Megreli
Megreli ili Mingreli, su etnička grupa Gruzina, koja pretežno živi u Gruziji, u zapadnom delu zemlje (region Megrelija-Gornja Svanetija), kao i u delu Abhazije. Većinom su pravoslavne veroispovesti, vernici su Gruzijske pravoslavne crkve. Govore megrelskim jezikom, koji spada u zansku grupu južnokavkaske porodice jezika. Ima ih oko 400.000.
.jpg) Megreli u tradicionalnoj odeći | |
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 1,5 miliona | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
 Gruzija | 1 mil. |
 Rusija | 250.000 (2010) |
| Jezici | |
| megrelski, gruzijski, ruski | |
| Religija | |
| pravoslavlje (Gruzijska pravoslavna crkva) | |
| Srodne etničke grupe | |
| Gruzijci, Lazi | |
Istorija uredi
U poznom srednjem veku uživali su određeni stepen autonomije u odnosu na Imeretinske careve (Kneževina Megrelija), sa sopstvenom narodnom dinastijom (Dadijani). 1803. godine vladar Megrelske kneževine postaje vazal Ruske imperije. Od 1857. godine uvodi se ruska uprava. Kneževina 1867. godine definitivno ulazi u sastav Ruskog carstva (kao Kutajska gubernija). Kneževska porodica Dadijani (presvetli kneževi Migrelski) postaju delom ruskog plemstva.
U nekoliko popisa u Ruskom carstvu, kao i u prvim godinama Sovjetskog Saveza, Megreli su beleženi kao posebna etnična skupina, dok su u širu gruzijsku grupu svrstani 1930-ih. Tako, u popisu iz 1926. godine, gde su Megreli navedeni odvojeno, 242.990 ljudi identifikovalo se kao pripadnici ove populacije. 284.834 ljudi navelo je megrelski jezik kao maternji. Od tog vremena nema novih zvaničnih podataka. Danas, većina Megrela identifikuje sebe kao Gruzine, čuvajući istovremeno pojedine kulturne specifičnosti, poput sopstvenog jezika.
Zvijad Gamsahurdija, prvi predsednik nezavisne, post-sovjetske Gruzije, bio je etnički Megrel. Upravo ovo je razlog zašto je posle nasilnog puča (21. decembar 1991. — 6. januar 1992) Megrelija postala žarište građanskog rata završenog porazom Gamsakurdijinih pristalica.
Jezik uredi
Megrelski jezik danas koristi gruzijsko pismo, ali je 1860-ih bilo pokušaja uvođenja megrelske ćirilice. Prvu megrelsku gramatiku sastavio je ruski pedagog Mihail Zavadski. U megrelskom se izdvaja 6 padeža, mada postoji i retko primenjivi, te zato od većine naučnika nepriznati sedmi padež. Ima 28 suglasnika i 5 samoglasnika.
Kultura uredi
Megreli baštine bogatu muzičku tradiciju. Izuzetno melodične napeve izvode uz pratnju narodnog instrumenta čonguri. Poznate su i megrelske bajke.
Vinska kultura uredi
Od negde oko 500 vrsta grožđa oko 60 uspeva u Megreliji. Najpoznaji je Odžaleška sorta, u 19. veku skoro potpuno izumrla. Poznat je i zanimljiv podatak da se do druge polovine 19. veka vinova loza u ovom kraju gajila ne u vinogradima, već na granama drveća.
Poznati Megreli uredi
- Konstantin Gamsakurdija, jedan od najznačajnijih gruzijskih književnika 20. veka
- Zvijad Gamsahurdija, prvi predsednik post-sovjetske Gruzije
- Lavrentij Berija, šef Staljinove tajne policije
- Merab Kostava, gruzijski nacionalni junak
- Kati Melua, britanska pevačica
- Levan Kenija, fudbaler
- Mirčan Kaja, muzičar i tekstopisac
- Dijana Gurckaja, ruska pevačica
- Keti Topurija, gruzijska i ruska pevačica
- Georgij Danelija, filmski režiser
- Zaza Pačulija, košarkaš