Laza Popović
Laza Popović (Sremski Karlovci, 1877 — Beograd, 1945) bio je srpski i jugoslovenski lekar, društveni radnik i pisac.
Laza Popović | |
|---|---|
 Laza Popović 1935. | |
| Datum rođenja | 1877. |
| Mesto rođenja | Sremski Karlovci, Austrougarska |
| Datum smrti | 1945. |
| Mesto smrti | Beograd |
Biografija uredi
Popović je rođen u Sremskim Karlovcima, gde je njegov otac Stevan (rodom iz Banata) predavao u Karlovačkoj gimnaziji.
Nakon završene srpske pravoslavne velike gimnazije u Sremskim Karlovcima studirao je medicinu u Beču, gde je 1901. godine promovisan za doktora opšte medicine.
Krajem 1918. godine postao je primarijus i upravnik rendgenske laboratorije Zakladne bolnice u Zagrebu. Na Zagrebačkom univerzitetu izabran je na Medicinskom fakultetu 1921. godine za vanrednog, a 1931. godine za redovnog profesora rendgenologije. Godine 1935. i 1936. je bio dekan Medicinskog fakulteta. Bio je i prvi predsednik Društva za rendgenologiju osnovnog u Zagrebu 1927. godine.[1]
Sokolski pokret uredi
.jpg)
Studirajući u Beču Popović se upoznao sa dosta studenata iz slovenskih zemalja, a oduševljavale su ga češke kolege programom društva „Sokola“.
Početkom Prvog svetskog rata 1914. godine Popović je u Zagrebu optužen zbog veleizdaje zajedno sa grupom karlovačkih „Sokola“, čije je društvo njegovim zalaganjem osnovano 19. januara 1904. godine u Sremskim Karlovcima, pa je osuđen na četrnaest meseci zatvora. Tada mu je Bečki univerzitet oduzeo diplomu, pa je tek posle rata 1918. godine ponovo promovisan u Pragu.[1]
Po ugledu na karlovačkog „Sokola“ osnivana su mnoga sokolska društva, pa tako i u Zagrebu. Od početka je uspostavljena bliska saradnja sa hrvatskim i slovenačkim, a posebno sa češkim „Sokolom“ - maticom slovenskog sokolstva. Na njihov predlog novoosnovana društva su združena u župe: fruškogorski, krajišku, bosansko-hercegovačku, primorsku i Jasinu. „Srpski sokoli“ su nastupili sa 200 vežbača na hrvatskom svesokolskom sletu u Zagrebu 1906. godine, a na drugom svesokolskom sletu u Zagrebu 1911. godine sa 762 vežbača.[1]
U Zagrebu je na njegovu inicijativu osnovana i Savez srpskih sokolskih društava, koji nije uvažavao tadašnje državne granice. Za predsednika Saveza izabran je slikar Steva Todorović, osnivač prvog „Sokola“ u Kraljevini Srbiji. Pred sam rat 1914. godine Popović je sa Stevom Todorovićem i Đurom Paunkovićem iz Srbije, Lazarom Carom iz Hrvatske i „Slovenačkim sokolima“ želeo da osnuje Jugoslovenski sokolski savez, što je ostvareno tek 1919. na Vidovdan u Novom Sadu.
Pisac uredi
Prve radove Popović je objavio još dok je bio student. Prvo se oglasio u mostarskom časopisu Zora sa dva oveća prozna teksta: „Josif“ (1898) i „Septime“ (1900), a kasnije i s pričom „Izlet“ objavljene u Bosanskoj vili 1910. godine i „Vankina pripovetka“ u Književnom jugu 1918. godine.
Osim ovih pripovjedaka napisao je i oko tridesetak članaka i književno-kritičkih osvrta koji su najvećim dijelom objavljeni u "Brankovom kolu" 1913. i 1914. godine i u "Novoj Evropi" 1921, 1924. i 1926. godine. On je, inače, bio jedan od aktivnijih pokretača „Nove Evrope“ gdje je osim književnih tekstova objavljivao i druge članke, pretežno vezane za medicinsku struku. Izvan književnosti objavljivao je članke, brošure i stručne radove o zdravlju, zdravstvenoj kulturi, zdravstvenom obrazovanju i školstvu, organizaciji zdravstvenog života, tjelesnom odgoju, sokolstvu, itd.
Dela uredi
- Josif, „Zora“, Mostar, 1898
- Septime, „Zora“, Mostar, 1900
- Seksualna higijena, Sremski Karlovci, 1905
- Izlet, „Bosanska vila“, 1910
- Vankina pripovetka, „Književni jug“, 1918
- Klinička rendgenologija, Zagreb, 1925
- Sokolske reči Laze Popovića, 1925