Mara Buneva
Mara Buneva (Tetovo, 1902 — Skoplje, 14. januar 1928), poznata i kao Marija Bunev, bila je članica tajne terorističke omladinske organizacije (podmladak TMORA),[1][2] naoružavane i finansirane iz Bugarske. Poznata je po svirepom ubistvu bivšeg srpskog četnika i pravnog referenta u upravi Skopske oblasti, Velimira Prelića 13. januara 1928. godine.[traži se izvor]
Mara Buneva | |
|---|---|
 Mara Buneva | |
| Datum rođenja | 1902. |
| Mesto rođenja | Tetovo, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 14. januar 1928. |
| Mesto smrti | Skoplje, Kraljevina SHS |
Biografija uredi
Mara Buneva je rođena u Tetovu. Potiče od roda Bunevci iz tetovskog sela Setole, čija je krsna slava Vavedenje.[3] Završila je srednju ekonomsku školu i nastavila školovanje u Sofiji na fakultetu „Sveti Kliment Ohridski“. Tamo se upoznala sa bugarskim oficirom Ivanom Hrankovim, za koga se udaje. Njen brat, Boris Bunev je bio bugarski oficir i član TMORA, pa je u omladinsku organizaciju TMORA (MMRO) privukao i sestru Maru. Njen drugi brat, Vasilije Bunević je živeo u Beogradu, kao kapetan Jugoslovenske vojske.[4]
Nakon sudskih procesa protiv bugarskih studenata 1927, Marija Buneva je izvršila bombaški atentat na Velimira Prelića 13. januara 1928. u samom centru Skoplja, kod starog mosta preko reke Vardar. Pri tome se sama smrtno ranjava u grudi i umire sutradan. Velimir Prelić umire tri dana kasnije od posledica atentata.[4]
Spomen-ploča Mari Bunevoj uredi
Na mestu atentata bugarske okupacione vlasti, 1941. postavile su spomen-ploču. Nakon poraza nacizma i Bugara ploča je odstranjena po naredbi sekretara makedonskih komunista Lazara Koliševskog.
Dana 13. januara 2002. na mestu atentata ponovo je podignuta spomen-ploča, ali je uništena i bačena u Vardar već nakon tri dana. Godinu dana kasnije ploča je obnovljena, a već dan kasnije opet uništena. Isto se dogodilo i 2005. 2006. ploču ponovo podižu bugarski političari tokom posete Skoplju.
Do diplomatskog incidenta između Bugarske i Severne Makedonije došlo je 2007, kada su Bugari iz VMRO-a posetili spomen-ploču, pri čemu je došlo do incidenta sa Makedoncima i ploča je ponovo uništena.
Zvanična Sofija smatra Maru Bunevu svojom istorijskom ličnošću, bugarskom aktivistkinjom VMRO-a, borcem za bugarsko nacionalno osvešćenje vardarskih Makedonaca i borcem protiv tadašnjeg beogradskog režima koji se u bugarskoj istoriografiji smatra da je Vardarskoj Makedoniji nametnut i zločinački. Problem u odnosu na Severnu Makedoniju je taj što zvanično Skoplje odriče njeno bugarsko etničko određenje, jer je obično u neskladu sa tzv. makedonskim nacionalnim osećanjem, a smatra se bugaraštvom.
Izvori uredi
- ^ Nationalism, Margaret H. Lamb, Heinemann Educational Books, 1975, p. 31.
- ^ O'Reilly, Andrea (06. 04. 2010). Encyclopedia of Motherhood. SAGE Publications. str. 149. ISBN 978-1-4129-6846-1.
- ^ Trifunoski, Jovan (1976). Polog. Beograd. str. 340.
- ^ a b D., Aleksandar. „Mara Buneva”. Volan (na jeziku: makedonski). Arhivirano iz originala 27. 9. 2007. g. Pristupljeno 28. 1. 2023.
Literatura uredi
- O'Reilly, Andrea (06. 04. 2010). Encyclopedia of Motherhood. SAGE Publications. str. 149. ISBN 978-1-4129-6846-1.
