Latinska crkva u Gornjem Matejevcu
Latinska crkva ili Rusalija[a] u Gornjem Matejevcu, na brdu Metoh iznad Niša, je posvećena svetoj Trojici i spada u grupu retkih očuvanih građevina iz prednemanjićkog doba,[1] a podignuta je najverovatnije u prvoj polovini 11. veka,[2] u doba vizantijske vladavine tim prostorom.
| Latinska crkva | |
|---|---|
 Latinska crkva u Gornjem Matejevcu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Gornji Matejevac |
| Opština | Gradska opština Pantelej, Grad Niš |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | crkva |
| Vreme nastanka | prva polovina 11. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Istorija uredi
Latinska crkva svoj narodni naziv je dobila po Dubrovčanima (katolicima tj. Latinima) koji su je koristili tokom 16. veka. U periodu od 1968. do 1974. godine, na crkvi su obavljeni konzervatorski i restauratorski radovi, tokom kojih joj je vraćen njen izvorni oblik, koji je rekonstruisan na osnovu njenih ostataka i arheoloških istraživanja. Danas se Latinska crkva nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja.[1]
Izgled crkve uredi
Latinska crkva je jednobrodna građevina malih dimenzija. Ima osnovu upisanog krsta sažetog tipa sa kupolom i polukružnom oltarskom apsidom. Njena unutrašnjost je parovima bočnih pilastra, povezanih lukovima, podeljena na tri traveja, nejednakih dimenzija, tako da su bočni (istočni i zapadni) zasvedeni poluobličasto, dok se nad centralnim formira osnova kupole. Sama kupola je osmostrana sa četiri prozora. Crkva je imala i narteks (koji je danas očuvan samo u nivou temelja) za koji se smatra da su ga podigli Dubrovčani.
U njenoj unutrašnjosti nisu pronađeni ostaci srednjovekovnog živopisa, ali je poznato da je 1870. godine oslikana, tada je slikan i lik „Svetog Miloša Obilića“ u prirodnoj veličini.[3] Spoljašnjost crkve ukrašena je upotrebom vizantijskog načina gradnje (naizmeničnim postavljanjem redova belog kamena i crvene opeke), slepim arkadama i plastičnom dekoracijom, a u njenoj gradnji je iskorišćena i jedna rimska nadgrobna stela.
Galerija uredi
Napomena uredi
- ^ Pored ovih imena, za crkvu se još koriste i nazivi Golema crkva, Sveta Trojica Rusalijska i Sveta Bogorodica Rusalijska.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b „Latinska crkva — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- ^ „Latinska crkva u Gornjem Matejevcu“[mrtva veza], Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ R. Mihaljčić, Junaci kosovske legende, Beograd 1989, str. 65
Literatura uredi
Spoljašnje veze uredi
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Spomenici kulture u Srbiji
- „Latinska crkva u Gornjem Matejevcu“ (sajt grada Niša) (jezik: srpski) (jezik: engleski)
- Latinska crkva
