Википедија

Karl Bart

Za druga značenja, pogledajte Bart.

Karl Bart (nem. Karl Barth;[1] Bazel, 10. maj 1886 — Bazel, 10. decembar 1968) bio je švajcarski matematičar i protestantski teolog. Bart je najpoznatiji po svom komentaru Poslanica Rimljanima, njegovoj umešanosti u crkvu koja ispoveda, uključujući njegovo autorstvo Barmenove deklaracije,[2][3] i posebno po svom nedovršenom višetomnom teološkom sažetku Crkvena dogmatika[4] (objavljenom između 1932–1967).[5][6] Bartov uticaj se proširio daleko izvan akademskog domena na matičnu kulturu, što ga je dovelo do toga da se pojavi na naslovnoj strani Tajma 20. aprila 1962. godine.[7]

Karl Bart
Karl Bart
Lični podaci
Datum rođenja(1886-05-10)10. maj 1886.
Mesto rođenjaBazel, Švajcarska
Datum smrti10. decembar 1968.(1968-12-10) (82 god.)
Mesto smrtiBazel, Švajcarska
Naučni rad
Poljematematika

Kao i mnogi protestantski teolozi njegove generacije, Bart je bio obrazovan u liberalnoj teologiji pod uticajem Adolfa fon Harnaka, Fridriha Šlajermahera i drugih.[8] Njegova pastoralna karijera započela je u ruralnom švajcarskom gradu Safenvilu, gde je bio poznat kao „Crveni pastor iz Safenvila“.[9] Tamo je postajao sve više razočaran liberalnim hrišćanstvom u kojem je bio obučen. To ga je navelo da napiše prvo izdanje svoje Poslanice Rimljanima (poznatoj kao Rimljani I), objavljene 1919. godine, u kojoj je odlučio da Novi zavet čita drugačije.

Bart je počeo da stiče značajno priznanje širom sveta objavljivanjem drugog izdanja svog komentara, Poslanice Rimljanima, 1921. godine, u kojem je otvoreno odstupio od liberalne teologije.[10]

Uticao je na mnoge značajne teologe poput Ditriha Bonhefera koji je podržavao ispovedajuću crkvu, i Jirgena Moltmana, Helmuta Golvicera, Džejmsa H. Kona, Volfarta Panenberga, Rudolfa Bultmana, Tomasa F. Toransa, Hansa Kinga, kao i Rajnholda Nibura, Žaka Elula i romanopisce kao što su Flaneri O'Konor, Džon Apdajk i Mikloš Sentkuti.

Između mnogih drugih oblasti, Bart je takođe imao dubok uticaj na modernu hrišćansku etiku,[11][12][13][14] utičući na rad etičara kao što su Stenli Hauervas, Džon Hauard Joder, Žak Elul i Oliver O'Donovan.[11][15][16]

Mladost i školovanje uredi

Otac mu je bio profesor Novog zaveta na teološkom fakultetu u Bernu. Posle studija u Bernu, Berlinu, Tibingenu i Marburgu stupio je na svešteničku dužnost u Ženevi (1909—1911) gde je proveo narednih deset godina.

Nauka uredi

Karl Bat je sarađivao sa Fredrikom Tejlorom i veoma dobro upoznao osnove njegove filozofije naučnog upravljanja. Nešto kasnije je uveo sistem naučnog upravljanja u Franklin Motor Car Company (1908—1912). Efekti su bili iznenađujući – podigao je proizvodnju za više od deset puta. Bart je predavao naučno upravljanje na univerzitetima u Čikagu i na Harvardu u periodu od 1911 — 1922. godine. Zvali su ga „ortodoksni predstavnik naučnog upravljanja“, pošto je bio usko orijentisan samo na neke, pre svega matematičke aspekte menadžmenta.

Karijera i doba rata uredi

Suočen sa ratnim zbivanjima od 1914 — 1918. g. pristupio je radikalnom preispitivanju teoloških načela i izložio ih u delu Der Romerbrief (1919). Po dolasku Hitlera na vlast i početka Crkvene borbe (1933), B. je “zalutao” u konfesionalnu Crkvu. Bio je jedan od sastavljača Bremenske deklacije iz 1934. g. po pitanju konfesionalne Crkve. Napao je nacizam iako je ispovedanje vere bilo slobodno - čovek nije mogao da ostane nezainteresovan u takvim okolnostima. Odbivši da položi zakletvu o vernosti pred Hitlerom, ostao je bez svoje funkcije posle čega je napustio Nemačku, a 1935. postao je profesor teologije u Bazelu. 1939. Oduzeta mu je doktorska titula u Minsteru .

Učenje uredi

Njegovo interesovanje najviše su zaokupljale teme o odnosu moderne filozofije religije prema nauci, kulturi, umetnosti, kao i njenim simpatijama prema misticizmu. Zbog toga je mislio da je potrebno filozofiju religije i samu religiju vratiti na postulate Reformacije. Trebalo je vratiti se na učenje biblijskih proroka, čiji su najverniji interpretatori bili teolozi Reformacije, po B, mišljenju. Na njega su uticali Kjerkegor, Dostojevski, Overbek. Od Pada pa naovamo, po Bartovom mišljenju, čitav čovekov život je grešan, njegovi intelektualni, moralni i emocionalni kapaciteti iskvareni, tako da u takvom društvu filozofski sistemi kao što su Šlajermaherov ili Hegelov nisu primenljivi. Ostavio je veliki uticaj na britansku teologiju 30-ih godina. Neki ga smatraju najvećim protestantskim teologom XX v.

Dela uredi

  • The Epistle to the Romans (Der Römerbrief I, 1st ed., 1919)
  • The Epistle to the Romans (Der Römerbrief. Zweite Fassung, 1922). E. C. Hoskyns, trans. London: Oxford University Press, 1933, 1968 ISBN 0-19-500294-6
  • The Word of God and The Word of Man (Das Wort Gottes und die Theologie, 1928). New York: Harper & Bros, 1957. ISBN 978-0-8446-1599-8; The Word of God and Theology. Amy Marga, trans. New York: T & T Clark, 2011.
  • Preaching Through the Christian Year. H. Wells and J. McTavish, eds. Edinburgh: T. & T. Clark, 1978. ISBN 0-8028-1725-4
  • God Here and Now. London: Routledge, 1964.
  • Fides Quaerens Intellectum: Anselm's Proof of the Existence of God in the Context of His Theological Scheme (written in 1931). I. W. Robertson, trans. London: SCM, 1960; reprinted by Pickwick Publications (1985) ISBN 0-915138-75-1
  • Church and State. G.R. Howe, trans. London: SCM, 1939.
  • The Church and the War. A. H. Froendt, trans. New York: Macmillan, 1944.
  • Prayer according to the Catechisms of the Reformation. S.F. Terrien, trans. Philadelphia: Westminster, 1952 (Also published as: Prayer and Preaching. London: SCM, 1964).
  • The Humanity of God, J.N. Thomas and T. Wieser, trans. Richmond, VA: John Knox Press, 1960. ISBN 0-8042-0612-0
  • Evangelical Theology: An Introduction. Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1963.
  • The Christian Life. Church Dogmatics IV/4: Lecture Fragments. Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1981. ISBN 0-567-09320-4, ISBN 0-8028-3523-6
  • The Word in this World: Two Sermons by Karl Barth. Edited by Kurt I. Johanson. Regent Publishing (Vancouver, BC, Canada): 2007
  • "No Angels of Darkness and Light," The Christian Century, 20 January 1960, p. 72 (reprinted in Contemporary Moral Issues. H. K. Girvetz, ed. Belmont, CA: Wadsworth, 1963. pp. 6–8).
  • The Göttingen Dogmatics: Instruction in the Christian Religion, vol. 1. G.W. Bromiley, trans. Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1991. ISBN 0-8028-2421-8
  • Dogmatics in Outline (1947 lectures), Harper Perennial, 1959, ISBN 0-06-130056-X
  • A Unique Time of God: Karl Barth's WWI Sermons, William Klempa, editor. Louisville, KY: Westminster John Knox Press.
  • On Religion. Edited and translated by Garrett Green. London: T & T Clark, 2006.

Crkvena dogmatika u prevodu na engleski uredi

Audio uredi

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ "Barth". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. ^ Houtz, Wyatt (4. 4. 2018). „Karl Barth and the Barmen Declaration (1934)”. The PostBarthian. Pristupljeno 23. 2. 2019. 
  3. ^ „Karl Barth – Christian History”. 
  4. ^ „The Life of Karl Barth: Church Dogmatics Vol IV: The Doctrine of Reconciliation 1953–1967 (Part 7)”. The PostBarthian (na jeziku: engleski). 5. 4. 2019. Pristupljeno 5. 4. 2019. 
  5. ^ Name (Boston Collaborative Encyclopedia of Western Theology). People.bu.edu. Retrieved on 15 July 2012.
  6. ^ Houtz, Wyatt (21. 4. 2016). „Karl Barth's Church Dogmatics Original Publication Dates”. The PostBarthian. Pristupljeno 23. 2. 2019. 
  7. ^ „Theologian Karl Barth”, Time, 20. 4. 1962, Pristupljeno 23. 2. 2019 
  8. ^ Houtz, Wyatt (18. 4. 2018). „The Life of Karl Barth: Early Life from Basel to Geneva 1886–1913 (Part 1)”. The PostBarthian. Pristupljeno 23. 1. 2021. 
  9. ^ Houtz, Wyatt (3. 10. 2017). „The Romans commentary by the Red Pastor of Safenwil: Karl Barth's Epistle to the Romans”. The PostBarthian. Pristupljeno 23. 2. 2019. 
  10. ^ Houtz, Wyatt (18. 4. 2018). „The Life of Karl Barth: Early Life from Basel to Geneva 1886–1913 (Part 2)”. The PostBarthian. Pristupljeno 23. 2. 2019. 
  11. ^ a b Parsons, Michael (1987). „Man Encountered by the Command of God: the Ethics of Karl Barth” (PDF). Vox Evangelica. 17: 48—65. Pristupljeno 17. 11. 2012. 
  12. ^ Daniel L. Migliore (15. 8. 2010). Commanding Grace: Studies in Karl Barth's Ethics. W.B. Eerdmans Publishing Company. ISBN 978-0-8028-6570-0. 
  13. ^ Matthew J. Aragon-Bruce. Ethics in Crisis: Interpreting Barth's Ethics (book review) Princeton Seminary Library. Retrieved on 15 July 2012. Arhivirano 9 jun 2010 na sajtu Wayback Machine
  14. ^ Oxford University Press: The Hastening that Waits: Nigel Biggar Arhivirano 20 novembar 2012 na sajtu Wayback Machine. Oup.com. Retrieved on 15 July 2012.
  15. ^ Journal – The Influence of Karl Barth on Christian Ethics. www.kevintaylor.me (7 April 2011). Retrieved on 15 July 2012. Arhivirano 23 oktobar 2011 na sajtu Wayback Machine
  16. ^ Choi Lim Ming, Andrew (2003). A Study on Jacques Ellul's Dialectical Approach to the Modern and Spiritual World. wordpress.com

Literatura uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Карл_Барт&oldid=27619807”