Marko Kovač Šnajder
Marko Kovač – Šnajder (1910 – 1944), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| marko kovač | |
|---|---|
 Marko Kovač | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. septembar 1910. |
| Mesto rođenja | Turčišće, kod Čakovca, Austrougarska |
| Datum smrti | 16. jun 1944. (33 god.) |
| Mesto smrti | Otok, kod Preloga, ND Hrvatska |
| Profesija | građevinski radnik |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1933. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. |
Biografija uredi
Rođen je 6. septembra 1910. godine u Turčišću kod Čakovca, u porodici bogatog zemljoposednika. Posle završene osnovne škole, radio je s roditeljima i mlađom braćom na zemlji.
Krajem 1928. i početkom 1929. godine, otišao je u Zagreb, gde je obavljao pretežno građevinske poslove. Kao građevinski radnik, od 1930. godine se aktivno uključio u sindikalni pokret. U proleće 1932. godine vratio se kući, gde je radio na osnivanju lokalnog fudbalskog kluba i organizovanju partijske ćelije. Iste godine, oženio se Jelkom Horvat.
Članom Komunističke partije Jugoslavije postao je 1933. godine u Zagrebu, gde je već od pre bio pridružen kao simpatizer, odnosno kandidat u jednoj partijskoj ćeliji. Njegovom zaslugom formirana je, u leto 1935. godine, prva partijska organizacija u Turčišću. Kada je iste godine formiran i Kotarski komitet KPJ za Prelog, Marko je postao član tog Komiteta.
U leto 1936. godine, pomagao je, zajedno s partijskom grupom, štrajk tekstilnih radnika u fabrici „Bruner“ u Čakovcu i štrajkove u Zagrebu (pomoć u hrani) i Varaždinu (u fabrici „Tivar“). Zbog političke aktivnosti, a nedovoljne konspiracije, uhapšen je februara 1937. godine, zajedno s grupom komunista i simpatizera iz Donjeg Međimurja. Okružni sud u Varaždinu osudio ga je na sedam meseci zatvora. Posle odslužene kazne, zabranjen mu je, na neodređeno vreme, boravak u Zagrebu, pa su ga vlasti prisilno internirale u rodno selo. Iste godine, otišao je iz sela na osamnaest meseci u vojsku. Posle povratka kući, 1939. godine, radio je na jačanju partijskih i skojevskih organizacija.
Narodnooslobodilačka borba uredi
Kada je mađarski okupator 1941. godine došao u Međimurje, Marko je s drugovima radio na pripremanju ustanka. Uz to se i dalje angažovao u radu KPJ i SKOJ-a u kotarima Prelog i Čakovec. Dana 29. juna 1941. godine, učestvovao je u šumi Zelenbor u radu drugog sastanka rukovodstva partijskih organizacija iz celog Međimurja, koji je sazvan zbog organizovanja ustanka, prikupljanja oružja, organizovanja sabotaža i ostalo. Jula iste godine, prekinuta je veza s Okružnim komitetom zbog hapšenja velikog broja komunista, a zbog dolaska M. Lackovića, člana Pokrajinskog komiteta KPJ u Zagrebu, u Međimurje (koji je zastupao defetističke stanove i došao u sukob s članovima KPJ, među njima i s ovačem) nastala je svojevrsna zbrka među komunistima tog kraja. Zbog toga je Marko otišao, po naređenju partijskih organizacija Međimurja, u Zagreb da uspostavi partijske veze. Ubrzo je Karlo Mrazović došao u Međimurje i konsolidovao rad partijskih organizacija.
Marka Kovača uhapsili su mađarski žandari 1942. godine, baš u vreme kada je s ostalim drugovima, pripremao kotarsku partijsku konferenciju. Uprkos strašnom mučenju, nije ništa priznao. Osuđen je, iste godine, u Sombathelju na dve godine zatvora, a pušten je u avgustu 1943. godine.
Posle povratka iz zatvora, uspostavio je vezu s kalničkim partizanima i radio na prebacivanju boraca preko Drave na Kalnik. Tada je postao član Okružnog komiteta KP Hrvatske za Varaždin. Kada je, krajem 1943. godine, formiran u oslobođenim Varaždinskim Toplicama Okružni komitet NOO-a Varaždin (od predstavnika svih kotara bivšeg okruga Varaždin), Marko je postao njegov član, kao predstavnik Međimurja. Na osnivačkoj konferenciji tog komiteta, učestvovao je pod ilegalnim imenom Šnajder. Kasnije je kooptiran u Kotarski komitet KPH za Prelog.
Okružni komitet KPH za Varaždin odredio je na sastanku u Apatovcu, 1944. godine, da se Marko vrati s Kalnika u Međimurje, kako bi organizovao formiranje zajedničkog komiteta KPH za Čakovec i Prelog. Zbog toga je, 15. juna 1944. godine, otišao s Kalnika.
Na putu s Kalnika u Međimurje, poginuo je na Dravi kod sela Otoka, 16. juna, u borbi protiv ustaša. Drugovi su ga sahranili 20. juna iste godine, na ostrvu na Dravi. Posle rata, avgusta 1946. godine, njegovi posmrtni ostaci preneseni su na seosko groblje u Jurju, u Trnju.
Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašen je za narodnog heroja.
Literatura uredi
- Vojna enciklopedija (knjiga četvrta). Beograd 1972. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
