Kurir
Kurir je osoba koja preuzima poruke, pisma ili pakete od jedne osobe ili sa jednog mesta i prenosi ih drugoj.[1] Kurir dostavlja poruke najčešće brže od redovne poštanske službe ili van njenog sistema. Ukoliko je reč o više kurira u okviru neke organizacije, reč je o kurirskoj službi.[2]
| Kurir | |
|---|---|
 | |
| Zanimanje | |
| Naziv zanimanja | Kurir |
Područje rada | Komunikacija |
| Opis | |
Slični poslovi | Poštar |
Kurir raznosi robu ponekad peške, biciklom ili motorom, ali najčešće službenim automobilom ili kombijem.[2]
Etimologija uredi
Reč „kurir” nastala je od italijanske reči correre (trčati), a u našem jeziku je tuđica (nem. Kurier; franc. Courrier; ital. Corriere). Domaći izrazi za ovu reč su: dostavljač, glasonoša, glasnik, teklić.[3]
Istorija uredi
Nekada su kuriri bili jedino ili glavno sredstvo za prenošenje različitih informacija.[2] Posebno važnu ulogu kuriri imaju u ratovima i diplomatiji, za prenos poverljivih pošiljki svake vrste.
Pre industrijske ere uredi
U drevnoj istoriji, poruke su dostavljane ručno koristeći različite metode, uključujući trkače, golubove pismonoše i konjanike. Pre uvođenja mehanizovanih kurirskih usluga, glasnici pešaci su fizički prevaljivali kilometre do svojih odredišta. Ksenofontu se pripisuje prva upotreba kurira u službi persijskog princa Kira Mlađeg.
Poznato je da je drevni grčki kurir Fidipid pretrčao 26 milja od Maratona do Atine da bi doneo vest o pobedi Grka nad Persijancima 490. godine p. n. e. Trka na duge staze poznata kao maraton imenovana je po tom događaju.
Anabasi uredi
Počevši od Augustovog doba, stari Grci i Rimljani koristili su klasu konjaničkih i kočijaških kurira zvanih anabasi za brzo donošenje poruka i naredbi na velike udaljenosti. [4] Reč anabasii dolazi od grčke reči αναβασις (adscensus, „zajašiti“).[5] Oni su bili savremenici grčkih hemeredroma, koji su poruke prenosili peške.
Kuriri u ratu uredi
Veliku ulogu odigrali su i u Drugom svetskom ratu, kako u svetu, tako i u Jugoslaviji.[6] Kurir-ilegalac (pratizanski ili partijski kurir) bio je u periodu Drugog svetskog rata u redovima partizanskog pokreta posebna vrsta veze preko koje se do sredine 1943. godine, kada Narodnooslobodilačka vojska postaje bolje opremljena zahvaljujući pomoći Saveznika, skoro isključivo komandovalo u redovima Narodnooslobodilačke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije. Kuriri su bili veza između svih postojećih tela u okviru partizanskog pokreta. Zbog zanačaja poruka koje su prenosili, za kurire su birani ili oni za koje je neprijatelj teško mogao poverovati da im se poveravaju zadaci od izuzetnog značaja, kao što su deca ili izuzetno vični i sposobni pojedinci koji su po pravilu morali biti veoma lojalni Partiji i Pokretu. Kurir se morao snaći u svakoj situaciji, kako na slobodnoj tako i na okupiranoj teritoriji. U cilju prenošenja poruke koja je mogla biti pismena ili usmena kuriri su koristili sva raspoloživa prevozna sredstva, krećući se vrlo često peške po zabačenim i nedostupnim krajevima. Predaji poruke prethodila je provera sistema lozinki na tzv. „javkama” odnosno punktovima. Obavljanje kurirskog poziva bilo je jedno od najtežih zaduženja u redovima partizanske vojske, jer je i ako pozadinsko, bilo skopčano sa konstantnim izlaganjem riziku od hapšenja, mučenja i smrti. Zbog toga je kurirski poziv, kako za vreme tako i posle rata često apostrofiran kao onaj koji se dovodi u vezu sa najvećim opasnostima. Sećanje, kako na stradale, tako i na preživele kurire imalo je posle 1945. posebno mesto u raznim svečanim i prigodnim prilikama kada su evocirane uspomene na borbu i stradanja iz vremena Drugog svetskog rata.[7]
Kurir u savremenom društvu uredi
U savremenom društvu kurire su zamenile telekomunikacije, pa se danas koriste za slanje najpoverljivijih podataka (vojni, ratni kurir[3]). Bržem prenosu doprinose i brojne kurirske službe koje brzo i pouzdano prenose poruke i robu s kraja na kraj sveta.[8] Pored kurirskih službi u okviru organa države i diplomatskih kurira, kurirske službe poseduju i neke poslovne kompanije, ali takođe postoje i kurirske službe koje deluju kao samostalne firme za račun privatnih klijenata.[2]
Prema anketi RATEL-a o poštanskim uslugama u svetu i Srbiji, zanimanje kurir, odnosno dostavljač jedno je od retkih zanimanja sa pozitivnim trendom formalne zaposlenosti. Za ovim zanimanjem u Srbiji postoji stalna potreba, najviše na nivou grada Beograda.[9]
Odgovornosti kurira uredi
- Prijem pošiljke (poruke ili paketa)
- Bezbedna dostava na predviđenu lokaciju
- Predaja pošiljke lično osobi kojoj je namenjena
- Popunjavanje dokumentacije (zaduživanje, razduživanje)
- Briga o higijeni vozila[2]
Veštine i osobine koje bi trebalo da ima kurir uredi
- Dinamičnost
- Poštovanje rokova
- Tendencije ka terenskom radu
- Odgovornost
- Uslužnost
- Organizovanost[2]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „courier”. Cambridge Dictionary. Cambridge University Press. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ a b v g d đ „Kurir, Dostavljač (Courier, Messanger)”. Poslovi. Infostud 3 d.o.o. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ a b „kurir”. Hrvatska enciklopedija. Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ „Cyclopædia, or, An universal dictionary of arts and sciences: Alguazil - anagram”. digicoll.library.wisc.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 10. 03. 2017.
- ^ Hofmann, Johann Jacob. „Lexicon Universale: ANA-”. www.uni-mannheim.de. Pristupljeno 10. 03. 2017.
- ^ „Kurirska služba u ratu”. Arhiv Znaci - Baza podataka o drugom svetskom ratu na tlu Jugoslavije. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ „Partizanski kuriri i bombaši”. ŠKOLA ANTIFAŠIZMA. SAVEZ ANTIFAŠISTA SRBIJE. Arhivirano iz originala 26. 02. 2017. g. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ „KURIRSKE SLUŽBE U BEOGRADU”. Belano. Apartmani Beograd. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ ISTRAŽIVANJE MODELA UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE (PDF). Ratel. 2014. Pristupljeno 7. 2. 2020.
Literatura uredi
- Herlihy, David V. (2004). Bicycle: the History. Yale University Press. str. 177. ISBN 0-300-10418-9.
- „A History of Bike Messengering in San Francisco”. San Francisco Bicycle Messenger Association. septembar 1996. Pristupljeno 2007-10-01.
- „A Short history of the Cycle Messenger World Championships”. International Federation of Bicycle Messengers and Associations. oktobar 1998. Arhivirano iz originala 2007-10-14. g. Pristupljeno 2007-10-01. „500 messengers showed up, raced, drank beer, smoked and hung out. The Cycle Messenger World Championships had been born.”
- „Sneakernet Redux: Walk Your Data”. Wired Magazine. 2002-08-26. Pristupljeno 2007-09-19.
- Seaton, Matt (2007-07-05). „Two Wheels column”. London: Guardian Media. Arhivirano iz originala 31. 8. 2007. g. Pristupljeno 2007-09-17.
- Tomasson, Robert (1990-03-19). „Fax Displacing Manhattan Bike Couriers”. The New York Times. Pristupljeno 2007-09-17.
- „Soft Pedal”. The Economist. 7. 7. 2006. Pristupljeno 16. 8. 2014.
- Pender, Kathleen (2007-07-18). „Bicycle messengers are pedaling uphill against the Internet”. San Francisco Chronicle. Pristupljeno 2009-01-09.
- „Internet Endangers Big-City Tradition: The Bike Messenger”. Wired Magazine. 2008-07-25. Arhivirano iz originala 26. 7. 2008. g. Pristupljeno 2008-07-25.
- Newman, Andy (2019). „My Frantic Life as a Cab-Dodging, Tip-Chasing Food App Deliveryman”. The New York Times. Arhivirano iz originala 2021-12-03. g.
- Van Doorn, Viels (2019). „Reflections on a courier consultation forum in New York City”. Arhivirano iz originala 2021-10-27. g.
- Goodman, Andy (2012). „For Deliverymen, Speed, Tips and Fear on Wheels”. The New York Times. Arhivirano iz originala 2012-03-03. g.
- Nick Mathiason (2007-12-23). „Christmas sacking starts fight for rights of dispatched courier”. London, UK: Guardian Media. Arhivirano iz originala 6. 1. 2008. g. Pristupljeno 2007-12-24.
- Dennerlein, Meeker (2002-02-06). „Occupational Injuries Among Boston Bicycle Messengers”. Harvard School of Public Health. Pristupljeno 2007-09-17.
- Greg Ehrendreich (2007-08-15). „Tragedy strikes the CCU”. www.iww.org. Pristupljeno 2009-01-27. „"a bicycle messenger in the Chicago Couriers Union (IU 540), was killed on the job yesterday."”
- Emily Vasquez (2006-08-11). „Manhattan: Bike Messenger Killed”. New York Times. Pristupljeno 2007-09-23.
- „Thomas McBride”. Messenger Memorial. 1999. Pristupljeno 2007-09-23. „d. 26.April.1999 murdered by Carnell Fitzpatrick, driver of a Chevy Tahoe.”
- 'Buffalo' Bill Chidley (2005-10-13). „Dedication”. Moving Target. Arhivirano iz originala 26. 9. 2007. g. Pristupljeno 2007-09-23. „London Bicycle Messengers killed while working: Joe Cooper, Calvin Simpson, Paul Ellis, Edward Newstead, Mark Francis, Reidar "Danny" Farr, Sebastian Lukomski”
- Fincham, Ben (2007). „'Generally speaking people are in it for the cycling and the beer': Bicycle couriers, subculture and enjoyment”. The Sociological Review. 55 (2): 192. S2CID 142741824. doi:10.1111/j.1467-954X.2007.00701.x.
- „Calgary City Business License information FAQ”. City of Calgary. Arhivirano iz originala 2009-02-16. g. Pristupljeno 2009-01-18.
- „City of Vancouver Community Services/Licenses and Inspections” (PDF). City of Vancouver. Pristupljeno 2010-10-08.
- „Bicycles stolen every 71 seconds”. BBC News. 2007-04-27. Pristupljeno 2007-09-24. „The hotspots for [bicycle] thefts are central London”
- Chidley, 'Buffalo' Bill; et al. „How to be a messenger and not get stitched up, nicked or run over”. London Bicycle Messenger Association. Arhivirano iz originala 2008-06-29. g. Pristupljeno 2010-12-29.
Spoljašnje veze uredi
Kurir turistički vodič sa Vikiputovanja- The International Federation of Bicycle Messenger Associations Arhivirano 2021-01-25 na sajtu Wayback Machine
