Википедија

Lujza Mišić

Lujza Mišić (Beograd, 7/19. jul 1865 — Beograd, 7. decembar 1956) bila je žena vojvode Živojina Mišića, sa kojim je imala šestoro dece. Tokom Prvog svetskog rata sa srpskom vojskom je prešla Albaniju, a zatim sa izbeglicama otišla u Francusku. Iz Francuske se već 1917. godine vratila u štab vojvode Mišića, gde je ostala do oslobođenja zemlje. Revoltirana zbog toga što su joj Nemci streljali sina i spalili kuću, 1943. godine prešla je iz reformatorske u pravoslavnu veru i promenila ime u Magdalena.[1]

Lujza Mišić
Lujza Mišić 1882. godine
Puno imeLujza Mišić, rođ. Krikner (od 1943. Magdalena Mišić)
Datum rođenja(1865-07-19)19. jul 1865.
Mesto rođenjaBeograd, Kneževina Srbija
Datum smrti7. decembar 1956.(1956-12-07) (91 god.)
Mesto smrtiBeograd, FNRJ
SupružnikŽivojin Mišić
DecaRadovan Mišić
Aleksandar Mišić
Vojislav Mišić
Eleonora Marković, rođ. Mišić
Olga Milovanović, rođ. Mišić
Anđelija Mišić

Poreklo uredi

Rođena je kao Lujza Krikner 1865. godine u Beogradu, u porodici inženjera Fridriha Kriknera, Švajcarca nemačkog porekla[2]. Krikner je u Bukovičkoj banji bio angažovan na izgradnji dvora „Staro zdanje”, danas pretvorenog u hotel. Aranđelovac i okolina dopali su mu se toliko da je rešio da tu sagradi letnjikovac za svoju porodicu. Tokom leta 1881. u letnjikovcu je sa roditeljima letovala i Kriknerova šesnaestogodišnja ćerka Lujza. Tog leta Aranđelovčani su u čuvenoj Kneževoj sali priredili bal za oficire bataljona koji je toga leta bio na vežbi u okolini grada. Igrom slučaja to je bio bataljon u kome je služio mladi potporučnik Živojin Mišić, a na balu se sa porodicom našla i mlada Lujza.[3]

Brak sa vojvodom Živojinom Mišićem uredi

Uprkos stavu svojih roditelja, mlada Nemica Lujza postala je supruga srpskog oficira. Njeni roditelji bili su protiv ovoga braka, navodeći argumente da je mladi Mišić bio seljački sin, da su plate poručnika male, a vojnički život osuđen na neprestano seljakanje. Ipak, ključni argument bio je da je mladi par različite vere.[4] Porodica Krikner pripadala je reformatorskoj crkvi, a mladi poručnik je bio pravoslavne vere. Uprkos protivljenju roditelja, Lujza je pobegla za Živojina, a njeni roditelji odbili su da daju miraz. Lujza i Živojin Mišić venčali su se 30. oktobra 1884. godine u Vaznesenjskoj crkvi u Beogradu.[5]

U braku sa Živojinom Mišićem Lujza je rodila šestoro dece: tri sina - Radovana, Aleksandra i Vojislava i tri ćerke – Eleonoru (rođena 1885. u Užicu, umrla 1952. u Valjevu; bila je najpre udata za Bogdana Anđelkovića, oficira, a posle njegove pogibije za Mihaila Markovića, valjevskog apotekara), Olgu (1886−1977, udata za slikara Milana Milovanovića) i Anđeliju (1889 −1969, nije se udavala i živela je sa majkom).[6] Već po rođenju druge ćerke Živojin Mišić je unapređen u kapetana druge klase i ubrzo je otputovao u Bruk na Lajti, u Austriji, da bi tamo završio školu gađanja. Dok je bio u Austriji Lujza je rodila treće dete, najstarijeg sina Radovana. Brak Lujze i Živojina Mišića bio je srećan, ali su imali malo vremena da zajedno uživaju u porodičnoj sreći. Živojin, a kasnije i sinovi, išli su iz rata u rat, iz boja u boj: Srpsko-turski, Balkanski, Prvi svetski rat.[3]

Lujza je delila sudbinu muških članova svoje porodice i sudbinu svoje nove domovine – Srbije. Krajem 1915. godine povlači se sa srpskom vojskom preko Albanije sve do Drača. Vojvoda Mišić, tada već proslavljeni vojskovođa i sinovi, oficiri srpske vojske, odlaze na Krf, a ona sa ostalim našim izbeglicama u Francusku. Godine 1917, pred sam proboj Solunskog fronta, Lujza se vraća iz Francuske i pridružuje se mužu, koji se tada sa svojim štabom nalazi u Solunu. Odatle sa srpskom vojskom stiže u Beograd.[1][3]

Iz rata se vojvoda Mišić vraća slavan, ali narušenog zdravlja. Lujza bdi nad njim danonoćno, zajedno sa lekarima, ali 21. januara 1921. godine Živojin Mišić umire na njenim rukama.[3]

Život posle vojvode Mišića i borba za porodicu uredi

Posle smrti Živojina Mišića Lujza živi u Beogradu, okružena decom i prijateljima, ali je muči neostvarena želja pokojnog supruga da u Struganiku napravi novu kuću i da tamo žive. Zato prodaje kuću u Beogradu i gradi novu ispod Živojinove stare kuće.[3] Po okupaciji, 1941. godine, sa najmlađom ćerkom Anđelijom, sinom Aleksandrom i njegovom porodicom seli se u Struganik.[5]

Lujzin sin Aleksandar priključio se, po kapitulaciji Jugoslavije, pokretu otpora Draže Mihajlovića, pa se tako u njihovoj kući do decembra 1941. godine nalazio i Draža sa štabom. Pri pokušaju njegovog hapšenja, 6. decembra iste godine, Nemci su uspeli da uhapse samo Aleksandra, koji nije uspeo da pobegne zbog bolesti srca i majora Ivana Fregla, koji nije želeo da se odvoji od svog komandanta. Lujza Mišić rastrčala se po nemačkim komandama u pokušaju da izvuče sina, ali bez uspeha. Obojica su izvedena pred vojni sud. Streljani su već 17. decembra na brdu Krušik pored Valjeva[7] Revoltirana zbog sinovljevog ubistva Lujza je 1943. godine prešla u pravoslavnu veru i promenila ime u Magdalena.[1] Govorila je da je streljanjem sina Ace iz njenih vena istekla nemačka polovina krvi.[5]

Dok je pokušavala da spasi sina Aleksandra, dobila je vest da je najmlađi sin Vojislav uhapšen kao simpatizer partizana.[5] Kad je to čula, Lujza je uzela memoare Augusta fon Makenzena, komandanta svih neprijateljskih snaga koje su 1915. godine napale Srbiju, u kojima on veliča hrabrost srpskih vojnika i vojničku veštinu, strategiju i čovečnost vojvode Mišića. Posle nekoliko dana Beme je poslao automobil po Lujzu. U njegovom kabinetu čekao ju je sin Vojislav. Vojislav je, 1943. godine otišao u partizane, odakle se vratio kao kapetan.[3]

U pohodu na Ravnu goru, decembra 1941. godine, nemačka kaznena ekspedicija spalila je kuću Lujze Mišić u Struganiku. Ostatak života Lujza je provela u Beogradu, u svom stanu. Ponekad je odlazila u svoj voljeni Struganik kod Mišićeve familije. Preminula je 7. decembra 1956. godine u Beogradu.[5] Na zidu muzeja u Struganiku vise dve krštenice. Na jednoj piše: Lujza Krikner, a na drugoj: Magdalena Mišić.[3]

U čast Lujze Mišić uredi

Na sceni Akademija 28 u Beogradu 5. oktobra 2015. godine premijerno je izvedena predstava „Lujza Mišić”. Iste godine drama je osvojila nagradu za najbolju predstavu po izboru publike na festivalu duo drame u Topoli.[8]

Lik Lujze Mišić ovekovečen je i u drami „Mišići” u kojoj se, upravo kroz pripovedanje ove hrabre žene, opisuje tragedija porodice Mišić. Drama je premijerno izvedena 15. decembra 2014. godine, na stogodišnjicu Kolubarske bitke.[9]

Slikarka Sofija Arsić predstavila je jula 2001. godine, u okviru manifestacije „Mišićevi dani” u Banji Vrujci, kolekciju rukom slikanih svilenih haljina nastalih u čast Lujze Mišić, kojoj je bila posvećena i izložba cveća i slika cveća „Bakarin perivoj”, na kojoj je svoje radove izložilo 26 slikara.[10]

Reference uredi

  1. ^ a b v Opačić 1996, str. 324
  2. ^ Milićević & Popović 2003, str. 13
  3. ^ a b v g d đ e Marjanovića, Bogosav. „Iz malo poznate istorije srpske / Vojvoda Mišić i suze Nemice Lujze”. GMINFO. Arhivirano iz originala 01. 12. 2016. g. Pristupljeno 25. 11. 2016. 
  4. ^ Bjelajac 2004, str. 178
  5. ^ a b v g d Baćković, Nemanja. „COKULOM NA PUŠČANE CEVI”. Politikin zabavnik. 3323. Pristupljeno 29. 11. 2016. 
  6. ^ Ranković, Zdravko. „Vojvoda Živojin Mišić”. kolubara.info. Izdavačko društvo Kolubara iz Valjeva. Pristupljeno 1. 12. 2016. 
  7. ^ Dimitrijević & Nikolić 2004, str. 190
  8. ^ „Premijera predstave „Lujza Mišić“”. Dan u Beogradu. Pristupljeno 30. 11. 2016. 
  9. ^ „“Mišići” osvetlili nepoznate delove naše istorije”. kolubarske.rs. Pristupljeno 30. 11. 2016. 
  10. ^ „U čast Lujze Mišić”. Blic. 18. 7. 2001. Pristupljeno 30. 11. 2016. 

Literatura uredi

  • Opačić, Petar (1996). Vojvoda Živojin Mišić u oslobodilačkim ratovima Srbije. Beograd: Društvo umetnika Stari grad. ISBN 978-86-7270-007-7. 
  • Milićević, Milić; Popović, Ljubodrag (2003). Generali Vojske Kneževine i Kraljevine Srbije. Beograd: Vojnoizdavački zavod. ISBN 978-86-335-0142-2. 
  • Bjelajac, Mile S. (2004). Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918—1941. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije. ISBN 978-86-7005-039-6. 
  • Dimitrijević, Bojan; Nikolić, Kosta (2004). Đeneral Mihailović — biografija. Beograd: Institut za savremenu istoriju (Valjevo: Aleksandrija). 

Spoljašnje veze uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лујза_Мишић&oldid=27673866”