Kocelj (knez)

Kocelj je bio slovenski knez iz druge polovine 9. veka, koji je vladao Balatonskom kneževinom (861—872) u severnoj Panoniji, odnosno u današnjoj zapadnoj Mađarskoj. Tokom svoje vladavine pružao je podršku vizantijskim misionarima Ćirilu i Metodiju tokom njihove moravskopanonske misije i pokušao da stvori nezavisnu slovensku kneževinu. Nakon njega, Balatonsku kneževinu zauzimaju franački velikaši i ona se od 874. godine nalazi u sklopu poseda Arnulfa Koruškog (887—899).

Kocelj (knez)
Statua kneza Kocelja u Narodnoj skupštini Republike Srbije u Beogradu
Lični podaci
Datum smrti	876.
Porodica
Roditelji	Pribina

Biografija

Kneževina Donja Panonija u vreme vladavine kneza Kocelja

Kocelj je rođen najkasnije oko 833. godine, a nedugo zatim njegovog oca njitranskog kneza Pribinu (825—861), je sa vlasti uklonio moravski kneza Mojmir I (830—846) i primorao ga da se sa porodicom skloni kod Franaka. Oko 840. godine dobija od kralja Ludviga I (817—876) na upravu posed oko reke Zale, koji 12. oktobra 848. godine Ludvig pretvara u nasledno dobro. Nakon očeve smrti u borbi sa velikomoravskim knezom Rastislavom (846—870) 861. godine, Kocelj preuzima vlast u Blatenskoj kneževini.

Dve godine kasnije, u Velikomoravsku kneževinu stižu vizantijski misionari Ćirilo i Metodije sa ciljem širenja hrišćanstva na slovenskom jeziku. Njihov rad je naišao na žestog otpor germanskog klera koji je propovedao hrišćanstvo na latinskom jeziku, tako da su njih dvojica 866. godine krenuli u Rim, da od Pape zatraže dozvolu za bogosluženje na latinskom. Na Koceljev poziv, oni su prvo posetili njegovu državu 867. godine i u njenoj prestonici Blatnogradu su obučili ljude za vršenje slovenskog bogosluženja. Sam knez je sa njima poslao dvadesetak mladića i zahtev Papi da postavi Metodija na episkopsku stolicu svetog Andronika. Papa Hadrijan II (867—872) je odobrio slovensko bogosluženje i postavio Metodija moravskopanonskog arhiepiskopa sa sedištem u Sirmijumu, izdavši tom prilikom posebnu povelju upućenu slovenskim knezovima Rastislavu, Svatopluku (870—894) i Kocelju, u kojoj potvrđuje upotrebu slovenskog jezika u bogosluženju.

Metodije se vraća 870. godine u Blatensku kneževinu i nastavlja svoj rad, u čemu mu Kocelj pruža podršku, udaljavajući se od vladara Istočne Franačke Ludviga, čiji je vazal, nominalno bio. Usled pružanja podrške slovenskom bogosluženju i vođenja samostalne politike, Kocelj je došao u sukob sa okolnom germanskom vlastelom. On umire najverovatnije 872. godine, a njegovi posedi već 873. godine dolaze pod vlast Istočne Franačke i njima od 874. godine vlada Arnulf Koruški.

Vidi još

• Balatonska kneževina
• Posavska kneževina
• Velikomoravska kneževina
• Moravskopanonska misija
• Pribina (knez)

Literatura

• Bowlus, Charles R. (1995). Franks, Moravians, and Magyars: The Struggle for the Middle Danube, 788-907. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. 
• Vlasto, Alexis P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press. 
• Goldberg, Eric J. (2006). Struggle for Empire: Kingship and Conflict under Louis the German, 817-876. Ithaca, NY: Cornell University Press. 
• Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge: Cambridge University Press.