Kraljske pesme

Kraljske pesme su narodne običajne pesme u pirotskom kraju koje su veoma srodne sa lazaričkim običajnim pesmama, koje se pevaju u drugim krajevima Srbije i koje se kod Vuka Karadžića nazivaju kraljičkim pesmama.

Izvođači i način izvođenja

Kraljske pesme peva o Duhovima grupa od osam devojaka, od kojih se prva, obučena u muško odelo i sa sabljom u ruci naziva kralj, druga je kraljica, a ostale su bez posebnih naziva.

Ove pesme izvode devojke pevajući i igrajući, na sličan način igri lazarica, idući po selu od kuće do kuće. Njihova igra se razlikuje od lazarica, po tome što, dok igra, kralj drži u rukama uzdignutu sablju, njome upravlja igrom i pokazuje pravac kretanja igrača.

Kraljske pesme su kratke, a pevaju se uvek na istu melodiju.

U Lužnici od 17 zabeleženih pesama, četrnaest su u sedmercu, a tri u osmercu (od njih dve su poreklom kraljičke sa pripevom lado, lado).

Namena

Kraljske pesme su namenjene članovima domaćinstva, ali i domu, imanju, stoci. Svaka se pesma završava rečju ’Lado, Lado!’ i najverovatnije predstavlja ostatak od imena Lade, boginje ljubavi u slovenskoj mitologiji.

U kraljskim pesmama kao i u lazaričkim pesmama, iskazuju se želje da onome kome su ili čemu upućene sve bude zdravo i srećno, sve rodno i plodno. Vedrina i optimizam koji zrače iz ovih pesama blagotvorno deluju na ljude, te ih rado slušaju, a pozitivna hiperbola je jedna od njihovih najčešćih poetskih figura.

Literatura

• Velibor Lazarević, Prožimanje kraljičkih i lazaričkih pesama u južnoj Srbiji i okolnim krajevima, Leskovački zbornik LVII 2017
• Jasminka Dokmanović, Ženske obredne pesme za plodnost u srpskom delu centralnobalkanskog šopluka (Oblasti planinske Gornje Pčinje, Krajišta i Vlasine), magistarski rad, Beograd, FMU, 1990.
• Čedomir Bušetić, Narodni običaji “lazarke” i “dodolke” iz Levča (opis, pesme i melodija), Arhiv SANU, Etn. zbirka br. 165-6.