Logor u selu Večići
Logor u selu Večići je bio jedan od najvećih logora za Srbe u opštini Kotor Varoš tokom rata u Bosni i Hercegovini.[1][2]
Osnivanje logora
urediDana 11. juna 1992. godine pripadnici muslimansko-hrvatskih paravojnih formacija (mještani) sa područja opštine Kotor Varoš u ovom selu su organizovali logor za lica srpske nacionalnosti, po naredbi zapovjednika/komandanta Alagić Raifa. U ovom selu zarobljenici su često premještani iz jednog objekta u drugi, tako da bi se moglo zaključiti da je cijelo selo Večići u određenom vremenskom periodu bio logor za lica srpske nacionalnosti. Do sada su identifikovani sledeći objekti (imali su dva dijela: vojni i civilni) u kojima su zatvarani zarobljenici:
- podrum kuće Hibić Kasima,
- izgorjela ljetna kuhinja Hibić Kasima, kod tzv. glavnog zatvora,
- garaža i skladište trgovine (ranije je tu bio i kafe bar) Refika Botića,
- šupa Alije Alagića,
- kuća Hibić Hajrije, Džemala i Đanka,
- magaza i kuća Berbić Ramiza,
- kuća Bilić Hajrije,
- kuća u kojoj je bila komanda-sprat kuće.[3]
Funkcionisanje logora
urediCijelo ljeto 1992. godine ovdje su dovođena i zatvarana zarobljena lica:
- Dana 13.06./14.07.1992. godine ovdje su dovedena dva civila srpske nacionalnosti: otac i sin. Istoga dana iz mjesta zatočenja u selu Postolje, opština Kotor Varoš dovedena je i jedna žena, koja je u prostoriji u kojoj su već bili jedno lice srpske nacionalnosti i jedno lice bošnjačke nacionalnosti (ovaj Bošnjak je zarobljen i zatvoren jer je zajedno sa sinovima predao oružje Srbima i optužen je da je saradnik četnika).
- Dana 24.07.1992. godine u ovaj logor doveden je jedan zarobljeni civil srpske nacionalnosti. On je u mjestu zatočenja ostao 52 dana/tri mjeseca i 18 dana.
- Dana 27.07.1992. godine ovdje je dovedeno pet zarobljenih vojnika srpske nacionalnosti iz mjesta zatočenja u selu Ravne, opština Kotor Varoš. Neki od zarobljenika su umrli poslije tri-četiri dana, od posljedica mučenja i zlostavljanja, a neki su poslije dvadestak dana odvedeni u nepoznatom pravcu i ubijeni/strijeljani.
- Dana 23.08.1992. godine ovdje je doveden dvanaestogodišnji dječak srpske nacionalnosti, iz mjesta zatočenja zaseok Čirkino Brdo, selo Vrbanjci, opština Kotor Varoš.
Metode zlostavljanja u ovom logoru su bile slične kao i u ostalim logorima, mada je bilo i metoda karakterističnih samo za ovaj logor. Među zarobljenicima je bilo i ranjenika, koji su kasnije umrli u mjestu zatočenja, od posljedica ranjavanja, kao i starijih ljudi. Najviše su zlostavljani zarobljeni vojnici.[4]
Izvršioci zlostavljanja
urediHapšenja i zlostavljanja nad zarobljenim licima vršili su pripadnici muslimansko-hrvatske diverzantsko terorističke grupe (DTG) iz Večića. Među njima zarobljenici su prepoznali: Zeher Ramu-„Paragu“-vođa DTG (bio je posebno surov prema zarobljenicima), Smajlović Miralema, koji je ispitivao zarobljenike, Berbić Nurija, čuvar, te Alagić Miralema, Barić Antu, Berbić Nuriju, Berebić Ramu-„Rapu“, Berbić Sulejmana-Sulju, Bilić Đemala-„Đemka“, Bilić Muhameda-„Mešu“, Bilić Ćamila, Bjelobrk Marka, Botić Miralema, Brkić Ivana, Vunić Muharema, Zec Karanfila, Zec Dževada, Kovačić Ahmeta-„Hadžiju“, Kovačić Niska, Lozić Šekiba, Menzil Suada, Pilić Matu, Ramić Esu-„Turčina“, Sadiković Muhamed, Smailović Miralema, Hibić Najka, Tatar Mirsada, Hibić Nedžada, Hibić Seada, Hibić Šaćira, Ćejvan Surmina, Huskić Suada-„Tarabu“, Huskić Dževada. U premlaćivanju zarobljenika učestvovali su svi naprijed nabrojani, a isticali su se: Alagić Nedžib, Alagić Raif, Grgić Sulejman, Piličić Borislav-Boro, Tatar Hasib-„Biban“, Turan Dževad. Zarobljenici su neke od svojih mučitelja veoma dobro poznavali, čak su s njima u ranijem, prijeratnom periodu bili u dobrim odnosima, tj. mnogi od njih su bili komšije zarobljenicima. Stražari i islednici u ovom logoru su tvrdili da su ovdje bili zatvorena i lica zbog krađa i prodaje oružja.Od juna do novembra 1992. godine pripadnici muslimanskohrvatskih oružanih formacija iz ovog sela su napadali na srpska sela u kotorvaroškoj opštini.[5][6]
Zatvaranje logora
urediOvaj logor je bio u funkciji do 02.11.1992. godine kada su se pripadnici paravojnih formacija, koje su držale logor odlučili na povlačenje prema Travniku. Sa sobom su poveli i zarobljenike koji su im nosili municiju. Upali su u zasjedu Vojske Republike Srpske i zarobljenici su oslobođeni.[5]
Vidi još
urediReference
uredi- ^ Savezna Republika Jugoslavija, Komitet za prikupljanje podataka o izvršenim zločinima protiv čovečnosti i međunarodnog prava, Beograd, „Dokumenti o ratnim zločinima na teritoriji prethode Jugoslavije 1991-1995.“, X izvještaj, Beograd, 2001. godine;
- ^ Zbivanja i svjedočenja (priredio Miroslav Janković), „Mrtvi vječna opomena živima“, Polet pres i Pres, Beograd i Pale, 2001. godine, str. 379.
- ^ Milivoje Ivanišević „Polja nesreće-prva antologija ubijanja Srba u BiH (1992—1995)“, Vukotić Media, Beograd, april 2015, str. 209-210.
- ^ Arhiv Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, Krivična prijava protiv Zeher Rame i ostalih, 27.10.1993,
- ^ a b Milivoje Ivanišević „Polja nesreće-prva antologija ubijanja Srba u BiH (1992—1995)“, Vukotić Media, Beograd, april 2015, str. 209-210;
- ^ Mirko Marković „Zločin nad Srbima u Kotor Varošu 1992. godine“, Pres komerc, Dnevne novine Fokus, Banja Luka, 2011. godine, str. 84-87, 120-128 i 148.
Literatura
uredi- Milivoje Ivanišević Polja nesreće-prva antologija ubijanja Srba u BiH (1992—1995), Vukotić Media, Beograd, april 2015, str. 209-210;
- Mirko Marković Zločin nad Srbima u Kotor Varošu 1992. godine, Pres komerc, Dnevne novine Fokus, Banja Luka, 2011. godine, str. 84-87, 120-128 i 148;
- Zbivanja i svjedočenja (priredio Miroslav Janković),Mrtvi vječna opomena živima, Polet pres i Pres, Beograd i Pale, 2001. godine, str. 379;
- Savezna Republika Jugoslavija, Komitet za prikupljanje podataka o izvršenim zločinima protiv čovečnosti i međunarodnog prava, Beograd, Dokumenti o ratnim zločinima na teritoriji prethode Jugoslavije 1991-1995., X izvještaj, Beograd, 2001. godine.