Maća
Maća ili Mat (alb. Mati, Mat), je reka u severnoj Albaniji. Izvire u plainama severoistočno od Tirane. Posle 115 km toka, uliva se u Jadransko more između gradova Lač i Lješ.
| Maća | |
|---|---|
 Most u Milotu na reci Maća | |
.jpg) | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 115 km |
| Basen | 2.441 km2 |
| Pr. protok | 103 m3⁄s |
| Sliv | jadranski |
| Vodotok | |
| Izvor | severoistočno od Tirane |
| Ušće | Jadransko more |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Albanija |
| Pritoke | Fan |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Maća odvodnjava istoimenu visoravan u severnoj Albaniji (oblast Mat). Pritoka Fan donosi vode iz oblasti Mirdita. Ukupna površina sliva je 2441 km². Rezervoar Ulze je veštačko jezero hidrocentrale čija je brana visoka 64 metara. Kapacitet jezera je 124 miliona m³. Hidrocentralu su sagradili sovjetski stručnjaci, a puštena je u rad 1957. To je bila prva velika albanska hidroelektrana. Odmah ispod brane je naredno veštačko jezero Škopet, sa hidrocentralom i branom visokom 53 metra.
Prosečan protok vode u reci Maća je 103 m³/s, po čemu je ovo treća reka u Albaniji. Razlika između minimalnog i maksimalnog protoka vode varira i do 10 puta. Nivo vode se donekle kontroliše branama hidrocentrla. U donjem toku reka je veoma široka, sa čestim plićacima, što ometa rečni saobraćaj.
Prvi most preko reke izgrađen je 1927. kod mesta Milot. Čelični most raspona 480 metara, sa 5 lukova, oslanja se na betonske stubove. Most je dobio ime po kralju Zogu I. Danas postoje još 2 mosta preko reke Maća.
Ivan Jastrebov je naveo podatke koji ukazuju na to da oblast Mat i reka Maća vode poreklo od reči Makedonija, Maćedonija.[1] U Donjoj Albaniji ili staroj Dalmaciji, čija je granica počinjala kod reke Mat, car Dioklecijan je izveo iz Italije Pitele koje je nazvao Rimljanima. Da se latinizovanje ovde nije primalo, o tome svedoči Farlati govoreći da nije bilo lako širiti latinstvo u grčkim zemljama, kao među Srbima.[2][3] Otuda su severnji krajevi Albanije (srpski) lakše pokatoličeni nego južniji, koji su bili pod uticajem Grka. Moguća je povezanost imena Dalmacija i Mat, Maća, Makedonija. U Albaniji imamo i 2 kule koje nose ime i po oblasti na kojima su se nalazili, kula Mat i tvrđava Dalmacija.
U štampanom tomu hrisovulje sabranih kanona cara Justinijana navedene su i granice Gornje i Donje Albanije. Gornja je počinjala od Krojskog vladičanstva, a donja od Lješkog.[4]
Reference uredi
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 452. - 466. Beograd: Službeni glasnik.
- ^ Farlati, Danijele. Illyricum sacrum, VII, pp. 196.
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 512. Beograd: Službeni glasnik.
- ^ Jastrebov, Ivan (2018). Stara Srbija i Albanija, pp. 513. Beograd: Službeni glasnik.
Spoljašnje veze uredi
- MyBeautifulBalkans.com – Fotografije s veštačkog jezera Škopet