Википедија

Lazar Vozarević

српски сликар

Lazar Vozarević (Sremska Mitrovica, 15. jul 1925 — Beograd, 29. mart 1968) bio je srpski slikar i likovni pedagog. Na likovnu scenu Srbije stupio 1951. godine na zajedničkoj izložbi „Jedanaestorice“ radovima koji su nastali pod uticajem Sezanovog realizma i Pikasove plave faze. Pored uljanog slikarstva bavio se mozaikom i ilustracijama. Posle njegove smrti u rodnoj Sremskoj Mitrovici osnovana je Galerija „Lazar Vozarević“ u kojoj je izložen najveći broj likovnih dela.[1]

Lazar Vozarević
Lazar Vozarević slikar
Lični podaci
Datum rođenja(1925-07-15)15. jul 1925.
Mesto rođenjaSremska Mitrovica, Kraljevina SHS
Datum smrti29. mart 1968.(1968-03-29) (42 god.)
Mesto smrtiBeograd, SFR Jugoslavija

Biografija uredi

Lazar Vozarević je rođen 15. jula 1925. godine u Sremskoj Mitrovici. Školu za primenjene umetnosti u Beogradu upisao je 1941. godine, a 1943. godine Akademiju za likovne umetnosti, koju je završio 1948. godine u klasi profesora Mila Milunovića. Bio je član Jedanaestorice i Decembarske grupe.[2]

Docent na Akademiji za likovne umetnosti u Beogradu postao je 1960. godine. U toku svoga rada prošao je kroz faze kubizma, enformela i postenformela.

Svoje slikarsko umeće Vozarević je usavršavao tokom dužih i kraćih boravaka u Parizu (1951—1952, 1954—1956, 1958 i 1962).

Pored slikarstva, bavio se ilustracijom knjiga, scenografijom[3] i mozaikom (hotel Metropol u Beogradu (1956/57), Vojnotehnički institut u Beogradu (1958) i Dom omladine u Beogradu (1964)).

Umro je 29. marta 1968. godine u Beogradu, od trovanja krvi izazvanog isparenjima hemijskih sredstava pomoću kojih je želeo da na svojim slikama dočara Vizantiju ”...ili uz pomoć ovih sredstava otkrije materiju iz vremena božanske kreativnosti”.

Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.

Likovno stvaralaštvo uredi

 
Devojka sa spuštenom kosom sa prve Lazarove samostalne izložbe u Galeriji ULUS-a (1952)

U traženju sopstvenog stvaralačkog identiteta, u mladalačkoj fazi, Lazaru Vozareviću uzor su bili Sazan i Pikaso, što je on jasno iskazao izlažući prvi pu svoja dela 1951. godine. Određenost svojih umetničkih ciljeva Vozarević je jasno izrazio na svojoj prvoj samostalnoj izložbi (55 slika u Galeriji ULUS, 1952), za koju je u predgovoru svog kataloga napisao:[4]

Kao što je kritika bila složna da je njegova prva samostalna izložba, posle Lubardine izložbe bila ”najradikalniji pokušaj u traženju svog izraza i samosvojnosti mimo priznatih i prihvaćenih tokova”, tako je i Vozarevićev kubistički period bio izložen brojnim tvrdnjama da je to samo oponašanje Pikasa.

Slikanje izvan forme Vozarević je prvi put prikazao 1961. na Prvom trijenalu likovne umetnosti - u fazi uvođenja figure u sliku, sjedinjavanjem forme i njegove materije., sa ciljem da dođe do pramaterije od koje je nastala forma. Tako je Vozarević u fazi enformela imao cilj ”da zatekne Boga u fazi kreativne neodlučnosti pred materijom”.

Iako enformelistički postupak, isključuje pojam lepote, jer lepota ne egzistira bez forme, Lazarevi enformeli su puni emocije. Tajna te Vozarevićeve različitosti, u odnosu na zapadnjačke enformeliste, je u tome ”što je on u vezi sa vizantijskim nasleđem, sa ikonopisanjem oboženim dodirom Tvorca...”

Vozarević je u jednom periodu stvaralaštva pripadao „Decembarskoj grupi”, koja je svoja umetnička shvatanja zasnivali na ideji „iskustva prošlosti” po kojoj su oni u nasleđu srpskog srednjovekovnog slikarstva pronalazili problemske kontinuitete u tada savremenim slikarskim jezicima.

Tokom 1963. godine Lazar je u svoje vizantijsko-zlatne podloge i mrkocrvene prosjaje uveo metalne polulopte raznih prečnika u geometrijskoj predstavi. Ove pulije, kako je slikar nazivao tapetarske zakivke raznih veličina, koje je zabadao u sliku. On je raščlanjivao liniju u tačke, zakivaka, objašnjavajući to na ovaj način:

Dela mu se nalaze u Galeriji „Lazar Vozarević“, Sremska Mitrovica, Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, Muzeju grada Beograda, Umetničkoj galeriji na Cetinju, Umjetničkoj galeriji u Sarajevu, Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, Galeriji poklon-zbirke Rajka Mamuzića u Novom Sadu kao i u značajnim zbirkama u inostranstvu: David Rockfeller i Paul Flockerman (SAD), Guido Tervizan (Italija), Pinakoteka (u Bariju, Italija), Vila Lobos (Brazil), i Philipe Baudet (Francuska).[5]

Njegova slika Krug bila je deo kolekcije Davida Rokfelera i njena prodaja dosegla je rekordnu cenu za slikare sa prostora bivše Jugoslavije aktivnog nakon DSR.[6]

Njegove slike su bile meta falsifikata.[7]

Nagrade uredi

  • 1959. oktobarska nagrada grada Beograda
  • 1961. Nagrada za slikarstvo na Prvom Trijenalu likovnih umetnosti, Beograd; Otkupna nagrada na konkursu za dekorisanje zgrade SIV-a, Beograd
  • 1976. Prva nagrada na konkursu za Omladinski spomen-dom, Beograd

Samostalne izložbe uredi

 
Bista Lazara Vozarevića u gradskom parku u Sremskoj Mitrovici
  • 1952. Beograd, Galerija ULUS
  • 1953. Pariz, Galerija Saint-Placide
  • 1954. Beograd, Klub književnika
  • 1955. Novi Sad, Galerija Matice srpske; Zagreb, Salon LIKUM; Beograd, Galerija ULUS
  • 1956. Pariz, Galerija Rive Gauche
  • 1957. Beograd, Galerija Grafički kolektiv
  • 1958. Sarajevo, L. Vozarević, S. Bogojević, A. Luković
  • 1959. Beograd, Umetnički paviljon Cvijeta Zuzorić
  • 1960. Njujork, Picasso Club
  • 1961. Sremska Mitrovica, Galerija Srema
  • 1963. Venecija, Galerija Il Traghetto
  • 1964. Beograd, Salon Moderne galerije
  • 1965. Bari, Galerija La Panchetta
  • 1966. Rim, Galerija Scipione
  • 1968. Rim, Galerija Il Cerchio; Brisel, Palais des Beaux-Arts
  • 1969/70. Beograd, Muzej savremene umetnosti
  • 1970. Zagreb, Galerija Forum; Priština, Pokrajinski kulturni centar
  • 1983. Novi Sad, Galerija likovne umetnosti Poklon zbirka Rajka Mamuzića
  • 1989. Sremska Mitrovica, Galerija Lazar Vozarević; Beograd, Galerija ULUS
  • 2003. Novi Sad, Galerija likovne umetnosti Poklon zbirka Rajka Mamuzića
  • 2012. Beograd, Galerija RTS-a
  • 2014. Niš, Galerija SLU Niš, Galerija „Srbija“, „Lazar Vozarević (1925—1968)“, zbirka slika iz fonda Galerije „Lazar Vozarević“ iz Sremske Mitrovice

Kolektivne izložbe uredi

Lazar Vozarević je izlagao i na brojnim kolektivnim izložbama srpske i jugoslovenske umetnosti u zemlji i inostranstvu:

  • Zajednička izložba „Jedanaestorice“ (1951)
  • Oktobarski salon
  • Jugoslovensko trijenale
  • Prvo bijenale mladih u Parizu (1959)
  • Šesta međunarodna izložba u Tokiju (1961)
  • Četvrto mediteransko bijenale u Aleksandriji (1961/62)
  • Deveti bijenale u Sao Paolu (1967)
  • Izložbe srpskih i jugoslovenskih umetnika u Pragu, Rimu, Parizu Londonu, Stokholmu, Montevideu, Nju Delhiju itd.
  • Riječki salon

Galerija uredi

Reference uredi

  1. ^ Zoran Markuš, Lazar Vozarević (1925—1968), Udruženje likovnih umetnika Srbije, Beograd, 1986
  2. ^ Lazar Vozarević, Lazar Vozarević: Muzej savremene umetnosti Beograd, decembar 1969. januar 1970; Retrospektivna izložba slika i crteža 1950-1968. -Katalog, Muzeja savremene umetnosti, Beograd, 1969.,
  3. ^ Branko Dragutinović, Jedan vek Narodnog pozorišta u Beogradu: 1868-1968, Narodno pozorište; "Nolit", Beograd, 1968.
  4. ^ Dragorad Dragičević, Vozarević, Galerija „Lazar Vozarević“, Sremska Mitrovica
  5. ^ Slavko Timotijević, Lazar Vozarević: ekspresija, crno, crveno, belo, Galerija RTS-a. . Београд. 2012. ISBN 978-86-6195-019-3. 
  6. ^ Бојовић, Александар. „Потрага за аутором савршеног фалсификата”. Politika Online. Приступљено 2022-12-08. 
  7. ^ Бојовић, Александар (7. 12. 2022). „Потрага за аутором савршеног фалсификата”. Политика. Приступљено 8. 12. 2022. 

Литература uredi

  • Zoran Markuš, Lazar Vozarević (1925—1968), Udruženje likovnih umetnika Srbije, Beograd, 1986.;
  • Lazar Vozarević, Lazar Vozarević: Muzej savremene umetnosti Beograd, decembar 1969. januar 1970; Retrospektivna izložba slika i crteža 1950-1968. -Katalog, Muzeja savremene umetnosti, Beograd, 1969.,
  • Lazar Vozarević, Lazar Vozarević - Katalog 1964, Salon moderne galerije, Beograd, 1964.,
  • Aleksa Čelebonović, Savremeno slikarstvo u Jugoslaviji, Jugoslavija, Beograd, 1965.,
  • Miodrag B. Protić, Muzej savremene umetnosti Beograd, Muzej savremene umetnosti, Beograd, 1965.,
  • Миодраг Б. Протић, Савременици II, Nolit, Beograd, 1964.,
  • Miodrag B. Protić, Srpsko slikarstvo HH veka, Tom II, Nolit, Beograd, 1970.,
  • Miodrag B. Protić, Uvodna studija u katalogu retrospektivne izložbe Lazara Vozarevića, Muzej savremene umetnosti u Beogradu, 1969-70.,
  • Miodrag B. Protić, Slikarstvo šeste decenije u Srbiji (Jugoslovensko slikarstvo šeste decenije), Muzej savremene umetnosti u Beogradu, 1980.,
  • Jerko Denegri, Enformel u Jugoslaviji (Jugoslovensko slikarstvo šeste decenije), Muzej savremene umetnosti u Beogradu, 1980.,
  • Lazar Trifunović, Enformel u Beogradu, Umetnički paviljon „Cveta Zuzorić“, Beograd, 1982.,
  • Branko Dragutinović, Jedan vek Narodnog pozorišta u Beogradu: 1868-1968, Narodno pozorište; "Nolit", Beograd, 1968.,
  • Bernard Samuel Myers, Encyclopedia of world art, Tom 5, McGraw-Hill, 1959.,
  • Timotijević, Slavko (2012). Lazar Vozarević: ekspresija, crno, crveno, belo. Galerija RTS-a, Beograd. ISBN 978-86-6195-019-3. 

Vidi još uredi

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лазар_Возаревић&oldid=27541468”