Lijevčanski knez
Spomenik prirode Lijevčanski knez je zaštićeno stablo oraha (Juglans regia L). Nalazi se u mjestu Nova Topola, Gradiška, u sjevernom dijelu Republike Srpske. Stablo ima obim od 637 centimetara, a prema podacima iz 2003. visoko je 34 metra, što ga svrstava među najviša stabla u Republici Srpskoj.
| Spomenik prirode Lijevčanski knez | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
| Mjesto |  Bosna i Hercegovina Republika Srpska |
| Najbliži grad | Nova Topola, Gradiška |
Prema istraživanju iz 2019. godine, stablo oraha se nalazi u dobrom fiziološkom stanju bez vidljivih naznaka fitopatoloških i entomoloških oboljenja.
Lijevčanski knez nalazi se u III kategoriji IUCN. Pored samog stabla, pod zaštitom se nalazi i 0,39 hektara okolne površine. Lijevčanski knez je prepoznatljiv i pod imenom Popov orah. [1] Nakon Žute bukve, Lijevčanski knez predstavlja drugi dendrološki zaštićeni spomenik prirode u Republici Srpskoj.
Lokacija dobra uredi
Zaštićeno stablo oraha nalazi se u okviru travnate površine koje pripada školskom dvorištu Osnovne škole „Petar Kočić“ i dvorištu nekadašnjeg parohijskog doma. Otud potiče i lokalni naziv Popov orah. Danas je umesto parohijskog doma tu smještena Policijska stranica Nova Topola. Lijevčanski knez se nalazi u blizini magistralnog puta M-16 Laktaši – Gradiška. [2]
Osnovne karakteristike uredi
Stablo oraha nalazi se u ravničarskom delu Republike Srpske na nadmorskoj visini od 97 metara. Preovladava zemljište tipa distrični kambisol. Orah ima obim od 637 centimatera, a prečnik na visini od 1,3 metra iznosi 203 centimetra. Širina krošnje po dužoj osi iznosi 37 metara, a po kraćoj 36 metara. Listovi su karakterističnog oblika dužine od 2 do 9 centimatara.
Stepen zaštite uredi
Skupština Grada Gradiške donelo je 1. avgusta 2019. godine odluku o zaštiti stabla oraha. Prema prvoj odluci stablo se nalazi u III. Kategoriji IUCN zašite. U radijusu od 50 metara od stabla zabranjeno je vršiti aktivnosti koje mogu ugroziti drvo oraha, a na samom drvetu zabranjeno je prskanje, branje listova i plodova kao i fizička oštećenja.
