Википедија

Meki povez

Meki povez (bešavni[1] ili broširani povez[2]) je povez za knjige sa koricama od mekog kartona. Najčešće je u boji i sadrži sliku, kao i naziv knjige i ime pisca. Proizvodnja knjiga sa mekim povezom je jeftinija, pa je i njihova cena niža u odnosu na cenu knjiga sa tvrdim povezom, što je knjigu učinilo pristupačnom za najšire slojeve stanovništva. Meki povez preteča je džepne knjige, popularnog formata koji je uneo revoluciju u izdavaštvo.

Meki povez knjige

Svake godine 30. jula, na dan kada je 1835. godine objavljena prva broširana knjiga, obeležava se Svetski dan broširanih izdanja (engl. Paperback Book Day).[3]

Istorija uredi

 
Broširana džepna izdanja popularnih ljubavnih romana na polici u biblioteci

Početkom 19. veka došlo je do brojnih poboljšanja u procesu štampe, izdavaštvu i distribuciji knjiga. Počele su da se koriste mlinovi za celulozu, štamparske mašine na parni pogon, automatski slog, a mnogo je doprinelo i širenje mreže železnica.[4] Ove inovacije su omogućile masovnu proizvodnju jeftinih jednoobraznih izdanja književnih dela u mekom povezu. Neke od prvih izdavačkih kuća koje su izdavale knjige u mekom povezu pojavile su se u Velikoj Britaniji 30-ih godina. Penguin Buks (engl. Penguin Books) je britanski izdavač kojeg je 1835. godine osnovao Alen Lejn (Allen Lane). Lejnova zamisao je bila da napravi knjigu čija bi cena bila jednaka ceni jedne paklice cigareta i koje se ne bi prodavale samo u knjižarama već i na železničkim stanicama, u dragstorima, čak i na kioscima. Prvi primerak ovakve knjige objavljen je 30. jula, 1835. godine i bio je to roman Arijel[5] Andrea Moroa.[6] Prve edicije objavljene u mekom povezu činili su i romani Ernesta Hemingveja i Agate Kristi.[7]

Distribucija i prodaja ovih izdanja vršena je uglavnom preko sveprisutne mreže kioska koji su se nalazili na većini železničkih stanica. Ova izdanja u mekom povezu bila su jeftina, manjeg formata,[8] i bila su posebno primamljiva putnicima.[6] Serija mekih poveza Rutlidžove železničke biblioteke ostala je u štampi do 1898. i ponudila je svojoj „putujućoj” publici 1.277 jedinstvenih naslova.[9] Ubrzo su se slična izdanja pojavila i u Nemačkoj, 1841. godine, sa serijom romana britanskih i američkih autora.[10]

 
Različiti formati broširanih knjiga

Među najpopularnijim formatima knjiga u mekim povezima su svakako džepna izdanja, popularne džepne knjige. Knjige malog formata poznate su od davnina, ali popularna jeftina džepna izdanja pojavila su se krajem prve polovine 20. veka i već po završetku Drugog svetskog rata potisnula su sa tržišta do tada izuzetno popularne roto-romane (engl. pulp magazine). Za razliku od roto-romana koji su nudili uglavnom dela trivijalne književnosti, u džepnom formatu objavljivana su i ozbiljna književna dela, a izdanja sličnog sadržaja su se prodavala po gotovo istim cenama.[11]

Glavni članci: Roto-roman i Džepno izdanje

Formati uredi

Meki povez (engl. paperback) ponekad se poistovećuje sa džepnim izdanjem (engl. pocket edition). Meki povez se najčešće može naći u tri formata: u formatu A, veličine 110 x 178 mm, formatu B, veličine 130 x 198 mm, ili formatu C, veličine 135 x 216 mm[12]. Format džepne knjige je, međutim, veličine prigodne da može da stane u džep (oko 10x15 cm), po čemu je i dobio naziv.[13]

Reference uredi

  1. ^ S. Lj. Marković, S. Tanasijević, T. Aćimović. Uticaj primenjenog postupka dorade na kvalitet grafičkog proizvoda.
  2. ^ „Povez knjige”. Jovšić Printing Centar. Pristupljeno 13. 7. 2023. 
  3. ^ „Paperback Book Day”. HolidayInsights. Pristupljeno 13. 7. 2023. 
  4. ^ „Printing during the nineteenth century”. The British Library. Arhivirano iz originala 02. 02. 2023. g. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  5. ^ „ARIJEL ILI ŠELIJEV ŽIVOT”. Knjižare Vulkan. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  6. ^ Milošević, Divna. „Prva džepna knjiga” (PDF). Univerzitetska biblioteka "Svetozar Marković". Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  7. ^ „PRVA DžEPNA KNjIGA”. Semberija info. 31. 7. 2021. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  8. ^ Wilson-Fletcher, Honor (11. 8. 2001). „Why size matters”. Guardian News & Media Limited. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  9. ^ „Routledge's Railway Library”. The British Library. Arhivirano iz originala 24. 01. 2023. g. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  10. ^ Wagner, David Paul. „Collection of British and American Authors”. Publishing History. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  11. ^ „Pulp Magazines”. Encyclopedia.com. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
  12. ^ Honor Wilson-Fletcher. Why size matters (jezik: engleski). The Guardian (2001)
  13. ^ „Revolucinarni efekat džepnih izdanja”. 28. 9. 2018. Pristupljeno 12. 7. 2023. 
 
Meki povez na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Меки_повез&oldid=26934281”