Kembridžka petorka

Kembridž petorka ili Kebridžčki špijunski krug je bio špijunski krug u Ujedinjenom Kraljevstvu koji je prosleđivao informacije Sovjetskom Savezu tokom Drugog svetskog rata i bio je aktivan od 1930-ih do barem do početka 1950-ih. Niko od poznatih članova nikada nije procesuiran zbog špijuniranja. Brojnost i članstvo u lancu nastajali su polako, od 1950-ih pa nadalje. Šira javnost je prvi put postala svesna zavere nakon iznenadnog bekstva Donalda Maklina ( tajno ime : Homer) i Gaja Berdžisa (tajno ime: Hiks) u Sovjetski Savez 1951. godine. Sumnja je odmah pala na Harolda „Kima“ Filbija (tajno ime: Soni, Stenli), koji je na kraju pobegao iz zemlje 1963. godine. Nakon Filbijevog bekstva, britanska obaveštajna služba je dobila priznanja od Entonija Blanta (tajno ime: Džonson), a zatim Džona Kernkrosa (tajno ime: List), koji su postali poslednja dvojica u grupi od petorice. Njihovo učešće držano je u tajnosti dugi niz godina: do 1979. za Blanta i 1990. za Kernkrosa. Nadimak Kembridžka četiri je evoluirao u Kembridžku petorku nakon što je dodat Kernkros.

Kim Filbi, prikazano na poštanskoj marki iz Sovjetskog Saveza

Termin „Kembridž” se odnosi na regrutovanje grupe tokom njihovog školovanja na Univerzitetu Kembridž tokom 1930-ih. Debate se vode oko tačnog vremena njihovog regrutovanja od strane sovjetske obaveštajne službe. Blant je tvrdio da su regrutovani kao agenti tek nakon što su diplomirali. Član Triniti koledža, Blant je bio nekoliko godina stariji od Berdžisa, Maklina i Filbija; delovao je kao otkrivač talenata i regrut.

Sva petorica su bili ubeđeni da je marksizam-lenjinizam sovjetskog komunizma najbolji mogući politički sistem, a posebno najbolja odbrana od uspona fašizma. Svi su ostvarili uspešnu karijeru u ograncima britanske vlade. Prosledili su velike količine obaveštajnih podataka Sovjetskom Savezu, toliko da je KGB postao sumnjičav da je barem deo njih lažan. Možda isto toliko važan koliko i obaveštajni podaci koje su preneli bio je demorališući efekat na britansku vladu zbog njihovog sporog razotkrivanja, i nepoverenje u britansku službu bezbednosti koje je to izazvalo u Sjedinjenim Državama.

Mnogi drugi su takođe optuženi za članstvo u Kembridžkom krugu. Blant i Berdžis su bili članovi Univerzitetskog Pit kluba, kao i Kembridžkih apostola, ekskluzivnih tajnih društava na Univerzitetu Kembridž. Drugi apostoli optuženi da su špijunirali za Sovjete su Majkl Strejt i Gaj Lidel .