Laza Nančić
Laza Nančić (Vršac, 3. januar 1854[1] — Vršac, 28. mart 1887) bio je srpski socijalista, novinar, pisac i osnivač Vršačke čitaonice.
| Laza Nančić | |
|---|---|
 Laza Nančić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 3. januar 1854. |
| Mesto rođenja | Vršac, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 28. mart 1887. (33 god.) |
| Mesto smrti | Vršac, Austrougarska |
Biografija uredi
Laza je rođen 1854. godine u Vršcu, od oca varoškog senatora, kojeg je jedva zapamtio, jer je umro prerano od tuberkuloze. Oslonac mu je tokom mladosti bila požrtovana majka Tinka. Još kao dečak privlačio je pažnju na sebe svojim zrelim postupcima; sa 14 godina je zajedno sa trojicom drugova krenuo u Beograd, kod kneza Milana "da se s njim dogovori, te da on ode da diže bunu u Bosni". Osnovnu školu i privatno - dva razreda gimnazije završio je u Vršcu, nastavio je gimnazijsko školovanje u Temišvaru.[2] Nakon završetka "gornjih razreda" gimnazije u Vašarhelju, pohađao je "medicinske kurseve" tj. studirao medicinu pet godina, u Pragu i Beču. Još kao student postao je zastupnik socijalističkih ideja i doprineo je pojavi radničkog pokreta kod Srba. Bio je predsednik studentskog društva "Srbadija" u Gracu (1879-1881). Učestvovao je u obnovi Ujedinjene omladine srpske 1880. godine, i redovno pisao za novine. Tada se na konferenciji upoznao sa Svetozarom Miletićem, čiji je postao veliki sledbenik i saradnik. Pokrenuo je i uređivao 1882-1885. godine vršački napredni "socijalistički" list "Srpstvo". Bavio se i književnošću, pored tri sveske pripovedaka pod naslovom "Đakov vrh", objavio je jedan socijalni roman na nemačkom jeziku.
Pored medicine, mnogo se bavio narodnom ekonomijom, učio slovenske jezike, radeći na sticanju širokog obrazovanja da bi se bavio publicistikom i književnošću. Počeo je objavljivati rano, sa 15 godina; prvi poetski rodoljubivi radovi su izašli u vršačkom listu "Istok". Bio je urednik i naročito saradnik i dopisnik mnogih listova, poput: Bratstva, Javora, Banaćanina, Zastave, Srpskog lista, Radenika, Pobratimstva i dve godine u Zmajevom humorističkom "Starmali". Objavio je nekoliko knjiga i političkih brošura, kao što su naslovi: "Ekonomsko i političko stanje Srba u Ugarskoj", "Pred budimpeštansku konferenciju", te "Odgovor na Politovu brošuru".[3] U Vršcu je osnovao Srpsku zanatsku čitaonicu.
Kada je Jaša Tomić, glavni urednik lista „Zastava“ bio osuđen na višemesečni zatvor zbog tzv. „štamparske krivice“, onda ga je od 5. oktobra 1886. privremeno u tom poslu zamenjivao Laza Nančić. Iako mlad, on je bio iskusan i u politici i u novinarstvu. Tri puta je Laza i sam bio zbog svog nacionalno političkog rada osuđivan i zatvaran. Prvi put je 1876. godine proveo četiri meseca u belocrkvanskom istražnom zatvoru, kada je krenuo da bude srpski dobrovoljac u Srbiju. Drugi put, 1884. godine posle Uljmanskog zbora uhapšen je zbog ometanja skupa pristalica tzv. Kikindskog programa. Poslednji put je stradao zbog novinskog članka "Omladini", objavljenog o Božiću 1885. godine u "Zastavi". Po povratku sa jednogodišnje robije, juna 1886. godine počeo je da poboljeva.[3].
Bavio se i prevođenjem, bio je prvi prevodilac Henrika Sjenkjeviča na srpski jezik.[4]
Bolovao je od tuberkuloze, koje se razbuktala nakon tamnovanja. Kada je 16/28. marta[5] 1887. godine posetio majku u Vršcu, savladala ga je bolest i umro je sa 33 godine. Bio je tokom kratkog života neženja, jer se sav posvetio društvenom radu.
Reference uredi
- ^ „Milan Uzelac: Delo u vremenu (poetika Laze Nančića)”. Scribd.com. 21. 8. 2009. Pristupljeno 30. 12. 2011.
- ^ "Zastava", Novi Sad 18/30. mart 1887. godine
- ^ a b "Zastava", Novi Sad 1887. godine
- ^ „[Projekat Rastko - Poljska]”. Rastko.rs. Pristupljeno 30. 12. 2011.
- ^ "Zastava", Novi Sad 20. mart/1. april 1887. godine
