku holecistektomiju, koja iako objavljena, ostala je nezapažena i nepoznata u mnogim medicinskim krugovima.

Mouret iz Liona 1987. godine izvršio je svoju prvu laparoskopsku holecistektomiju koja je, iako urađena krišom i nikada publikovana, ipak ušla u istoriju hirurgije (Sabiston, 1997).

Tako je laparoskopska holecistektomija, kao nova operativna tehnika, s kraja 20. veka prihvaćena pozitivno od strane pacijenata i poštujući principe koje je postavio Langenbuch, uz minimalnu traumu, konačno je osvojila i akademske hirurške krugove širom sveta.[10]

Osnovni pojmovi uredi

Žuč

Žuč je tečnost žućkasto-zelene boje koja se najvećim delom sastoji od vode, holesterola, žučnih soli (žučnih kiselina), pigmenata i viška holesterola (koji se preko žuči odstranjuje iz organizma). Iako žuč ne sadrži enzime, ona omogućava varenje masti, tako što vrši njihovu emulziju (razbija ih na sitne kapljice).

Žučna kolika

Žučna kolika je visceralni bol kod kojeg se bolni nadražaj prenosi dvema vrstama nervnih puteva do somatskih i vegetativnih centara u nervnom sistemu. Kada postoje kamenovi u žučnoj kesi ili kada je ona zapaljena, aferentna živčana vlakna sa žučne kese idu preko desnog i levog splanhničkog živca do zadnjih korenova sedmog i osmog grudnog segmenta.[11]

Kolika nije samo jednostavan osećaj bola već i emocija. Ona je i znak koji upozorava na opasnost i dragoceni je signal u zaštiti vitalnih funkcija organizma. Po svom intenzitetu, jako izraženi bolovi kod žučne kolike spadaju među najjače bolove u medicini uopšte. Što je bol jači utoliko se bolesnik žali da je veća zona u kojoj se bol oseća.[12]

Sa stanovišta kliničara kolika se definiše i kao bol koji nastaje usled grča (spazma) glatkih mišićnih ćelija zida žučne kese i žučnih puteva. Na osnovu intenziteta spazma glatkih mišića kolike koje prate opstrukciju npr. kod pokretljivog kamena u žučnim kanalima mogu biti različitog intenziteta, što zavisi od odnosa između veličine kamena i promera kanalikularnog sistema, sa jedne strane, i pokretljivosti kamena, sa druge strane.[13]

Anatomija i fiziologija žučne kese uredi

 
Mehanizam koncentracije žuči

Žučna kesa (lat. vesica fellea) je šuplji organ, kruškolikog oblika, dužine 8–11 cm, smešten sa donje strane desnog jetrenog režnja. U žučnoj kesi nalazi se oko 50 ml žuči, koja iz nje izlazi, kada hrana koja dospe u digestivni trakt, izvrši stimulaciju lučenja holecistokinina. Hormon, holecistokinin skuplja žučnu kesu i tako potiskuje žuč kroz žučni kanal u dvanaestopalačno crevo, gde se ona meša sa kašom. Kada nema kaše, jedan zalistak u žučnom kanalu, koji se naziva Odijev sfinkter, ostaje zatvoren i žuč ostaje u žučnoj kesi.

Osnovna funkcija žučne kese je da služi kao rezervoar i koncentrator žuči koja se stvara u jetri. Jetra neprekidno luči žuč (nezavisno od varenja), koja napušta jetru kroz jetrin odvodni kanal (lat. ductus hepaticus), a potom kroz žučni kanal (lat. ductus choledochus) jednim delom ide direktno u dvanaestopalačno crevo a drugim delom preko cističnog kanala (lat. ductus cysticus) u žučnu kesu.

Žučna kesa homogenizuje i koncentriše žuč, „oduzimanjem“ voda. Na ovaj način ona postaje koncentrovanija tj. tri do četiri puta gušća od one koja dolazi iz jetre i time sposobnija za razgradnju unesene hrane.[14]

Žuč se u dvanestopalačno crevo ispušta po potrebi, grčenjem žučne kese pri varenju, ne samo masne hrane, već i pri konzumiranju bilo koje vrste hrane, pa čak i vode.[15]

Ako nema varenja, lučenjem žuči reguliše, Odijev sfinkter (smešten u zidu dvanaestopalačnog creva), koji se zatvori pa žuč mora nazad u žučnu kesu gde se vrši njeno skladištenje, do sledećeg procesa varenja hrane.[14]

 
Žučna kesa i žučni kanali
 
Položaj žučne kese (zeleno) u trbuhu

Epidemiologija uredi

Prevalenca holelitijaze zavisi od brojnih etioloških faktora, uključujući i etničku pripadnost, pol, komorbiditet i genetiku.[16]

Morbiditet

Na globalnom nivou od žučnih kamena boluje 10% – 20% odraslih osoba starijih od 40 godina. Međutim, samo od 1% – 3% žali se na simptome. U mnogoljudnim i razvijenim zemljama kao što su npr. Sjedinjene Američke Države, oko 20 miliona ljudi (10-20% odraslih) ima žučni kamen u svom bilijarnom traktu.

Svake godine kod 1 – 3% stanovnika razvije sa žučini kamen, koji u oko 1 – 3% slučaja postaje i klinički manifestan. Svake godine, u Sjedinjenim Američkim Državama, kod oko 500.000 pacijenata javljaju se znaci, simptomi ili komplikacije kamena u žučnoj kesi i žučnim putevima koji zahtevaju holecistektomiju.[17]

Švedska epidemiološka studija pokazala je da je učestalost žučnih kamenaca, na godišnjem nivou, oko 1,39 na 100 osoba.

Mortalitet

Kamena u žučnoj kesi odgovoran je za oko 10.000 smrtnih slučajeva godišnje, samo u Sjedinjenim Američkim Državama.

Oko 7.000 smrtnih ishoda može se pripisati akutnom obliku holecistitisa nastalom kao komplikacija akutnog pankreatitisa izazvanog kamenom u žuči.

Oko 2.000-3.000 smrti uzrokovan je rakom žučne kese (kod koga je u 80% slučajeva utvrđeno prisustvo kamena u žučnoj kesi sa hroničnim holecistitisom).

Iako je vađenje kamena iz žučne kese i žučnih puteva relativno bezbedna hirurška metoda, holecistektomija ima i retke komplikacije koje mogu dovesti do nekoliko stotina smrtnih slučajeva, svake godine.[18]

Polne razlike

Kamen u žučnoj kesi i žučnim putevima češće se javlja kod žena nego kod muškaraca. Učestalost kamena u žuči kod žena je 2 do 3 puta veća nego kod muškaraca.

U jednoj italijanskoj studiji, utvrđeno je da je 20% žena i 14% muškaraca imalo kamen u bilijarnom traktu.

Kod žena je verovatno veći rizik za pojavu žučnik kamenaca zato što je u njihovom organizmu estrogen stimuliše jetru da preko žuči uklanja više holesterola iz krvi.

Takođe u trudnoći veća je verovatnije da će trudnice sa kamencima u žuči imati simptome. Iz brojnih studija (u poslednjih 70 godina) evidentno je da ako se od broj žena koje su bile u trudne, oduzme ukupan broj ostalih žena sa kalkulozom, taj broj je približno jednak broju muškaraca. Naime približno na svakih pet bolesnika sa oboljenjem žučne kese, njih četvoro su žene, a jedan muškarac, a od te četiri žene tri su bile trudne a jedna ne.

Povećani rizik od stvaranja kamena u žuči primećen je i kod žena koje uzimaju oralne kontraceptive i kod onih koje koriste estrogensku zamenu terapije nakon menopauze.

Velika je verovatnoća da će se žučni kamenci razviti kod muškaraca i žena sa prevelikom telesnom masom ili gojaznih i onih koji koriste hranu bogatu zasićenim mastima i rafinisanim šećerom.

Starost

Žučni kamenci se pojavljuju kod skoro 25% žena do dobi od 60 godina i do 50% do dobi od 75 godina. Oko 20% muškaraca ima žučne kamence do navršenih 75 godina života.

U jednoj danskoj studiji prevalenca kamena u žuči kod osoba starosti od 30 godina bila je 1,8% za muškarce i 4,8% za žene; a kod osoba uzrasta od 60 godina 12,9% za muškarce i 22,4% za žene.

Bolest žučnih kamenaca je relativno retka kod dece. Nakon 15 godina starosti, prevalencija žučnih kamenaca kod američkim žena povećava se za oko 1% godišnje; kod muškaraca, stopa je manja, oko 0,5% godišnje.

Na osnovu brojnih studija može se zaključiti da se kamen u žuči i dalje najviše formira tokom odraslog životnog doba, sa najvećom učestalošću u poodmaklom dobu. Učestalost holelitijaze kod žena opada sa pojavom menopauze, ali se kod muškaraca i žena sa starošću nastavlja porast stope od oko 0,4% godišnje do poznog životnog doba.

Rasne i teritorijalne razlike

Učestalost kamena u žuči je najviša kod bolesnika poreklom sa severa Evrope, hispano i indijanske populacijom. Učestalost kamena u žuči je niža u azijata i afroamerikanaca.

Etiopatogeneza uredi

Normalna žuč se sastoji od žučnih soli (uglavnoh holna i henodeoksiholna kiselina), na koju otpada 70% ukupnog volumena žuči, zatim fosfolipida (lecitin), oko 22% volumena, holesterola 4%, bilirubina 0,3% i blizu 3% ostalih proteinskih frakcija.

 
Kalcijum bilirubinski kamenčić
 
Pigmentni kamenčić
 
Mešoviti kamenčići

Kamenčići u žučnoj kesi primarno se razvrstavaju na holesterolske, bilirubinske i mešovite:

Holesterolski kamenčići

Od 75% do 80% žučnih kamenaca stvara se iz holesterola, koji iako nije jako rastvorljiv, kako bi ostao dispergovan u tečnosti, mora biti u odgovarajućoj ravnoteži sa žučnim solima.[19]

Ako jetra izlučuje previše holesterola u žuč, i ako žuč zaostaje u žučnoj kesi stvara se mulj zbog prezasićenja žuči solima. U takvim uslovima, zbog narušene ravnoteže, holesterol počinje se taložiti van rastvora žuči i aglomeracijom nakupina kristala stvoriti žučne kamence.

Bilirubinski kamenčići

Bilirubinski kamenci su izrazito crne ili smeđe boje i sastoje se najvećim delom od kalcijum bilirubinata, materije koja se stvara razgradnjom hemoglobina u krvi. Zastupljeni su 10% do 15% u ukupnom broju. Često se stvaraju u žučnoj kesi osoba sa urođenom ili stečenom hemolitičkom anemijom ili cirozom.

Mešoviti kamenčići

Mešoviti kamenci su braon boje. Njihove formacije čini mešavina pigmentnih i holesterolskih kamenaca. Veoma su retki u Evropi, a česti u Africi i na Dalekom istoku.

Uzrok Činioci
Variranje telesne težine
  • Gubljenje telesne težine dijetom
  • Vraćanje izgubljene telesne težine prekomernom ishranom
Lekovi
  • Lekovi za sniženje holesterola (gemfibrozil i klofibrat). Lekovi smanjuju nivo holesterola u krvi ali istovremeno povećavaju količinu koja se izlučuje u žuč, što povećava rizik za nastanak žučnog kamena.
Zastoj u protoku žuči
  • Gladovanje,
  • Trudnoća
  • Intravenska ishrana
Genetski faktori
  • Geni MDR–3 klase
Ciroza jetre
  • Posebno pigmenti oblik ciroze
Hronične bolesti i drugi poremećaji
  • Šećerna bolest, kod koje bolest žučne kese može napredovati brže zbog pratećih težih infekcija.
  • Kronova bolest
  • Litogena jetra
  • Lenj kolon
  • Kriva holecista (žučna kesa)

Žučni kamenci mogu biti različitog oblika i veličine, u rasponu od nekoliko milimetara do nekoliko centimetara.

U bilo kom trenutku, a najčešće posle masnog obroka, kamenci se mogu pokrenuti i zaglaviti u vodu žučne kese, koji vodi od nje do glavnog žučovoda, i izazvati napad bola (bilijarna kolika), infekciju i upalu zida žučne kese (holecistitia) ili sve zajedno.

Oko 15% osoba sa kamencima u žučnoj kesi može imati kamence i u zajedničkom žučnom vodu (holedoholitijaza), koji ako savladaju otpor vaterove ampule, mogu ponekad preći u tanko crevo.

 
Razne vrste kamena u žučnim putevima: holesterolski, mešoviti i pigmentni

Klinička slika uredi

 
Simptomi od strane kamena u žučnoj kesi najčešće se javljaju kada njihova veličina postane veća od 8 mm ili izazovu blokadu oticanja žuči

Većina kamenaca u žučnoj kesi ne daje nikakve kliničke simptoma i po više godina. Ovi kamenci se nazivaju nemi ili tihi i najčešče se otkrivajuje slučajno u toku drugih rutinskih pregleda, i ne zahtevaju nikakvo lečenje, izuzev higijensko dijetetskog režima ishrane.[20]

Simptomi od strane kamena u žučnoj kesi najčešće se javljaju kada njihova veličina postane veća od 8 mm.

Klasični klinički simptomu žučnih kamenaca su:

Bol

Bol je načešće po tipu kolike (u vidu čupanja i grčeva) i pojačava se nakon 30 minuta. Obično se javlja nakon masnog obroka i lokalizovan je ispod desnog rebarnog luka, ali može da se širi u desno rame, ili između lopatica. Bolovi se najčešće javljaju noću i pojačavaju se prilikom dubokog udisaja, ili na pritisak ispod desnog rebarnog luka (Marfijev karakter bola)

Mučnina, gađenje, povraćanje

Čest su pratilac bola

Gubitak apetita, nadimanje, proliv

Čest su pratilac bola, i udruženi su sa mučninom, gađenjem i povraćanjem

Dijagnoza uredi

Kamen u žučnoj kesi često se prvo manifestuje epizodama akutnih bilijarnih kolika ili grčeva. Bolest obično počinje; karakterističnim bolom tipične lokalizacije, koji mogu da prate simptomi mučnine, povraćanja i blago povišene telesne temperature. Kako je klinička slika često atipična (i dugi niz godina asimptomatska), dijagoze treba da bude podržana mnogim kliničkim ispitivanjima, laboratorijskim i drugim testovima i odgovarajućim imidžing (radiološkim) metodama, koja će omogućiti brzo postavvljanje dijagnoze i donošenje odluke o konzervativnom pristupu lečenju ili razmatranju primene drugih minimalno invazivnih ili invazivnih metoda lečenja.[21]

Osnovna ispitivanja uredi

U osnovna klinička ispitivanja spadaju; uzimanje iscrpna istorija bolesti i fizikalni pregled po organskim sistemima.

Istorija bolesti uredi

Istoriju bolesti uvek treba započeti anamnezom, i u njoj utvrditi prisustvo karakterističnih simptoma za ovu bolest (bilijarne kolike, promene u izgledu stolice, promene u izgledu bolesnika).

Fizikalni pregled uredi

U fizikalnom pregledu posebna pažnja obraća se na:

  • Izgled bolesnika
  • Pojavu otoka i visoke temperature
  • Bolnu osetljivost na palpaciju ispod desnog rebarnog luka
  • Palpatorne znake uvećanja žučne kese

Dopunska ispitivanja uredi

U dopunska ispitivanja spadaju: laboratorijski testovi i radiološke slikovne metode.

Laboratorijska ispitivanja uredi

U laboratorijskim nalazima holesterinske kamence prati hiperlipidemija a pigmentne kamence prati hiperbilirubinemija. pigmentne kamence prati hiperbilirubinemija

Radiološka ispitivanja uredi

Rutinske radiološka ispitivanja podrazumevaju:

Peroralna holecistografija

Ova radiološka metoda ispitivanja bilijarnog trakta skoro je sasvim izbačena iz upotrebe kao zastarela metoda. Ako se ipak vrši radiološko ispitivanja bilijarnog trakta, uz primenu kontrastnog sredstava, to ne treba raditi kod bolesnika: sa alergijom na kontrastna sredstva, serumskim kreatininom >200 µmol/l, mijelomatoze i lečenja metforminom.

Ultrazvučni pregled (ultrasonografija)

Ultrazvučni pregled bilijarnog trakta je neinvazivna metoda pregleda koji se zasniva na zvučnim talasima visoke frekvence koji prolaze kroz tkivo jetre i žučnih puteve različitim brzinama, a potom vraćaju ka sondi i vizuelizuju na ekranu monitora.

Ako je kamenje male veličine ono se ponekad može prevideti, što ne isključuje primenu holecistografije.

Ultrasonografija se smatra i najboljim oblikom i metodom izbora za snimanja osobe kod kojih se izbegava radijaciono zračenje, na primer trudnice i deca.

 
Kompjuterizovana tomografija: upala žučne kese izazvana opstrukcijom velikim žućnim kamenom
Kompjuterizovana tomografija

Prednost ove metode za otkrivanje bolesti žučnih puteva je kratko trajanje, a mana izlaganje zračenju. Prednosti skenerske dijagnostike se ogledaju u mogućnosti procene struktura koje okružuju žučne puteve. Ovo je naročito važno ako su maligni tumori u pitanju, jer nam najčešće omogućava procenu stepena širenja malignog oboljenja.

Primena kompjuterizovane 3D tomografije omogućava snimanje struktura jetre i žučnih puteva u trodimenzionalnoj projekciji, pa se preporučuje kod sumnja na kamen žučnim putevima ili kod osoba kod kojih se ne mogu primeniti jodna kontrastna sredstva.

Magnetna rezonanca

Ova dijagnostička metoda izuzetno je pouzdana za vizuelizaciju žučnih puteva. momenat koji nameće primenu ove dijagnostička metoda, je dijagnostička nedoumica o ozbiljnim patološkim promenama, najčešće kod sumnje na tumorske procese.

Nedostaci ove metode su ti što pregled traje dugo, zahteva saradnju pacijenta, jako je skup i nedostupan je u svim zdravstvenim centrima.

Endoskopske retrogradne holangiopankreatografija

Kada ne mogu da se izbegnu invazivne dijagnostičke metode, najbolje je primeniti endoskopske retrogradne holangiopankreatografija (ERCP). Ovom metodom se endoskopom preko dvanaestopalačnog creva ulazi u žučne puteve. Na taj način se vizuelizuju žučni putevi i izvodni kanal pankreasa.

Endoskopija je korisna jer istovremeno sa pregledom može da se uradi intervencija. Najčešće se na taj način vade sitni žučni kamenčići, tretiraju benigne lezije, ili promene blizu dvanaestopalačnog creva.

Perkutana holangiografija

Ako se sumnja na maligno oboljenje ili neku promenu koja nije iz samih žučnih puteva, onda se najčešće odlučuje za invazivni pristup kroz kožu - perkutanom transhepatičnom holangiografijom. Ovom metodom dobijamo informacije o stanju žučnih puteva unutar i van jetre.

Metoda se izvodi tako što se do žučnih puteva (unutar samog tkiva jetre) dolazi kroz kožu, između rebara (najčešće), jako tankom, atraumatskom iglom. Perkutana holangiografija se radi u lokalnoj anesteziji u bolničkim uslovima.

Perkutana holangiografijaj najčešćeje uvodna metoda za dalje interventne radiološke procedure koje mogu da se izvode perkutanim pristupom, kao što su drenaže bilijarnih puteva, ili plasiranje bilijarnih proteza.

Diferencijalna dijagnoza uredi

U konačnom postavljanju dijagnoze diferencijalno dijagnostički treba imati u vidu sledeće bolesti sa sličnom kliničkom slikom:

  • Upala slepog creva
  • Upala žučnih puteva (ograničena)
  • Tumori žučnih puteva
  • Holangiokarcinom
  • Upala žučne kese (holecistitis)[22]
  • Rak žučne kese
  • Gastritis i ulkusna bolest
  • Gastroenteritis
  • Rak gušterače
  • Akutna upala gušterače

Terapija uredi

Tretman žučnih kamenaca zavisi od stadijum bolesti. Tako akutni oblik kamena u žuči sa pratećim komplikacija (opstruktivna žutica, suprativen holangitis, empijem ili gangrena žučne kese, enterobilijarna fistule, ileus izvan kamencem) treba tretirati u što kraćem roku nakon pojave simptoma.[23]

Kako pacijenti sa holelitijaze često imaju i druge bolesti (kao što su peptički ulkus, gastroezofagealna refluksna bolest, netolerancija na laktozu, celijakija, funkcionalna dispepsija, sindrom iritabilnog creva, pankreatitis,[24] ili rak), kod bilo kog od navedenih simptom pre početka lečenja, pre svega hirurškog, potrebno je uraditi laboratorijske i imidžing testove.

U idealnim slučajevima, mere prevencije mogu da spreči formiranje kamena u žuči, iako je trenutno, ova opcija jako ograničen na svega nekoliko posebnih okolnosti.

Lečenje asimptomatskih oblika

Asimptomatski oblik kamen u žuči ne zahteva hirurški tretman, jer on predstavlja teži rizik od potencijalne koristi (jer su komplikacije 1:500). Holecistektomija kod asimptomatskih kamenaca u žuči može biti naohodna jedino u sledećih pacijenata:

  • sa velikim kamenom u žuči (>2 cm u prečniku);
  • sa nefunkcionalnom ili kalcifikovanom (porcelanskom) žučnom kesom, zbog visokog rizika od karcinoma žučne kese;
  • sa povredom kičmene moždine ili senzornom neuropatijom, koje utiču na trbuh;
  • sa anemijom srpastih ćelija kod kojih razlika između bolne krize i holecistitisa može biti jako teška.
Lečenje simptomatskih oblika

Simptomatske oblike treba lečiti prvo medikamentno:

  • Nesteroidnim antireumaticima i drugim anelgeticama, treba lečiti bilijarne kolike, i. time postići neosetljivosti na bol. Veština lečenja kolika podrazumeva izbor jednog ili više lekova i / ili nefarmakoloških sredstava, koja će obezbediti maksimalu efikasnost uz minimalne neželjene efekte za svakog pacijenta ponaosob. Među pacijentima postoje razlike kako u percepciji bola tako i u odgovoru na terapiju. Pri izboru analgetika potrebno je dati najbezbedniji efikasan lek, dati najmanju efikasnu dozu i izbegavati klinički značajne interakcije sa drugim lekovima.[25][26]
  • Antibioticima, u trajanju od 5 do 7 dana, treba lečiti prateći zapaljenjki proces (akutni holecistitis)
  • Oralnom primenom žučnih soli (ursodiol), koja može biti uspešna kod kamenaca < 1 cm. Terapija žučnim solima možra se sprovoditi prema potrebi, koja može biti i duža od 6 meseci. Stopa uspešnosti ove terapije je manja od 50%.

Kamen u žučnoj kesi se definitivno leči hirurškim metodama, klasičnom ili laparoskopskom holecistektomijom.

Prognoza uredi

Manje od polovine bolesnika sa kamenom u žuči postaju asimptomatični, mada se kod oko 25% pacijenata sa asimptomatskim žučnim kamencima simptomi mogu razviti u roku od 10 godina.

Stopa smrtnosti kod osoba lečenih holecistektomijom je 0,5% sa morbiditeom manjim od 10%. Stopa smrtnosti kod osoba sa holecistektomijom je 3-5% sa morbiditetom od 30-50%.

Nakon holecistektomije, kamenje se može ponovo stvoriti u žučnoj kesici.

Kod oko 10-15% bolesnika kamen u žučnoj kesi (holelitijaza) povezana je sa holedoholitijazom, kao jednom od njenih komplikacija. Prognoza kod pacijenata koji istovremeno imaju i holedoholitijazu zavisi od prisustva težih komplikacija. Od svih pacijenata koji odbijaju operaciju ili su nesposobni da se podvrgne operaciji kamena u žuči, 45% njih je bez simptoma holedoholitijaze, dok se kod 55% bolesnika uporedno sa njom javlja i holedoholitijaze sa različitim stepenom komplikacija.

Izvori uredi

  1. ^ D. Truhan, I. Viktorova, E. Lяlюkova. Glava 4. Želčnokamennaя boleznь // Bolezni želčnogo puzыrя i želčevыvodящih puteй. — SPb.: SpecLit, 2011. — S. 55—57.
  2. ^ Fitzgerald, J Edward F.; Fitzgerald, Lucy A.; Maxwell-Armstrong, Charles A.; Brooks, Adam J. (2009). „Recurrent gallstone ileus: Time to change our surgery?”. Journal of Digestive Diseases. 10 (2): 149—151. PMID 19426399. S2CID 43696188. doi:10.1111/j.1751-2980.2009.00378.x. 
  3. ^ „Acute cholecystitis (MedilinePlus, A service of the U.S. National Library of Medicine)”.  Available on:26.4 2015.
  4. ^ Simultaneous bacteriologic assessment of bile from gallbladder and common bile duct in control subjects and patients with gallstones and common duct stones, Csendes A, Burdiles P, Maluenda F, Diaz JC, Csendes P, Mitru N, Arch Surg. 1996;131(4):389.
  5. ^ LygidakisL. et al. (1989). Hepatobiliary and pancreatic malignancies. Thieme. New York
  6. ^ Schwartz, S. et al. (1994). Principles of surgery. McGraw Hill. San Francisco.
  7. ^ Štulhofer, M. (1992). Kirurgija probavnog sustava. Grafički zavod Hrvatske. Zagreb.
  8. ^ a b Maingot L. (1997). "Abdominal operations". Appleton and Lange. Stanford.
  9. ^ Jeremić, M. (1984). Pristup prevenciji operativnih rizika kod operacija na ekstrahepatičnim žučnim putevima sa posebnim osvrtom na reinterventne operacije. Doktorska disertacija. Univerzitet. Niš
  10. ^ Dragojlo GMIJOVIĆ, Miroslav STOJANOVIĆ, Goran STANOJEVIĆ, Milan JOVANOVIĆ, Miroslav JEREMIĆ, Veroljub PEJČIĆ, Svetislav JOVANOVIĆ, Miomir PEŠIĆ i Nebojša IGNJATOVIĆ, PROCENA VREDNOSTI LAPAROSKOPSKE U ODNOSU NA OTVORENU HOLECISTEKTOMIJU, Acta medica Medianae (2002) 3 37-4 4
  11. ^ Urbach DR, Stukel TA. Rate of elective cholecystectomy and the incidence of severe gallstone disease. CMAJ. Apr 12 2005;172(8):1015-9. NCMB, Full Text.
  12. ^ Konjhodžić F. i sar. Hirurgija. Sarajevo. Print M. 2001
  13. ^ Milovanović D, Janković S. Kontraktilnost žučne kese i njena regulacija. Pons Med Č 2005; 2(2): 4-14.
  14. ^ a b Meilstrup, Jon W. (1994). Imaging Atlas of the Normal Gallbladder and Its Variants. Boca Raton: CRC Press. str. 4—. ISBN 978-0-8493-4788-7. 
  15. ^ Ginsburg, Ph.D., J.N. (22. 08. 2005). „Control of Gastrointestinal Function”. Ur.: Thomas M. Nosek, Ph.D. Gastrointestinal Physiology. Essentials of Human Physiology. Augusta, Georgia, United State: Medical College of Georgia. str. pp. 30. Arhivirano iz originala 01. 04. 2008. g. Pristupljeno 29. 06. 2007. 
  16. ^ Littlefield A, Lenahan C. Cholelithiasis: presentation and management. J Midwifery Womens Health. 2019 Mar 25. [Medline].
  17. ^ Halldestam I, Kullman E, Borch K. Incidence of and potential risk factors for gallstone disease in a general population sample. Br J Surg. 2009 Nov. 96(11):1315-22. [Medline].
  18. ^ Zaliekas J, Munson JL. Complications of gallstones: the Mirizzi syndrome, gallstone ileus, gallstone pancreatitis, complications of "lost" gallstones. Surg Clin North Am. 2008 Dec. 88(6):1345-68, x. [Medline].
  19. ^ Heuman DM, Moore EL, Vlahcevic ZR. Pathogenesis and dissolution of gallstones. In: Zakim D, Boyer TD, eds. Hepatology: A Textbook of Liver Disease. 1996. 3rd ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; (1996), pp. 376-417.
  20. ^ Gilani SN, Bass G, Leader F, Walsh TN. Collins' sign: validation of a clinical sign in cholelithiasis. Ir J Med Sci. 2009 Dec. 178(4):397-400. [Medline].
  21. ^ Mahid SS, Jafri NS, Brangers BC, Minor KS, Hornung CA, Galandiuk S. Meta-analysis of cholecystectomy in symptomatic patients with positive hepatobiliary iminodiacetic acid scan results without gallstones. Arch Surg. 2009 Feb. 144(2):180-7. [Medline].
  22. ^ Schirmer BD, Winters KL, Edlich RF. Cholelithiasis and cholecystitis. J Long Term Eff Med Implants. 2005;15(3):329-38.
  23. ^ Strasberg SM. Clinical practice. Acute calculous cholecystitis. N Engl J Med 2008 Jun 26; 358(26):2804-11
  24. ^ Fan ST, Lai EC, Mok FP, Lo CM, Zheng SS, Wong J. Early treatment of acute biliary pancreatitis by endoscopic papillotomy. N Engl J Med 1993 Jan 28; 328(4):228-32.
  25. ^ Lalević P. Anesteziologija. In: Dragović M, Gerzić Z, editors. Osnovi hirurgije. Beograd: Elektronsko izdanje, Dan design; 1996. pp. 159-170.
  26. ^ Vogel JD. Liposome bupivacaine (EXPAREL®) for extended pain relief in patients undergoing ileostomy reversal at a single institution with a fast-track discharge protocol: an IMPROVE Phase IV health economics trial. J Pain Res. 2013 Jul 29;6:605-10.

Spoljašnje veze uredi

Klasifikacija
Spoljašnji resursi


 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Камен_у_жучној_кеси&oldid=27753763”