Mauritanija
Mauritanija (arap. موريتانيا),[3] ili zvanično Islamska Republika Mauritanija (arap. الجمهورية الإسلامية الموريتان), je država u zapadnoj Africi.[4] Izlazi na Atlantski okean na zapadu, graniči se sa Senegalom na jugozapadu, Malijem na istoku i jugoistoku, Alžirom na severoistoku, i na severozapadu sa Zapadnom Saharom, teritorijom koju je anektirao Maroko. Ime dolazi od antičkog berberskog kraljevstva Mauretanije. Glavni i najveći grad je Nuakšot, koji se nalazi na atlantskoj obali.
| Islamska Republika Mauritanija الجمهورية الإسلامية الموريتان (arapski) | |
|---|---|
.svg) | |
| Glavni grad | Nuakšot |
| Službeni jezik | arapski |
| Vladavina | |
| Oblik države | Polupredsednička teokratska islamistička republika |
| — Predsednik | Muhamed uld Gazuani |
| — Predsednik Vlade | Muhamed Salem uld Bekir |
| — Predsednik Narodne skupštine | Šeik Ahmed Baje |
| Istorija | |
| Nezavisnost | Od Francuske 28. novembar 1960. |
| Geografija | |
| Površina | |
| — ukupno | 1.030.700 km2 (29) |
| — voda (%) | zanemarljivo |
| Stanovništvo | |
| — 2013.[1][2] | 3.461.041 (133) |
| — gustina | 3,36 st./km2 |
| Ekonomija | |
| Valuta | Mauritanska ogija |
| — stoti deo valute | 100 центи |
| Ostale informacije | |
| Vremenska zona | UTC 0 |
| Internet domen | .mr |
| Pozivni broj | +222 |
Istorija uredi
Od petog do sedmog veka migracija berberskih plemena iz severne Afrike je oterala Bafure, prve stanovnike Mauritanije i pretke naroda Soninke. Godine 1076. Almoravidi su napali i osvojili Gana carstvo. Mauritanski tridesetogodišnji rat (1644−76) je neuspešni pokušaj Berbera da zaustave invaziju arapskih plemena koje je predvodilo pleme Beni Hasan. Potomci ovog plemena čine gornje slojeve mauritanskog društva.
Francuska kolonizacija na početku 20. veka je donela ukidanje ropstva i kraj međuplemenskih ratova. Tokom kolonijalnog doba stanovništvo je ostalo nomadsko, ali veliki broj crnaca čiji su preci vekovima ranije bili proterani iz zemlje je počeo da se vraća na jug zemlje.
Mauritanija je postala nezavisna 28. novembra 1960. Predsednik Moktar uld Dada je reformisao Mauritaniju u autoritarnu jednopartijsku državu 1964. svojim novim ustavom. Njegova Partija mauritanskog naroda je postala vladajuća organizacija. Dada je ponovo izabran za predsednika [1966, 1971 i 1976. 1975. delimično zbog nacionalističkih razloga i delimično zbog straha od marokanskog ekspanzionizma, Mauritanija je napala i aneksirala južnu trećinu bivše Španske Sahare (današnja Zapadna Sahara) 1975. promenivši joj ime u Tiris al Garbija. Godine 1978. pukovnik Mustafa uld Salek je izvršio državni udar i uklonio predsednika, vlast je prešla na Vojni komitet za nacionalni oporavak (CMRN). 1979. njega je oterala druga grupa oficira koja je promenila ime hunte u Vojni komitet za nacionalni spas (CMSN), čiji šef je postao pukovnik Muhamed Kuna uld Haidala. Decembra 1984. Mauja uld Sid`Ahmed Taja je uklonio Haidala i proglasio se šefom CMSN-a. Avgusta 2005. deo mauritanske vojske, uključujući i članove predsedničke garde, je zauzeo glavne tačke glavnog grada Nuakšota, dok je predsednik Uld Taja bio van zemlje. Uld Taja više nije mogao da se vrati i ostao je u egzilu. Nova Hunta se nazvala Vojni savet za pravdu i demokratiju, čiji vođa je pukovnik Eli uld Muhamed Val.
Na referendumu 26. juna 2006. građani Mauritanije su većinom od 97% odobrili novi ustav koji je ograničio dužinu mandata predsednika. Vođa hunte, pukovnik Val je obećao da će se pridržavati ustava i da će mirno prepustiti vlast. Na dan 10. aprila 2007. Mauritanija je ponovno primljena u članstvo Afričke unije, pošto je suspendovana nakon udara iz 2005. godine. Dana 19. aprila 2007. na dužnost predsednika stupio je Sidi uld Šeik Abdalahi.[5]
Vojska Mauritanije je izvela državni udar protiv predsednika Sidi Muhameda Abdulahija 6. avgusta 2008. Nakon hapšenja predsednika i premijera svu vlast je preuzeo Muhamed uld Abdel Aziz.[6]
Geografija uredi
Položaj uredi
Države sa kojima se Mauritanija graniči su: Zapadna Sahara (pod kontrolom Maroka), Alžir, Mali i Senegal. Površina države iznosi 1.030.700 km², čime je Mauritanija je 29. država na svetu.[7]
Geologija i reljef uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Severni i veći deo središnjeg dela zemlje zauzima pustinja Sahara u kojoj je život ograničen na oaze. Na jugu zemlje prostire se stepski Sahel gde nešto veća količina padavina omogućava razvoj nomadskog stočarstva i ograničenog ratarstva. Poljoprivreda moguća je samo na krajnjem jugozapadu uz obale granične reke Senegal. Reljef Mauritanije sastoji se od nizina i niskih uzvisina, a najviši vrh je Kedijet Ijil (915 m) na severu uz zapadnosaharsku granicu.
Vode uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Flora i fauna uredi
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Klima uredi
Klima je tropska pustinjska, sa dugotrajnim sušama.
Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Administrativna podela uredi
Mauritanija je podeljena u 13 regiona koji su podeljeni u 44 departmana. Regioni i njihovi glavni gradovi su:
| Region | Administrativni centar |
|---|---|
| Adrar | Aejar |
| Asaba | Kifa |
| Brakna | Aleg |
| Dakle Nuadibu | Nuadibu |
| Gorgol | Kajedi |
| Gidimaka | Selibabi |
| Od eš Šargi | Nema |
| Od eš Garbi | Ejun el Atrus |
| Enširi | Akžužt |
| Nuakšot | Nuakšot |
| Tagant | Tidžikža |
| Tiris Zemur | Fderik |
| Trarza | Roso |
Privreda uredi
Mauritanija je trinaesti proizvođač gvožđa na svetu koje predstavlja 50% izvoza zemlje. Mauritanija godišnje proizvede 10,4 miliona tona i njene zalihe su procenjene na 200 miliona tona. Mauritanija je postala proizvođač nafte 2006. Naftno polje je otkriveno u Atlantskom okeanu i australijsko preduzeće Vudsajd je dobilo pravo na eksploataciju. Rezerve ovog polja su procenjene na 120 miliona barela. Vlasti su procenile da će u 2006. zaraditi 180 miliona dolara, što predstavlja četvrtinu državnog budžeta. Mauritanija je jedan od regiona sveta najbogatijih ribom. Oko polovina stanovništva je još uvek zaposlena u poljoprivredi koja je u padu zbog čestih suša tokom 1970-ih i 1980-ih godina dvadesetog veka.
Reference uredi
- ^ „Nacionalna agencija za statistiku” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 25. 09. 2015. g. Pristupljeno 29. 05. 2014.
- ^ „1: Répartition spatiale de la population”. Recensement Général de la Population et de l'Habitat (RGPH) 2013 (Izveštaj) (na jeziku: francuski). National Statistical Office of Mauritania. jul 2015. str. v. Pristupljeno 20. 12. 2015.
- ^ Wells, John C. (2008), Longman Pronunciation Dictionary (3rd izd.), Longman, ISBN 9781405881180
- ^ „United Nations Statistics Division - Standard Country and Area Codes Classifications”. Arhivirano iz originala 13. 07. 2011. g. Pristupljeno 10. 04. 2014.
- ^ „Réforme constitutionnelle en Mauritanie : « Un référendum inutile et dangereux »”. Le Monde.fr (na jeziku: francuski). 4. 7. 2017. Pristupljeno 18. 1. 2022.
- ^ „Histoire de la Mauritanie - Détours Mauritanie”. www.voyagemauritanie.com. Pristupljeno 18. 1. 2022.
- ^ „CIA - The World Factbook - Rank Order - Area”. Arhivirano iz originala 09. 02. 2014. g. Pristupljeno 6. 8. 2008.
Literatura uredi
- „Mauritania”. International Monetary Fund. Arhivirano iz originala 22. 5. 2020. g. Pristupljeno 7. 6. 2020.
- „Gini Index coefficient”. CIA World Factbook. Pristupljeno 16. 7. 2021.
- „Human Development Report 2021/2022” (PDF) (na jeziku: engleski). United Nations Development Programme. 8. 9. 2022. Pristupljeno 8. 9. 2022.
- Foster, Noel (2010). Mauritania: The Struggle for Democracy. Lynne Rienner Publishers. ISBN 978-1935049302.
- Hudson, Peter (1991). Travels in Mauritania. Flamingo. ISBN 978-0006543589.
- Murphy, Joseph E (1998). Mauritania in Photographs. Crossgar Press. ISBN 978-1892277046.
- „Slavery's last stronghold”. CNN. Arhivirano iz originala 19. 2. 2014. g. Pristupljeno 3. 2. 2014.
- Pazzanita, Anthony G (2008). Historical Dictionary of Mauritania. Scarecrow Press. ISBN 978-0810855960.
- Ruf, Urs (2001). Ending Slavery: Hierarchy, Dependency and Gender in Central Mauritania. Transcript Verlag. ISBN 978-3933127495.
- Sene, Sidi (2011). The Ignored Cries of Pain and Injustice from Mauritania. Trafford Publishing. ISBN 978-1426971617.
- Chafer, Tony. The End of Empire in French West Africa: France's Successful Decolonization?. Berg (2002). ISBN 1-85973-557-6
- Newton, Alex, History of West Africa (1988)
- „First peaceful transfer of power in Mauritania's presidential polls”. 22. 6. 2019.
- Sahara in classical antiquity: Map of Roman presence and archeological findings in the Western Sahara region (p. 514). 1981. ISBN 9780435948054. Arhivirano iz originala 2017-04-01. g. Pristupljeno 2016-10-30.
- Warner, Rachel. "Historical setting". In Mauritania: A Country Study Arhivirano 2006-06-10 na sajtu Wayback Machine (Robert E. Handloff, editor). Library of Congress Federal Research Division (June 1988). This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- afp.google.com, Coup in Mauritania as president, PM arrested Arhivirano 2008-08-09 na sajtu Wayback Machine
- „news.bbc.co.uk, Troops stage 'coup' in Mauritania”. 6. 8. 2008. Arhivirano iz originala 2008-08-07. g. Pristupljeno 2008-08-06.
- „telegraph.co.uk Mauritania president under house arrest as army stages coup”. Arhivirano iz originala 2018-06-23. g. Pristupljeno 2018-04-02.
- „themedialine.org, Generals Seize Power in Mauritanian Coup”. Arhivirano iz originala 2008-08-10. g. Pristupljeno 2008-08-06.
- „Renegade army officers stage coup in Mauritania”. Fox News. 25. 3. 2015. Arhivirano iz originala 2015-09-24. g. Pristupljeno 2015-08-05.
- „Ghazouani sworn in as new Mauritanian president”.
- „Mauritania's new president sets down his mark | MEO”.
Spoljašnje veze uredi
- République Islamique de Mauritanie (official government website at archive.org)
- République Islamique de Mauritanie (official government website at archive.org)
- Mauritania. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- Mauritanija na sajtu Curlie
- Mauritania profile from the BBC News.
- Mauritanija (Vikiatlas)
- Country profile and timeline Conservative Middle East Council
- Forecasts for Mauritania Development
- Background Note: Mauritania - History from the US State Department.
