Википедија

Kolombo

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Kolombo (višeznačna odrednica).

Kolombo (sinh. සිංහල, tam.: கொழும்பு) je najveći grad, ekonomska i poslovna prestonica Šri Lanke.[1] Prema Institutu Brukings, gradsko područje Kolombo ima 5,6 miliona stanovnika,[2][3][4][5] i 752.993[6] u opštini. To je finansijski centar ostrva i turističko odredište.[7] Nalazi se na zapadnoj obali ostrva i u pored područja šireg Kolomba koje obuhvata Sri Džajavardenepura Kote, zakonodavnu prestonicu Šri Lanke i Dehivala-Maunt Laviniju. Kolombo se često naziva glavnim gradom, jer se Sri Džajavardenepura Kote i sam nalazi u urbanom/prigradskom području Kolomba. Takođe je administrativni glavni grad Zapadne provincije i glavni grad okruga Kolombo. Kolombo je užurban i živahan grad sa mešavinom modernog života, kolonijalnih zgrada i spomenika.[8]

Kolombo
Kolažni prikaz gradskih znamenitosti
Administrativni podaci
Država Šri Lanka
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 752.993
 — gustina20.175,73 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate6° 55′ 00″ S; 79° 50′ 00″ I / 6.916667° S; 79.833333° I / 6.916667; 79.833333
Površina37,321728 km2
Kolombo na karti Šri Lanke
Kolombo
Kolombo
Kolombo na karti Šri Lanke
Pozivni broj011

Kolombo je bio poznat rimskim, arapskim i kineskim trgovcima još u doba antike. U 7. veku ovde su se doselili arapski trgovci da bi upravljali trgovinom ostrva sa ostatkom sveta. Portugalci su se pojavili u 16. veku i sagradili tvrđavu koja je štitila trgovinu začinima. U 17. veku ovde dominiraju holandski trgovački interesi, a konačno Britanci 1802. proglašavaju Kolombo za glavni grad svoje kolonije Cejlon.

Zbog velike luke i strateškog položaja duž trgovačkih puteva Istok-Zapad, Kolombo je bio poznat drevnim trgovcima pre 2.000 godina. On je postao glavni grad ostrva kada je Šri Lanka ustupljena Britanskom carstvu 1815. godine,[9] a njegov status glavnog grada zadržan je kada je država postala nezavisna 1948. Godine 1978. godine, kada su administrativne funkcije preseljene u Sri Džajavardenepura Kote, Kolombo je označen kao trgovački glavni grad Šri Lanke.

Etimologija uredi

 
Grb Kolomba iz doba Holandskog Cejlona, koji prikazuje stablo manga

Smatra se da je naziv 'Kolombo', koji su Portugalci prvi put uveli 1505. godine, izveden iz klasičnog sinhaleškog imena කොලොන් තොට Kolon thota, što znači „luka na reci Kelani”.[10]

Drugo verovanje je da ime potiče od sinhaleškog imena කොල-අඹ-තොට Kola-amba-thota što znači 'Luka sa lisnatim/zelenim drvećem manga'.[11] Ovo se poklapa sa Robert Noksovom istorijom ostrva dok je bio zatvorenik u Kandiju. On piše da „Na zapadu, grad Kolumbo, tako nazvan zbog drveta koje domoroci zovu Ambo (koji daje plod manga) raste na tom mestu; ali ovo nikada ne daje plod, već samo lišće koje je u njihovom jeziku zvano kola i otuda su nazvali drvo kolambo: koje su hrišćani u čast Kolumba okrenuli u Kolumbo."

Autor najstarije sinhalske sinhaleške, Sidacangarava, napisane u 13. veku, pisao je o kategoriji reči koje su isključivo pripadale ranom sinhalu. U njemu su navedene naramba (videti) i kolamba (plićak ili luka) koje potiču od autohtonog vedskog jezika. Kolamba takođe može biti izvor imena trgovačke prestonice Kolombo.[12][13]

Istorija uredi

As Colombo possesses a natural harbour, it was known to Indian, Greek, Persian, Roman, Arab and Chinese traders over 2,000 years ago.[traži se izvor] Traveller Ibn Battuta who visited the island in the 14th century, referred to it as Kalanpu.[14] Arabs, whose prime interests were trade, began to settle in Colombo around the 8th century AD mostly because the port helped their business by the way of controlling much of the trade between the Sinhalese kingdoms and the outside world. Their descendants now comprise the local Sri Lankan Moor community.[9][15]

Geografija uredi

Klima uredi

Kolombo ima tropsku monsunsku klimu prema Kepenovoj klasifikaciji klime, koja skoro da bi mogla da se grupiše i kao tropska prašumska klima. Klima u Kolombu je vrela tokom cele godine. Od marta do aprila prosečna visoka temperatura je oko 31 °C (87,8 °F).[16] Jedina velika promena vremena u Kolombu događa se tokom monsunskih sezona od aprila do juna i od septembra do novembra, kada padaju jake kiše. Kolombo diživljava mali relativni dnevni raspon temperatura, iako je to izraženije u sušnijim zimskim mesecima, gde su minimalne temperature prosečno 22 °C (71,6 °F). Padavine u gradu su prosečno oko 2.500 mm (98 in) godišnje.[17]

Klima Kolomba, Šri Lanka (1961–1990, ekstremi 1961–2012)
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 35,2
(95,4) 		35,6
(96,1) 		36,1
(97) 		35,2
(95,4) 		33,2
(91,8) 		33,5
(92,3) 		32,2
(90) 		32,2
(90) 		32,5
(90,5) 		33,6
(92,5) 		34,0
(93,2) 		35,0
(95) 		36,1
(97)
Maksimum, °C (°F) 31,0
(87,8) 		31,2
(88,2) 		31,7
(89,1) 		31,8
(89,2) 		31,1
(88) 		30,4
(86,7) 		30,0
(86) 		30,0
(86) 		30,2
(86,4) 		30,0
(86) 		30,2
(86,4) 		30,4
(86,7) 		30,7
(87,3)
Prosek, °C (°F) 26,6
(79,9) 		26,9
(80,4) 		27,7
(81,9) 		28,2
(82,8) 		28,3
(82,9) 		27,9
(82,2) 		27,6
(81,7) 		27,6
(81,7) 		27,5
(81,5) 		27,0
(80,6) 		26,7
(80,1) 		26,6
(79,9) 		27,4
(81,3)
Minimum, °C (°F) 22,3
(72,1) 		22,7
(72,9) 		23,7
(74,7) 		24,6
(76,3) 		25,5
(77,9) 		25,5
(77,9) 		25,1
(77,2) 		25,1
(77,2) 		24,8
(76,6) 		24,0
(75,2) 		23,2
(73,8) 		22,8
(73) 		24,1
(75,4)
Apsolutni minimum, °C (°F) 16,4
(61,5) 		18,8
(65,8) 		17,7
(63,9) 		21,2
(70,2) 		20,5
(68,9) 		21,4
(70,5) 		21,4
(70,5) 		21,6
(70,9) 		21,2
(70,2) 		21,0
(69,8) 		18,6
(65,5) 		18,1
(64,6) 		16,4
(61,5)
Količina padavina, mm (in) 58,2
(2,291) 		72,7
(2,862) 		128,0
(5,039) 		245,6
(9,669) 		392,4
(15,449) 		184,9
(7,28) 		121,9
(4,799) 		119,5
(4,705) 		245,4
(9,661) 		365,4
(14,386) 		414,4
(16,315) 		175,3
(6,902) 		2.523,7
(99,358)
Dani sa padavinama 5 5 9 14 16 16 12 11 15 17 15 10 145
Relativna vlažnost, % (u Daytime č.) 69 69 71 75 78 79 78 77 78 78 76 73 75
Sunčani sati — mesečni prosek 248,0 246,4 275,9 234,0 201,5 195,0 201,5 201,5 189,0 201,5 210,0 217,0 2.621,3
Izvor #1: NOAA[18] World Meteorological Organization (precipitation only)[17]
Izvor #2: Deutscher Wetterdienst (extremes)[19]

Partnerski gradovi uredi

Reference uredi

  1. ^ „History of Parliament of Sri Lanka, "Colombo is the Commercial Capital now".”. Official Sri Lanka government website. Arhivirano iz originala 2014-12-20. g. Pristupljeno 2015-01-07. 
  2. ^ Kumarage A, Amal (1. 11. 2007). „Impacts of Transportation Infrastructure and Services on Urban Poverty and Land Development in Colombo, Sri Lanka” (PDF). Global Urban Development Volume 3 Issue 1. Arhivirano iz originala (PDF) 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 8. 3. 2015. 
  3. ^ „The 10 Traits of Globally Fluent Metro Areas” (PDF). 2013. Brookings Institution. Arhivirano iz originala (PDF) 2. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 3. 2015. 
  4. ^ „Colombo: The Heartbeat of Sri Lanka/ Metro Colombo Urban Development Project”. The World Bank. 21. 3. 2013. Arhivirano iz originala 12. 4. 2015. g. Pristupljeno 17. 3. 2015. 
  5. ^ „Turning Sri Lanka's Urban Vision into Policy and Action” (PDF). UN Habitat. str. 7. Arhivirano iz originala (PDF) 4. 3. 2016. g. 
  6. ^ „A6 : Population by ethnicity and district according to Divisional Secretary's Division, 2012”. Census of Population & Housing, 2011. Department of Census & Statistics, Sri Lanka. Arhivirano iz originala 1. 11. 2016. g. Pristupljeno 2014-04-12. 
  7. ^ „Colombo, The Famous Business Hub of Sri Lanka – Stories & Advice” (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 20. 12. 2018. g. Pristupljeno 2018-12-20. 
  8. ^ Jayewarden. „How Colombo Derived its Name”. Arhivirano iz originala 2008-12-05. g. Pristupljeno 2007-01-18. 
  9. ^ a b „History of Colombo”. Arhivirano iz originala 2011-12-02. g. Pristupljeno 2007-03-21. 
  10. ^ „Colombo – then and now”. Padma Edirisinghe. The Sunday Observer. 14. 2. 2004. Arhivirano iz originala 30. 9. 2007. g. 
  11. ^ World Executive Colombo Hotels and City Guide Arhivirano 2016-03-02 na sajtu Wayback Machine
  12. ^ Indrapala 2007, str. 70
  13. ^ Gair 1998, str. 5
  14. ^ John, Still (1996). Index to the Mahawansa:Together with Chronological Table of Wars and Genealogical Trees. AES. str. 85. ISBN 978-81-206-1203-7. 
  15. ^ Prof. Manawadu, Samitha. „Cultural Routes of Sri Lanka As Extensions of International Itineraries : Identification of Their Impacts on Tangible & Intangible Heritage” (PDF). str. 3. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 3. 2016. g. Pristupljeno 2007-01-17. 
  16. ^ „Colombo weather”. Arhivirano iz originala 2009-10-05. g. Pristupljeno 2006-12-02. 
  17. ^ a b „World Weather Information Service – Colombo”. World Meteorological Organization. Arhivirano iz originala 18. 2. 2017. g. Pristupljeno 19. 11. 2016. 
  18. ^ „Colombo Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 19. 11. 2016. 
  19. ^ „Klimatafel von Colombo (Kolamba) / Sri Lanka (Ceylon)” (PDF). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world (na jeziku: nemački). Deutscher Wetterdienst. Arhivirano iz originala (PDF) 16. 4. 2019. g. Pristupljeno 19. 11. 2016. 

Literatura uredi

  • Changing Face of Colombo (1501–1972): Covering the Portuguese, Dutch and British Periods, by R.L. Brohier, 1984 (Lake House, Colombo)
  • The Port of Colombo 1860–1939, K. Dharmasena, 1980 (Lake House, Colombo)
  • Decolonizing Ceylon: Colonialism, Nationalism and the Politics of Space in Sri Lanka, by Nihal Perera, 1999 (Oxford University Press)
  • the Essential guide for Colombo and its region, Philippe Fabry, Negombo, Viator Publications, 2011, 175 p., ISBN 978-955-8736-09-8
  • The impact of the Tsunami on households and vulnerable groups in two districts in Sri Lanka : Galle and Colombo, Swarna Jayaweera, Centre for Women's Research, Colombo, 2005
  • Patterns of Community Structure in Colombo, Sri Lanka, An investigation of Contemporary Urban Life in South Asia, Neville S. Arachchige-Don, University Press, Maryland, 1994
  • Colombo, Carl Muller, Penguin Books, New Delhi, 1995

Spoljašnje veze uredi

 
Kolombo na Vikiputovanju.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Коломбо&oldid=27553619”