Mandžurski kandidat (film iz 1962)
Mandžurski kandidat je američki neonoar psihološki politički triler iz 1962. u režiji i produkciji Džona Frankenhajmera. Scenario je napisao Džordž Akselrod prema romanu Ričarda Kondona Mandžurski kandidat iz 1959. godine. Vodeći glumci u filmu su Frenk Sinatra, Lorens Harvi i Andžela Lensberi, sa kolegama Dženet Li, Henrijem Silvom i Džejmsom Gregorijem.[1]
Radnja se usredsređuje na veterana korejskog rata Rejmonda Šoa, člana istaknute političke porodice. Komunisti Šou ispiraju mozak nakon što je njegov vojni vod zarobljen. On se vraća civilnom životu u Sjedinjenim Državama, gde postaje nesvesni ubica u međunarodnoj komunističkoj zaveri. Grupa, koja uključuje predstavnike Narodne Republike Kine i Sovjetskog Saveza, planira da ubije predsedničkog kandidata američke političke partije što bi dovelo do svrgavanja američke vlade.
Film je objavljen u Sjedinjenim Državama 24. oktobra 1962. godine, na vrhuncu američko-sovjetskog neprijateljstva tokom Kubanske raketne krize. Zapadni kritičari dali su filmu veliku pohvalu i film je nominovan za dva Oskara: najbolju sporednu glumicu (Andžela Lensberi) i najbolju montažu. Godine 1994. film je izabran za čuvanje u Nacionalnom filmskom registru Sjedinjenih Država od strane Kongresne biblioteke kao „kulturološki, istorijski ili estetski značajan“.[2]
Produkcija uredi
Sinatra je predložio Lusil Bol za ulogu Eleonor Izelin, ali Frankenhajmer, koji je radio sa Lensberiju filmu All Fall Down,[3] je insistirao da Sinatra pogleda njen nastup u tom filmu pre nego što se donese konačan izbor. Iako je Lensberi igrala majku Rejmonda Šoa, ona je, u stvari, bila samo tri godine starija od Lorensa Harvija, koji je glumio Šoa. Rana scena u kojoj se Šo, skoro odlikovan Medalja časti, svađa sa svojim roditeljima snimljena je u Sinatrinom privatnom avionu.[3]
Dženet Li igra Markovu ljubav. U kratkoj biografiji Li emitovanoj na Turner Classic Movies, glumica Džejmi Li Kertis otkriva da su njenoj majci uručeni papiri za razvod u ime njenog oca, glumca Tonija Kertisa, onog jutra kada je snimana scena u kojoj se Marko i njen lik prvi put susreću u vozu.
U sceni u kojoj Marko pokušava da deprogramira Šoa u hotelskoj sobi nasuprot konvenciji, Sinatra je ponekad malo van fokusa. To je bio prvi tejk a Sinatra nije bio tako efikasan u kasnijim, što je uobičajeno za njegovu glumu.[4] Na kraju, Frankenhajmer je odlučio da iskoristi snimak van fokusa. Kritičari su ga naknadno hvalili što je pokazao Marka iz Šoovog iskrivljenog ugla.[3][4]
U romanu, otac Eleonor ju je seksualno zlostavljao kao dete. Pre dramatičnog vrhunca, ona koristi sinovo ispiranje mozga da bi imala seks sa njim. Zabrinuti zbog reakcije čak i na upućivanje na tabu temu kao što je incest u mejnstrim filmu u to vreme, filmski stvaraoci su umesto toga naterali Eleonor da poljubi Šoa u usne kako bi implicirali njenu incestuozno privlačnost prema njemu.[3]
Skoro polovina produkcijskog budžeta filma od 2,2 miliona dolara otišla je na Sinatrin honorar.[5]
Prijem uredi
Filmski kritičar Rodžer Ibert uvrstio je Mandžurskog kandidata na svoju listu „Sjajni filmovi“, izjavivši da je „inventivan i žustar, da rizikuje sa publikom i da teče ne kao 'klasik', već kao živo i pametno delo".[6]
Na veb lokaciji agregatora recenzija Rotten Tomatoes, Mandžurski kandidat ima ocenu od 97% na osnovu 60 recenzija, sa prosečnom ocenom 8,70/10. Kritički konsenzus veb-sajta glasi: „Klasičan spoj satire i političkog trilera koji je u svoje vreme bio neprijatno pronicljiv, Mandžurski kandidat i danas ostaje uznemirujuće relevantan“.[7] Na Metakritik-u film ima ocenu 94 od 100, na osnovu 20 kritičara, što ukazuje na „univerzalno priznanje“.[8]
1994. godine, Mandžurski kandidat je izabran za čuvanje u Nacionalnom filmskom registru Sjedinjenih Država od strane Kongresne biblioteke kao „kulturno, istorijski ili estetski značajan“.[9] Film je bio na 67. mestu na listi „AFI-jevih 100 godina...100 filmova“ kada je ta lista prvi put sastavljena 1998. godine, ali revidirana verzija iz 2007. ga je isključila. Bio je 17. na AFI-jevoj listi „100 godina AFI-ja... 100 trilera". U aprilu 2007. godine, Tajm je naveo Lensberijev lik kao jedan od 25 najvećih negativaca u istoriji kinematografije.[10]
Reference uredi
- ^ Macek, Carl; McGarry, Eileen (1996). Silver, Alain; Ward, Elizabeth, ur. Film Noir: An Encyclopedic Reference to the American Style. New York City, Woodstock, NY & London: Overlook Press. str. 183—84.
- ^ „25 Films Added to National Registry (Published 1994)”. The New York Times (na jeziku: engleski). 15. 11. 1994. ISSN 0362-4331. Arhivirano iz originala 8. 3. 2021. g. Pristupljeno 11. 12. 2020.
- ^ a b v g Director John Frankenheimer's audio commentary, available on The Manchurian Candidate DVD
- ^ a b Lovell, Glen (28. 5. 1998). „'Manchurian' revolt: Frankenheimer offers Sinatra revelations on DVD”. Variety.com. Arhivirano iz originala 17. 4. 2021. g. Pristupljeno 17. 4. 2021.
- ^ Mann, Roderick (12. 2. 1988). „The Return of 'The Manchurian Candidate': Classic Re-Released After Long Disputes”. The Los Angeles Times. Arhivirano iz originala 10. 4. 2021. g. Pristupljeno 11. 4. 2021.
- ^ Ebert, Roger (7. 12. 2003). „Great Movie: The Manchurian Candidate”. rogerebert.com. Arhivirano iz originala 27. 4. 2017. g. Pristupljeno 3. 4. 2017.
- ^ „The Manchurian Candidate (1962)”. Rotten Tomatoes. Fandango Media. Arhivirano iz originala 12. 12. 2016. g. Pristupljeno 12. 1. 2021.
- ^ „The Manchurian Candidate Reviews”. Metacritic (CBS Interactive). Arhivirano iz originala 17. 4. 2018. g. Pristupljeno 9. 5. 2020.
- ^ The Manchurian Candidate, One of 25 Films Added to National Registry.
- ^ Corliss, Richard (25. 4. 2007). „Angela Lansbury as Mrs. Iselin”. entertainment.time.com. Time. Arhivirano iz originala 22. 6. 2018. g. Pristupljeno 19. 5. 2018.
