Manastir Beočin
Manastir Beočin sa manastirskom crkvom posvećenom prazniku Vaznesenja Hristovog, je ženski manastir nalazi se na obodu Fruške gore u istoimenom mestu. Pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
| Manastir Beočin | |
|---|---|
 Pogled na manastirsku crkvu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beočin |
| Opština | Opština Beočin |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | manastir |
| Vreme nastanka | 16. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Eparhija sremska, upravnik Varvara (Radosavljević) |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Novi Sad |
Starešina manastira je igumanija Varvara (Radosavljević), sa sestrinstvom na čelu od 2019. godine.[1]
Prošlost uredi
Nema pouzdanih podataka o vremenu osnivanja manastira. Prvi put se pominje u turskim dokumentima 1566-1567. godine, kada je imao malu jednobrodnu crkvu, za koju se pretpostavlja da je bila sagrađena pod uticajem tradicionalne arhitekture. U Austro-Turskim ratovima, manastir je oštećen i napušten. Godine 1623. beočinski iguman Leontije je skupljao u Rusiji, prilog za obnovu manastira.[2] Posle Velike seobe Srba, manastir su na osnovu "otvorenog lista" koji im je dao Patrijarh Čarnojević 15. septembra 1697. godine u Tabanu, obnovili izbegli kaluđeri manastira Rače, između 1697-1699. godine. Isti monasi su 1708. godine sagradili privremenu crkvu od drveta. Poznati su pod imenom Račani.
Po rušenju stare drvene bogomolje, današnja manastirska crkva je izgrađena 1732. i 1734, a trospratni zvonik uz zapadnu fasadu crkve sagrađen je 1762. godine. Bila je to velika zasluga Obrada Radonića iz Novog Sada, koji je 1752. godine utrošio 190 f. za reparaciju hrama, a 1762. godine dao još 2000 f. za toranj crkveni.[3] Manastirski konaci, koji su građeni između 1728. i 1771. godine, okružuju crkvu sa južne i zapadne strane. Velike priloge su dali i drugi pobožni Srbi: Dimitrije Dimitrijević iz Futoga, Atanasije Bulać iz Čerevića za pokrivanje zvonika sa bakrom. Veliko zvono od osam centi kupio je 1785. godine Atanasije Tomić iz Iloka, a srednje zvono teško 4,5 centi napravili su građani novosadski: Lazar Jovanović, Stefan Golubović i Mihail Živanović.[3] Manastirski kompleks je potpuno obnovljen 1893. godine, a manje izmene izvedene su 1921. godine.
Templo manastirske crkve je rezao 1757. godine Pavel, pastorak Pavla Parića iz Vršca. Ikonostas u manastirskoj crkvi slikali su Dimitrije Bačević, Janko Halkozović i Teodor Kračun, u šestoj i sedmoj deceniji 18. veka. Njih je 1765. godine angažovao pomenuti ktitor Radonić, da oslikaju templo za 200 holandskih dukata.[3] Majstori ikonopisci su se 1766. godine "preračunali" misleći da ih je malo platio pa su prekinuli posao. Tek kad im je manastir ponudio još 200 f. nastavili su rad, a Obradov naslednik Teodor Obradović je sve platio. U neposrednoj blizini manastira, istovremeno kad i crkva, sazidana je stara kapela. Nova, današnja kapela sagrađena je 1905. godine prema projektu Vladimira Nikolića. Jedno manastirsko imanje od 70 kat. jutara je pre Prvog svetskog rata dato pod zakup Beočinskoj fabrici cementa za 15.000 zlatnih kruna, odn. svega 15.000 dinara posle rata.[4] Spor je trajao 49 godina, konačno je "likvidiran" 1940.[5][6] U Drugom svetskom ratu, manastir je opustošen, ali su građevine ostale neoštećene. Svoje poslednje dana u Beočinskom manastiru proveo je srpski pesnik Jovan Grčić Milenko.
Godine 1809. namesnik beočinski je bio Emilijan Novaković,[7] a Atanasije Antonović proiguman. Dionizije Čupić je 1829-1834. godine iguman beočinski a Sava Andrejević se javlja 1829-1830. godine kao namesnik. Bratstvo čini u to vreme sedam kaluđera. Arhimandrit Georgije Vojnović je 1874. godine izabran za vladiku temišvarskog, sa sedištem u Temišvaru.
Sadašnjost uredi
U neposrednoj blizini manastira se nalazi klizište koje je početkom 2013. godine oborilo potporni zid visine tri metra iz 18. veka,[8] u leto 2013. podignut je novi zid kao zaštita od odrona zemlje.[9]
U manastiru je sahranjen Sveti episkop Varnava Nastić, koji je umro 12. novembra 1964. godine u manastiru.[10]
Starešine manastira uredi
- Ekaterina Radosavljević, (1965—2019).[11]
- Varvara Radosavljević, (2019—trenutna).[12]
Galerija uredi
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ eparhijasremskaadmin (2023-05-27). „SVETA ARHIJEREJSKA LITURGIJAU MANASTIRU BEOČINU”. Eparhija sremska (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-11-27.
- ^ "Glasnik Istorijskog društva u Novom sadu", Novi Sad 1938.
- ^ a b v "Srbski narodni list", Budim 1846. godine
- ^ "Vreme", 14. mart 1937, str. 7. digitalna.nb.rs
- ^ "Politika", 25. mart 1940
- ^ "Vreme", 25. mart 1940, str 7.
- ^ "Logika upotebiteljnaja", Budim 1809.
- ^ Klizište preti manastiru („Politika“, 10. mart 2013), Pristupljeno 12. 4. 2013.
- ^ Potporni zid za manastir Beočin („Politika“, 25. avgust 2013)
- ^ Stuparušić, Slavica (19. 11. 2019). „Preminula igumanija manastira Beočin”. Politika. Pristupljeno 20. 11. 2019.
- ^ Nikolić, Obrad. „Novi izgled beočinskog manastira”. www.beocin.rs. Pristupljeno 2023-11-28.
- ^ eparhijasremskaadmin (2023-05-27). „SVETA ARHIJEREJSKA LITURGIJAU MANASTIRU BEOČINU”. Eparhija sremska (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-11-28.
