Kraljevska botanička bašta
Kraljevska botanička bašta (engl. Royal Botanic Garden) u Sidneju je spomenik kulture i prostire se na 30 hektara površine. Nalazi se na Farm Kovu na istočnom delu centralnog dela Sidneja, u okrugu Sidnej u Novom Južnom Velsu, Australija. Osnovana je 1816. godine i sadrži više od 7600 različitih vrsta biljaka i sadnica. Iznenađujuće je da su mnoge biljke donesene iz drugih kontinenata, ali su se, uprkos, savršeno prilagodile. U vrtu takođe ima i veliki broj životinja i ptica.
| Kraljevska botanička bašta | |
|---|---|
.jpg)
| |
| Položaj | |
| Mesto | Sidnej |
| Država | Australija |
| Koordinate | 33° 31′ S; 151° 08′ I / 33.51° S; 151.13° I |
| Karakteristike | |
| Površina | 30 ha |
| Zaštita i posećenost | |
| Godina izgradnje | 1816 |
| Otvoren | otvorena cele godine |
| Ostalo | |
| Veb prezentacija | http://www.botanicgardens.org.au/royal-botanic-garden-sydney |
Otvorena je 1816. godine, vrt je najstarija naučna institucija u Australiji i jedna od najznačajnijih istorijskih botaničkih institucija u svetu. Celokupna struktura i ključni elementi su dizajnirani od strane Čarlsa Mura i Džozefa Mejdena, a različiti drugi elementi su dizajnirani i izgrađeni pod nadzorom Alana Kaningema, Ričarda Kaningema i Karika Čembersa. Vrt je u vlasništvu Vlade Novog Južnog Velsa. Botanička bašta dodata je u Državni registar nasleđa Novog Južnog Velsa 2. aprila 1999.[1] Vrt se graniči sa autoputem Kejhil na jugu i zapadu, ulicom Mackuarie na severozapadu i lukom u Sidneju na severu.[2]
Unutar bašte može se obići i kuća vlade, nekadašnju rezidenciju nove vlade Južnog Velsa, sa koje se na vrhu zidina pruža pogled na Sidnejsku operu . Šetnja kroz Kraljevski botanički vrt traje nekoliko sati. Mnoge porodice dolaze ovde u toku dana da se opuste i uživaju u lepoti prirode. Karakteristika vrta je činjenica da je glavni princip ovde - da se bude što bliže prirodi, kao što je napisano na samom ulazu.[3] Ulaz u Kraljevsku botaničku baštu je besplatan.
Utvrđivanje i razvoj uredi
Prva farma na kontinentu Australije, u Farm Kovu, osnovana je
1788. godine od strane guvernera Filipa. Iako ta farma nije uspela, zemljište se od tada kontinuirano obrađuje, nalazeći načine da se postojeća neobradiva zemljišta učine plodnijim. Botanička bašta je osnovana 1816. godine na zemljištu gde je osnovana prva farma evropskih doseljenika na australijski kontinent, Farm Kov. Sa imenovanjem prvog kolonijalnog botaničara, Čarlsa Frejzera, 1817. godine, počelo je sakupljanje i proučavanje biljaka. Mnogo je puta odlazio u unutrašnjost da bi vratio biljke i primerke. Prvih 100 godina Botaničke bašte bilo je ispunjeno izgradnjom i proširenjem bašte. Međutim, mnoge zgrade i konstrukcije nisu preživele do danas, ili su promenjene.[4]
Džon Karn Bidvil je imenovan za prvog direktora 1847. godine dok je savremeni oblik Botaničke bašte razvio je uglavnom direktor Čarls Mur koji je na toj funkciji bio 48 godina.[4] Mura je nasledio Džozef Mejden, koji je doprineo razvoju Murovog pejzaža i služio je 28 godina.[5] Godine 1972. izgrađena je nova staklena piramida, prva te vrste u svetu. Zamenio ga je Calik, galerijski i događajni prostor 2016. godine. Prostor je izgrađen u čast 200 godina Botaničke bašte. Danas je Botanička bašta jedna od najposećenijih atrakcija u Sidneju, sa preko 3,5 miliona posetilaca svake godine.[4]
Opis uredi
Kraljevska botanička bašta se sastoji od 29 hektara obradivog zemljišta okruženog sa 51 hektarom otvorenih parkova koji čine Sidnejski domen. Bašta predstavlja veliki prirodni amfiteatar, obavijen okolo i spušten prema Farm Kovu. Podeljen je na četiri glavna područja koja se nazivaju Donji vrtovi, Srednji vrtovi, Dvorski vrtovi i Benelong.
Jedinstvena najizraženija karakteristika pejzaža u bašti je istorijski ručno isklesani morski zid od peščara koji krivuda oko Farm Kova od Mrs Mackuarie's Point-a do Opere, odvajajući baštu od luke i pružajući fokusnu tačku za posetioce i fotografe.
Raspored bašta je izuzetno važan, svaki prostor (Srednji vrt, Donji vrt, Dvorski travnjak itd.) odražava važnu fazu u razvoju bašte i aktuelnu modu u pejzažnom dizajnu skoro od osnivanja. Srednji vrt je prva farma. Gornja bašta obuhvata južni deo u kome se nalaze administrativne kancelarije, nacionalni herbarijum kao i rasadnik. Donja bašta obuhvata ostatak oblasti koja se proteže severno od Srednje bašte do Farm Kova.[5]
Srednji vrt je sada najviše kultivisani deo vrtova gde su i autohtone i egzotične vrste dobro označene. Uključuje prolećnu šetnju poznatu po izložbi azaleje, jednoj od najboljih kolekcija palmi na otvorenom na svetu i sočnoj bašti iz 1970-ih. Neki od Donjeg vrta je uredio Čarls Frejzer i sadrži jezera koja posećuju vodene ptice, uključujući australijske crne labudove koji se uspešno razmnožavaju u okruženju.[5]
Leteće lisice uredi
Kraljevska botanička bašta je decenijama bila dom velike kolonije autohtonih sivoglavih letećih lisica, velike vrste slepih miševa. Leteće lisice nanele su značajnu štetu drveću koje se koristi za prenoćište, posebno oko centra Palm Grove gde je na desetine istorijskih stabala ubijeno ili teško oštećeno. U maju 2010. fond je objavio plan da se Leteće lisice isele iz bašta tako što će ih oterati uz puštanje izuzetno glasnog snimljenog zvuka.[6] Ovaj plan je kasnije odložen nekoliko godina zbog sudske akcije koju je pokrenula grupa za zaštitu životinja, ali je konačno odobreno da se nastavi u junu 2012.[7] godine. Do juna 2013. slepi miševi su u potpunosti napustili baštu i oštećena stabla su počela da se oporavljaju.[8]
-
Leteće lisice
_sleeping.jpg)
Šta videti u Kraljevskoj botaničkoj bašti uredi
Kraljevska botanička bašta ima mnogo vrtova koje vredi posetiti. Takođe možete ići u obilazak koji nudi bašta, da naučite što više o baštama i biljkama. Evo nekih od najvažnijih događaja Kraljevske botaničke bašte:
- Calik- ova galerija i prostor za događaje dom je jednog od najvećih zelenih zidova na južnoj hemisferi. [4]
- Kulturne ture Abordžina- na ovim obilascima sa vodičem ćete naučiti o narodu Gardigal, tradicionalnim vlasnicima gradskog područja Sidneja. Naučićete o istoriji Varane-a i načinima na koje Gadigal koristi biljke u bašti.[4]
- Australijska prašumska bašta- u ovoj bašti ćete videti jedinstvene australijske prašumske biljke poput crnog pasulja, burdekin šljive i bibera.[4]
- Dvorski ružičnjak- ova bašta se nalazi u delu starih dvorskih vrtova. U njemu se nalazi Paviljon skloništa iz 1897. godine. Sadašnji ružičnjak je deveti koji je zasađen u bašti i završen je 2006. godine.[4]
- Palmov gaj- ova bašta podseća na tropsku džunglu i prve palme su ovde zasađene 1862. godine. [4]
Referenca uredi
- ^ „Royal Botanic Garden - Fast Facts”. web.archive.org. 2017-02-18. Arhivirano iz originala 18. 02. 2017. g. Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ „Sydney's Royal Botanic Gardens - Discover Sydney Parks & Gardens”. www.discoversydney.com.au. Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ „Kraljevski botanički vrtovi u Sidneju - zanimacija.com”. Zanimacija. Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ a b v g d đ e ž „Kraljevska Botanička Bašta - Istražite Lepote Sidnejske Prirode”. bookaweb.com (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ a b v „HMS - ViewItem”. www.hms.heritage.nsw.gov.au. Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ „Flying-fox relocation - Royal Botanic Gardens & Domain Trust - Sydney, Australia”. web.archive.org. 2013-09-02. Arhivirano iz originala 02. 09. 2013. g. Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ Barlass, Tim (2012-06-04). „Botanic Gardens bats given their marching orders”. The Sydney Morning Herald (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-24.
- ^ Barlass, Tim (2013-06-29). „Heavy metal wins in botanic battle of the bats”. The Sydney Morning Herald (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-12-24.