Metodije Šatorov
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Metodije Šatorov Šarlo (mkd. Методија Шаторов Шарло, bug. Методи Тасев Шаторов; Prilep, 10. januar 1897 — Pazardžik, 4. septembar 1944) bio je makedonski i bugarski komunista i antifašista. U periodu od 1940. do 1941. godine obavljao je dužnost predsednika Pokrajinskog komiteta KPJ za Makedoniju, ali je zbog priključenja ove pokrajinske organizacije Bugarskoj komunističkoj partiji, smenjen s funkcije i isključen iz Komunističke partije Jugoslavije.
| metodije šatorov | |
|---|---|
 Metodije Šatorov Šarlo | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 10. januar 1897. |
| Mesto rođenja | Prilep, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 4. septembar 1944. (47 god.) |
| Mesto smrti | Pazardžik, Kraljevina Bugarska |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1940. |
| Učešće u ratovima | NOB Jugoslavije (1941-1942) NOB Bugarske (1942-1944) |
| Predsednik PK KPJ za Makedoniju | |
| Period | 1940 — 1941. |
| Prethodnik | niko |
| Naslednik | Lazar Koliševski |
Biografija uredi
Rođen je 10. januara 1897. godine u Prilepu, gde je završio osnovnu školu. Pedagošku školu je započeo u Prilepu i Bitolju, a završio u Skoplju, 1915. godine.
Posle završetka Prvog svetskog rata i stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, krajem 1918. godine emigrirao je u Kraljevinu Bugarsku. U Bugarskoj se najpre povezao sa makedonskom emigracijom i učestvovao u stvaranju organizacija VMRO (Ujedinjena), a kasnije se povezao sa bugarskim revolucionarnim radničkim pokretom. Godine 1920. postao je član Bugarske komunističke partije, a 1925. član Okružnog komiteta BKP za Sofiju. Decembra 1927. godine je učestvovao na Drugoj konferenciji BKP u Berlinu, na kojoj je izabran za člana Centralnog komiteta.
Krajem 1928. godine je bio uhapšen. Po izlasku iz zatvora, jula 1929. godine, otišao je u Sovjetski Savez gde je radio u organima Kominterni. U Bugarsku se ilegalno vraća 1934. godine i se uključuje u aktivnost organizacije VMRO (Ujedinjene). Godine 1935. je uhapšen i osuđen, kao član Oblasnog komiteta VMRO(u), zajedno sa Dimitrom Vlahovim, Vasilom Ivanovskim i drugima. Posle izlaska iz zatvora odlazi ponovo u Sovjetski Savez, a odatle, u februaru 1937. odlazi u Pariz gde rukovodi tehničkim punktom Centralnog komiteta BKP za učesnike Španskog građanskog rata. U Parizu ostaje do novembra 1939. godine, kada se vraća u rodni Prilep.
Metodije se vratio u Jugoslaviju u vreme kada je zbog čestih provala u redove Komunističke partije Jugoslavije, partijska organizacija u Vardarskoj Makedoniji, znatno bila oslabljena. Na osnovu dogovora između Kominterne i KPJ, Metodije je, u proleće 1940. godine, primljen u članstvo KPJ, a na Prvoj konferenciji Pokrajinskog komiteta KPJ za Makedoniju, 8. septembra 1940, izabran za političkog sekretara. Bio je učesnik Pete zemaljske konferencije KPJ, oktobra 1940. godine, u Zagrebu, kada je izabran za člana Centralnog komiteta KPJ.
Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, Metodije Šatorov se zbog dugogodišnjeg odsustva iz zemlje nije mogao pravilno orijentisati u novonastaloj situaciji i nije bio u stanju da sprovodi politiku CK KPJ. Umesto parole „oružanog ustanka“, on je istakao parolu „o borbi za slobodnu sovjetsku Makedoniju“ i izdao parolu da se sve sakupljeno oružje preda bugarskim okupacionim snagama.
Tokom leta 1941. godine, dok su u drugim krajevima Jugoslavije uveliko otpočele prve oružane akcije partizanskih odreda i stvarala oslobođena teritorija, Šatorov je Pokrajinski komitet KPJ za Makedoniju preimenovao u Pokrajinski komitet radničke partije Makedonije, izdvojio ga iz Komunističke partije Jugoslavije i priključio Bugarskoj komunističkoj partiji.
U Skoplju je 17. avgusta 1941. godine je održao partijsko savetovanje na kom su prisustvovali svi delegati Mesnih komiteta KPJ u Vardarskoj Makedoniji, izuzev onih pod italijanskom okupacijom. Ovom partijskom savetovanju prisustvovao je i Petar Bogdanov, član CK BKP, umesto Dragana Pavlovića Šilje, delegata CK KPJ i Vrhovnog štaba NOPO Jugoslavije. Na savetovanju je donesena Rezolucija kojom je odobrena politika Metodija Šatorova i politika Pokrajinskog komiteta Makedonije, kao i priključenje Bugarskoj komunističkoj partiji.
Sve ovo je izazvalo oštre reakcije od strane Komunističke partije Jugoslavije i njenog rukovodstva. KPJ se ovim povodom žalila Kominterni, koja je zauzela stav da se Pokrajinski komitet Makedonije vrati u sastav KPJ. Metodije Šatorov je tada smenjen sa funkcije sekretara Pokrajinskog komiteta i isključen iz KPJ.
Posle isključenja iz Partije, Metodije odlazi u Skopski partizanski odred, ali je ubrzo dobio pismo od novog rukovodstva Pokrajinskog komiteta, predvođenog Lazarom Koliševskim, u kojem mu je naređeno da napusti odred. Posle toga odlazi u Sofiju, gde se stavlja na raspolaganje Centralnom komitetu Bugarske komunističke partije. Januara 1942. godine postaje sekretar Okružnog komiteta BKP za Sofiju, a 1943. politički komesar Treće operativne zone Bugarske, sa središtem u Pazardžiku.
Svega nekoliko dana pred oslobođenje Bugarske od strane Crvene armije, 4. septembra 1944. godina, u jednoj akciji Bugarske vojske protiv partizana, Metodije je poginuo pod nerazjašnjenim okolnostima u jednom selu u okolini Pazardžika.
Novembra 2005. godine, na naučnom skupu u Makedonskoj akademiji nauka i umetnosti, je rehabilitovan kao nacionalni borac Makedonije.
Literatura uredi
- Enciklopedija Jugoslavije (knjiga osma). „Jugoslovenski leksikografski zavod“, Zagreb 1971. godina.
- Krste Crvenkovski i Slavko Milosavlevski. „Naš pogled na vreme Koliševskog“ (mk: Našiot pogled za vremeto na Koliševski). Skoplje, 1996. godina
