Leros
Leros (grčki grč. Λέρος) je jedno od ostrva u grupaciji Dodekaneza u istočnoj Grčkoj. Upravno ostrvo pripada okrugu Kalimnos u okviru Periferiji Južni Egej, gde sa okolnim ostrvcima i hridima čini posebnu opštinu. Glavno mesto na ostrvu je gradić Aja Marina.
 | |
| Geografija | |
|---|---|
| Površina | 74,2 km2 |
| Dužina | 8 km |
| Širina | 8 km |
| Visina | 698 m |
| Najviši vrh | Profitis Ilias |
| Administracija | |
| Najveći grad | Aja Marina |
| Demografija | |
| Stanovništvo | 8207 (2001) |
| Gustina st. | 110,61 stan./km2 |
Geografija uredi
Leros je ostrvo Dodekaneza srednje veličine. Najbliže ostrvo mu je Kalimnos na svega par kilometara ka jugu i Patmos na 15ak km ka severozapadu. Turska se nalazi 25 km ka istoku. Ostrvo je planinsko i kamenito, sastavljeno najviše od krečnjačkih stena. Dokaz nekadašnje vulkanske aktivnosti na ostrvu su brojni ugašeni krateri. Obala Nisirosa je razuđena i duga je 71 km, Ona se sastoji od više malih zaliva sa skrivenim plažama.
Klima Lerosa je sredozemna sa dugim, sušnim letima i blagim i kišovitim zimama. Nedostatak vode je značajno ograničenje, ali, budući da Nisiros blizu kopna, koriste se bogati podzemni izvori. Zbog toga je biljni i životinjski svet bujniji nego na nekim okolnim ostrvima, mada je on osoben za ovu klimu. Od gajenih kultura dominiraju maslina i vinova loza.
Istorija uredi
Leros je naseljen još tokom praistorije. Tokom razdoblja stare Grčke polis Leros je poznat po ostrvskom svetilištu posvećenom Afroditi. U Peloponeskom ratu Leros je bio saveznik Atine, pa je posle rata bio okupiran od strane Sparte. U sledećim vekovima ostrvo je bilo u sferi bliskog, ali znatno moćnijeg i razvijenijeg Rodosa, da bi u 2. veku p. n. e. palo u ruke starog Rima. Kasnije je Leros bio u okviru Vizantije, da bi ga 1309. godine preuzeli vitezovi Malteškog reda. 1505. godine ostrvo preuzimaju Turci osmanlije i pod njima Leros ostaje vekovima, ali uz zadržavanje određenih privilegija. I pored toga mesni Grci se nisu mirili sa stranom vladavinom, pa se stanovništvo Nisirosa uključilo u Grčki ustanak 20ih godina 19. veka, ali nije bilo priključeno novoosnovanoj Grčkoj. 1912. godine Leros zaposeda Italija, koja ga gubi posle Drugog svetskog rata u korist Grčke. Propadanje ostrva bilo je neminovno u ovim turbulencijama 20. veka, ali se poslednjih decenija ovo je umanjilo razvojem turizma.
Stanovništvo uredi
Glavno stanovništvo na Lerosu su Grci. Leros spada u gusto naseljena ostrva među značajinijim ostrvima Dodekaneza, a razvoj turizma tokom proteklih 20ak godina doprineo je daljem prosperitetu ostrva i povećanju broja stanovnika. U glavnom mestu, Aja Marini, živi oko 1/3 ostrvskog stanovništva.
Privreda uredi
Danas se privreda Lerosa sve više zasniva na turizmu. Tradicinalni pomorstvo i poljoprivreda (masline, vinova loza, manje južno voće) su sve manje značajni.
