Manastir Svetog Save u Libertivilu
Srpski pravoslavni manastir Svetog Save je manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi u Libertivilu (Ilinois, SAD). Manastir je tokom 20. vijeka bio sjedište Eparhije američko-kanadske (1927—1963), Mitropolije srednjozapadnoameričke (1963—1991) i Mitropolije libertivilsko-čikaške (2009—2011).[1] U kratkom periodu od 2011. do 2014. imao je status stavropigijalnog manastira (pod direktnom upravom patrijarha srpskog).[2] U okviru manastira se nalazi i bogoslovska škola.
| Manastir Svetog Save u Libertivilu | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Eparhija novogračaničko-srednjozapadnoamerička |
| Osnivanje | 1927. |
| Mesto | Libertivil (Ilinois) |
| Država |  SAD |
Istorija uredi
Manastir je sagradio prvi srpski episkop u Americi Mardarije Uskoković.[3] Sagrađen je u doba velike depresije krajem 20-ih i početkom 30-ih godina 20. vijeka.[3] Episkop Mardarije je pravio velika odricanja te je u to doba nastala izreka „Crkvu gradi umire od gladi“.[4] Izgradnju je novčano pomogao i Mihajlo Pupin.[4] U vrijeme kada je sagrađen, manastir je bio sjedište tek osnovane Eparhije američko-kanadske.[4] Zemljište na kome je manastir sagrađen kupio je episkop Mardarije Uskoković. Episkop Dionisije Milivojević je 1942. kupio osam i 1943. pet hektara zemlje koji su pripali manastiru.[4] Prvi Srpski crkveno-narodni sabor u manastiru održan je od 1. do 5. septembra 1927.[4] U Libertivilu je 1935. održana konvencija SNS (Srpski narodni savez), na kojoj je jedan delegat u duhu tadašnje politike i u vezi sa promjenom naziva Kraljevine SHS u Kraljevina Jugoslavija, predložio: „da se srpski manastir u Libertivilu pretvori u jugoslovenski, a na njemu istakne mesto srpske jugoslovenska zastava“.[4]
Sahranjeni u manastirskoj crkvi uredi
Tijelo episkopa Mardarija Uskokovića sahranjeno je 18. decembra 1935. u manastirskoj crkvi.[4] Na sahrani episkopa Mardarija prisustvovalo je 200 lica, 40 pravoslavnih sveštenika, od čega 12 srpskih, a njegovo tijelo je obnošeno oko crkve.[4] Posmrtni ostaci Jovana Dučića su nakon njegove smrti 1943. iste godine preneseni u manastirsku crkvu. Dučićevo tijelo je ekshumirano 2000. i preneseno u Trebinje.[5] U crkvi Svetog Save je 14. novembra 1970. sahranjen i kralj Petar II Karađorđević, na čijoj sahrani je prisustvovalo preko 25.000 Srba, više od 400 američkih pilota i predstavnici SAD.[6] Njegovo telo je januara 2013 ekshumirano i preneseno u Srbiju. Mitropolit libertivilsko-čikaški Hristofor Kovačević sahranjen je 24. avgusta 2010. u ovom manastiru. U porti manastira su sahranjeni i episkopi Firmilijan Ocokoljić i Dionisije Milivojević.[7]
Groblje Svetog Save uredi
Pored manastira je osnovano groblje na kome je prva sahrana održana 1932.[4] Na manastirskom groblju se nalazi oko 2.000 grobova.[7] U njemu je sahranjeno pola srpskih članova i veliki broj ministara Vlade Kraljevine Jugoslavije.[6] Na groblju se nalazi i spomenik generalu Dragoljubu Mihailoviću koji je podigla OS „Ravna Gora“.[7] Pored spomenika Dragoljubu Mihailoviću, nalaze se i spomenici vojvodi Momčilu Đujiću i Pavlu Đurišiću.[8] Spomenik Pavlu Đurišiću je uz odobrenje njegove porodice premješten 2007. sa drugog dijela groblja u novoosnovanu „Aleju srpskih velikana“ (Spomen park srpskih velikana) pored spomenika Dragoljubu Mihailoviću, a zatim je pored postavljen spomenik Momčilu Đujiću.[9] Aleja srpskih velikana je zajedno sa sva tri spomenika osveštana 20. maja 2007. u prisustvu članova srpskih nacionalnih organizacija i crkvenih starješina.[9]
Sahranjeni na manastirskom groblju uredi
- Miodrag Tomić (1888–1962), vojni pilot iz Oslobodilačkih ratova (1912−1918) i prvi komandant 6. lovačkog puka (1927−1935)
- Milan Cvjetićanin (1915–1963), major
- Sergije Živanović (1909–1966), pukovnik
- Dragiša Kašiković (1932–1977)
- Božidar Purić (1891–1977)
- Dimitrije Balać (1913–1979)
- Dionisije Milivojević (1898–1979)
- Dimitrije Najdanović (1897–1986), protojerej i profesor (sahranjen 28. marta 1986)[7]
- Ilija Brašić, general, komandant Armije niške oblasti[7]
- Zaharije Milekić, iguman manastira Rača[7]
- Gvozden Petrović, protojerej iz Mrčajevaca[7]
- Milan Šijački (1903–1985)
- Miroslav Kostić (1882–1966), general
- Konstantin Fotić, oficir, diplomata i ambasador
- Milan Gavrilović, diplomata, političar i predratni drektor Politike
- Mihailo Madžarević
- Nikola Plećaš Nitonja
- Živan Knežević (1906–1984)
- Žarko Mirković (–2011), protojerej-stavrofor
- Nedeljko Grgurević (Foča, 1934 — SAD, 23. juli 2009), protojerej-stavrofor, dekan i profesor Bogoslovskog fakulteta Sveti Sava i zamjenik episkopa Eparhije istočnoameričke
Znamenite ličnosti uredi
Osobe koje su vezane za manastir i bogosloviju:
- Nikolaj Velimirović (1881—1956), predavao u Bogosloviji Svetog Save i bio sahranjen u crkvi do 1991. godine.
- Irinej Đorđević (1894—1952), episkop američko-kanadski (1935—1938) i profesor Bogoslovije Svetog Save
- Mardarije Uskoković (1889–1935), osnivač manastira i prvi srpski episkop u Americi
- Dionisije Milivojević (1898—1979), episkop američko-kanadski (1939—1964)
- Slavko Stoković (1909—2002), finansijski sekretar eparhije
- Dimitrije Balać (1913—1979), upravnik manastira (1940)
- Danilo Krstić (1927—2002), monah u manastiru
- Hristofor Kovačević (1928—2010), učenik bogoslovije a kasnije profesor Bogoslovskog fakulteta
- Mitrofan Kodić (1951), profesor Bogoslovskog fakulteta
- Milutin Knežević (1949), učenik Bogoslovskog fakulteta
Reference uredi
- ^ „Letnji dečji kamp u manastiru Svetog Save u Libertivilu, pp. 8” (PDF). Staza Pravoslavlja. jun 2009. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ^ „Patrijarh srpski Irinej u poseti Sjedinjenim Američkim Državama”. Srpska pravoslavna crkva. 28. 11. 2011. Arhivirano iz originala 12. 07. 2012. g. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ^ a b „Letnji dečji kamp u manastiru Svetog Save u Libertivilu, pp. 12” (PDF). Staza Pravoslavlja. jun 2010. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ^ a b v g d đ e ž z Istorija Srpske pravoslavne crkve III (Za vreme Drugog svetskog rata i posle njega), Đoko Slijepčević, Minhen-Keln 1962—1986 (Beograd 1991, 2002) (jezik: srpski)
- ^ „Neispunjena želja Jovana Dučića”. Politika. 10. 4. 2011. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ^ a b „Raskol u Libertivilu, pomirenje na Oplencu”. Politika. 10. 3. 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ^ a b v g d đ e „Život Srba u Americi (Pravoslavlje br. 911)”. Pravoslavlje (novine srpske patrijaršije). Arhivirano iz originala 7. 1. 2012. g. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ^ „Na grobu kralja Petra”. Politika. 13. 3. 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ^ a b „Velika nacionalna manifestacija u manastiru Sv. Save u Libertivilu: Otvoren i osvećen Spomen park srpskih velikana, pp. 8” (PDF). Staza Pravoslavlja. jun 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
Literatura uredi
- Istorija Srpske pravoslavne crkve III (Za vreme Drugog svetskog rata i posle njega), Đoko Slijepčević, Minhen-Keln 1962—1986 (Beograd 1991, 2002) (jezik: srpski)
- Crkveno zakonodavstvo SPC, knj. I, Beograd (1926)
