Leposava Trbuhović

Leposava Trbuhović (Lazarevac, 22. oktobar 1939 ‒ Beograd, 8. mart 2012) bila je srpska arheološkinja, kustostkinja Narodnog muzeja u Beogradu.

Leposava Trbuhović
Datum rođenja	(1939-10-22)22. oktobar 1939.
Mesto rođenja	Lazarevac, Jugoslavija
Datum smrti	8. mart 2012.(2012-03-08) (72 god.)
Mesto smrti	Beograd, Srbija

Biografija

Osnovnu školu i gimnaziju završila je u Lazarevcu. Na Grupi za arheologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu diplomirala je 1964. godine. Zvanje magistra stekla je na istom fakultetu 1970. godine, odbranivši tezu pod naslovom „Strani etnički element u nekim avarskim nekropolama srednjeg Podunavlja“.

Njena glavna interesovanja bila su usmerena na pojedine aspekte kasnoantičke civilizacije, uključujući rimsko-vizantijsku, kao i tradiciju novoprispelih naroda, odnosno na probleme osetljivog razdoblja Seobe naroda i ukrštanja mnogobrojnih kulturnih elemenata na Balkanu. Postupno opredeljivanje za proučavanje kompleksnog perioda Seobe naroda, sa stanovišta rimsko-vizantijske arheologije, obeležilo je njen kasniji teoretski rad.

Učestvovala je u mnogim istraživanjima arheoloških nalazišta iz različitih perioda: Donja Toponica (1964‒1967), Veliki i Mali Gradac u Donjem Milanovcu ‒ Taliatae (1966), Boka Kotorska ‒ rekognosciranje lokaliteta (1966‒1967), Sremska Mitrovica ‒ Sirmium (1968‒1975), Šabac i okolina ‒ rekognosciranje (1969‒1970), Bačko Petrovo Selo (1970‒1971), Caričin grad ‒ Iustiniana Prima (1976), Kurvingrad (1981) i drugim.

Godine 1970, Leposava i njen suprug dr Vojislav Trbuhović objavili su knjigu „Donja Toponica ‒ dardanska i slovenska nekropola“, u kojoj je ona iznela rezultate višegodišnjih istraživanja na ovom lokalitetu i obradila materijal sa slovenske nekropole. Najznačajnija i najpotpunija specijalistička znanja ostvarila je u okviru projekta istraživanja antičkog Sirmijuma, koji je poveren Arheološkom institutu u Beogradu. Od 1968. do 1975. godine bila je stalni član ekipe u Sremskoj Mitrovici i jedan od bliskih saradnika profesora dr Vladislava Popovića. U okviru ovih iskopavanja rukovodila je sektorima na više lokaliteta, među kojima se ističu istraživanja hipodroma (1969‒1971) i severnog bedema (1973‒1975). Imajući u vidu njenu arheološku orijentaciju, dr Vladislav Popović i dr Noel Dival, rukovodioci pomenutog projekta, poverili su joj i rad na delu publikacije Sirmium VII (1977), o kasnorimskim i ranovizantijskim magacinima pored južnog gradskog bedema. Rezultat njenog interesovanja u početnom periodu naučno-istraživačkog rada predstavlja studija „Avarski nalazi iz Sirmijuma i njegove šire oblasti“ (Sirmium IV, 1982: 61‒73). Izučavajući i dalje avaro-slovenske nalaze, ukazala je na njihove tragove u donjem Podrinju i okolini, i to u članku objavljenom u Glasniku Srpskog arheološkog društva 3 (1986).

Posle dugogodišnjeg rada, Leposava Trbuhović se 1976. godine zaposlila u Narodnom muzeju u Beogradu, kao pripravnik u Antičkom odeljenju. Studijski boravak u Parizu, u novembru iste godine, doprineo je njenom daljem stručnom usavršavanju. Na početku rada u Muzeju, zajedno sa Milivojem Veličkovićem, obrađivala je arheološku građu iz Legata Dunjić. Zvanje kustosa stekla je 1977. godine, posle položenog stručnog ispita. Na kratko se vratila terenskom radu 1981. godine, kada je rukovodila arheološkim iskopavanjima manjeg obima na lokalitetu Kurvingrad kod sela Mala Vrbica, na desnoj obali Dunava, o čemu svedoči izveštaj u Đerdapskim sveskama III (1986).

Godine 1983. Leposava Trbuhović bila je autor izložbe i pratećeg kataloga „Vizantija i varvari na tlu Srbije“ koja je bila priređena u Narodnom muzeju u Beogradu. Kao njen organizator, sarađivala je sa muzejima u Somboru, Vršcu, Novom Sadu, Nišu i Leskovcu. Katalog pomenute izložbe jedna je od retkih publikacija tog tipa u domaćoj arheologiji, u kojoj je ova kompleksna tema obrađena na osnovu 191 predmeta materijalne kulture od IV do VIII veka sa teritorije današnje Srbije, predstavljajući istovremeno najznačajnije narode (plemena) i međusobne uticaje sa Vizantijom. Izložba je od juna do septembra 1985. godine gostovala u Italiji, u Arheološkom muzeju u Milanu, sa pratećim katalogom na italijanskom jeziku (Bizanzio e i barbari nella Serbi, Milano 1985).

Bila je angažovana za stručnu obradu građe i postavku u Arheološkoj zbirci Zavičajnog muzeja u Grockoj, o čemu svedoče tekst „Zavičajni muzej u Grockoj“ (1986) i članak u Zborniku Narodnog muzeja XIII-1 (1988). Do odlaska u penziju 2003. izučavala je zbirku arheoloških predmeta iz perioda Seobe naroda, koja joj je bila poverena. Iz ove tematske oblasti proizašli su njeni radovi, većinom članci o fibulama i kasnoantičkom nakitu iz muzejskih zbirki, koje je objavila u Zborniku Narodnog muzeja IX‒X (1979), XI‒1 (1983), XIII‒1 (1988) i XIV‒1 (1992).

Bibliografija

• L. Trbuhović, 1970, Strani etnički element u nekim avarskim nekropolama srednjeg Podunavlja, magistarska teza, nepublikovano.
• V. Trbuhović, L. Trbuhović, 1970, Donja Toponica ‒ dardanska i slovenska nekropola, Narodni muzej Toplice, Prokuplje, Arheološki institut, Beograd.
• L. Trbuhović, 1979, Zlatna fibula iz Blaca, Zbornik Narodnog muzeja u Beogradu IX‒X‒1 – arheologija, 67‒72.
• L. Trbuhović, 1980, Prilog proučavanja stranih etničkih elemenata u avarskim nekropolama, Starinar XXX, 123‒129.
• L. Trbuhović, 1982, Avar Finds from Sirmium and the Surrounding Region, in: Sirmium IV, 61‒76.
• L. Trbuhović, 1983, Vizantija i varvari na tlu Srbije, katalog izložbe, Narodni muzej u Beogradu.
• L. Trbuhović, 1983, Fibula sa posuvraćenom nogom iz zbirke Narodnog muzeja u Beogradu, Zbornik Narodnog muzeja u Beogradu XI‒1 – arheologija, 91‒98.
• L. Trbuhović, 1985, Bizanzio e i barbari nella Serbi, Milano.
• L. Trbuhović, 1986, Tragovi Avara i Slovena u Donjem Podrinju i okolini, Glasnik Srpskog arheološkog društva 3, 218‒222.
• L. Trbuhović, 1986, Kurvingrad – Compte-rendue de fuilles, Đerdapske sveske III, 59‒70.
• L. Trbuhović, 1986, Zavičajni muzej u Grockoj, Grocka.
• L. Trbuhović, 1988, Neki nalazi iz Podunavlja u kasnoantičkoj zbirci Narodnog muzeja, Zbornik Narodnog muzeja u Beogradu XIII‒1 – arheologija, 155‒164.
• M. Sretenović, L. Trbuhović, 1988, Arheološka zbirka Muzeja u Grockoj, Zbornik Narodnog muzeja u Beogradu XIII‒1 – arheologija, 103-110.
• L. Trbuhović, 1989‒1990, Neka razmatranja o lokalitetu „Svetinja“ u Kostolcu, Viminacium 4‒5, 193‒198.
• L. Savić-Trbuhović, 1992, Fibula iz Lalića u jugozapadnoj Bačkoj, Zbornik Narodnog muzeja u Beogradu XIV‒1 – arheologija, 429‒438.

Literatura

• V. Ninković, 2013, U znak sećanja na Leposavu Trbuhović (1939‒2012), Zbornik Narodnog muzeja u Beogadu XXI‒1 ‒arheologija, 365‒367.