Mikena
Mikena (stgrč. Μυκήναι, grč. Μυκήνες) je arheološko nalazište u Grčkoj, koje se nalazi oko 90 km jugozapadno od Atine, na severoistočnom delu Peloponeza.[1][2]
 Lavlja vrata u Mikeni | |
  Prikaz na mapi Grčke | |
| Mesto |  Grčka |
|---|---|
| Koordinate | 37° 43′ 32″ S; 22° 45′ 32″ I / 37.7255° S; 22.759° I |
| Istorija | |
| Osnovan | oko 2000. p. n. e. |
| Period | Mikenska Grčka |
U drugom milenijumu p. n. e. Mikena je bila jedan od najvažnijih centara grčke civilizacije, vojno utvrđenje koje je dominiralo velikim delo južne Grčke. Period grčke istorije od 1600. p. n. e. do oko 1100. p. n. e. naziva se mikenskim periodom.[3]
Iako su tvrđavu sazidali Grci, smatra se da naziv nije grčki, već je verovatno predgrčko ime koje su oni nasledili od prethodnih naseljenika. Predgrčki jezik je ostao nepoznat, a nema posebnih dokaza da je pripadao indoevropskim jezicima.
Veruje se da je akropolj ili „visoki grad“ Mikene utvrđen u ranom 15. veku p. n. e., na osnovu jednog pronađenog groba iz tog perioda. Oko 1350. p. n. e. utvrđenje akropolja i okolna brda ponovo su sazidana u „kiklopskom“ stilu zato što su blokovi stena bili tako ogromni tako da se u kasnijim vekovima verovalo da su ih gradili jednooki divovi poznati kao Kiklopi. Unutar ovih zidina, od kojih delovi još postoje, izgrađene su monumentalne palate.
U kasnijim periodima Mikenci nisu sahranjivali svoje kraljeve u grobovima, a umesto toga su gradili ogromne kružne grobnice nalik na košnice zvane „tolosi“. Najveću do njih pronašao je nemački arheolog Hajnrih Šliman. On nije shvatio da je u pitanju grobnica već ga je nazvao Atrejeva riznica.
Najpoznatiji mikenski spomenik su Lavlja vrata, koja su sazidana oko 1250. p. n. e.. U to vreme Mikena je bila napredan grad, čija se politička, vojna i ekonomska moć širila čak do Krita, Pila na zapadnom Peloponezu i do Atine i Tebe. Međutim, do 1200. p. n. e., moć Mikene je opadala da bi u 12. veku potpuno propala. To se tradicionalno pripisuje dorskoj invaziji Grčke sa severa, iako neki istoričari danas sumnjaju da se takva invazija dogodila.
Sećanje na mikensku moć održalo se u grčkoj misli u kasnijim vekovima, opštepoznato kao „grčki mračni vek“. U epovima kasnijih Grka, naročito Homerovoj Ilijadi i Odiseji, sačuvana su sećanja na mikenski period. U Homerovom epu Agamemnon, kralj Mikene, bio je vođa Grka u Trojanskom ratu.[4]
U ranom klasičnom periodu, Mikena je ponovo bila nastanjena, mada nikad nije povratila raniju moć. Mikenci su se borili u Termopilskom klancu i kod Plateje za vreme Grčkopersijskih ratova. Godine 468. p. n. e., ratnici iz Arga su zauzeli Mikenu i proterali njeno stanovništvo. U helenističkom i rimskom periodu, ruševine Mikene bile su samo turistička atrakcija (kao što su i sada). Izgrađen je mali grad koji je služio potrebama turista. U kasnijem rimskom periodu grad je napušten.
Arheološka iskopavanja uredi
Prva iskopavanja Mikene vršio je grčki arheolog Pitakis 1841. On je pronašao i obnovio Lavlja vrata. Godine 1874. Šliman je izvršio kompletno iskopavanje. Šliman je verovao u istorijsku tačnost Homerovih priča pa ja na taj način i tumačio nalazište. On je pronašao drevnu kraljevsku grobnicu sa kraljevskim skeletom i spektakularnim pogrebnim predmetima. Kada je pronašao zlatnu posmrtnu masku u jednoj od grobnica, uzviknuo je „Gledate Agamemnonovo lice!"
Od Šlimanovih dana mnoga naučna iskopavanja u Mikeni su vršili uglavnom grčki arheolozi ali i Britanska škola u Atini. Akropolj je otkopan 1902. a okolna brda su metodološki istraživana u kasnijim iskopavanjima.
Danas je Mikena, jedan od ključnih gradova evropske civilizacije, popularno turističko odredište, na par sati vožnje od Atine. Nalazište je dobro očuvano, tako da i danas ruševine „kiklopskih“ zidina i palata na akropolju izazivaju divljenje turista, naročito ako se ima na umu da su izgrađene hiljadu godina pre spomenika klasične Grčke.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Mycenae ancient city, Greece”. Britannica. Pristupljeno 29. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Archaeological Sites of Mycenae and Tiryns”. UNESCO. Pristupljeno 29. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Mycenae”. HISTORY. Pristupljeno 29. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Mycenae”. Ancient History Encyclopedia. Pristupljeno 29. 1. 2021.(jezik: engleski)
