Mileva Mica Todorović
Mileva Mica Todorović (1900-1981) jedna je od najpoznatijih sarajevskih likovnih umjetnica i jedan od osnivača Udruženja likovnih umjetnika Bosne i Hercegovine, Škole primjenjenih umjetnosti u Sarajevu i prva žena umjetnica član Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. Bila je član i Srpske akademije nauka i umjetnosti (Odjeljenju likovne i muzike umjetnosti, član van radnog sastava) od 1978. godine.
| Mileva Todorović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 16. decembar 1900. |
| Mesto rođenja | Sarajevo, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 10. oktobar 1981. (80 god.) |
| Mesto smrti | Sarajevo, SFRJ |
| Umetnički rad | |
| Najvažnija dela | Posljednje žrtve Jasenovca i Gradiške |
Biografija
urediIako je umjetničkom svijetu bila poznata pod nadimkom Mica, u knjigu rođenih Srpske pravoslavne crkve upisana je pod imenom Mileva. Upisana je kao drugo dijete Petra Todorovića koji se u Bosnu doselio kao austrougarski činovnik. U Sarajevu je završila osnovnu i Višu djevojačku školu 1913. godine i već tada je bio vidljiv njen talenat za crtanje i književnost. U dilemi između književnosti i crtanja ipak je, uz savjete Romana Petrovića sa kojim je provodila dosta vremena odabrala likovnu umjetnost.[1] Tokom Drugog svjetskog rata bila je uhapšena, osuđena i odvedena u logor u Jasenovcu, a zatim i u neke koncentracione logore u Njemačkoj. Po oslobođenju i povratku u Sarajevo predavala je u Školi za likovnu umjetnost gdje je neprekidno radila do odlaska u penziju.
Karijera
urediUpisala je Akademiju likovnih umjetnosti u Zagrebu 1920. godine na odsjeku slikarstva. Iako je prema programu trebala ostati četiri semestra, u naredna dva semestra pohađala je slikarsku specijalku Bele Cikoše, a posljednjih šest semestara je bila u klasi profesora Ljube Babića. Po završetku studija oko 1926. godine odlazi u Italiju gdje se susreće sa umjetnošću slikara Firence i Venecije. Iz Italije se vraća u Zagreb i nastavlja sa radom. Na portretima iz tog doba, oblik je vidno zatvoren preciznom linijom koja oštro određuje figure iz pozadine. Na njenim slikama dominiraju zemljani tonovi, uz blago korišćenje svijetlih boja (plave, žute, bijele i crvene). Prvu izložbu imala je 1930. u Londonu, a zatim i u drugim gradovima u Engleskoj. Dvije godine kasnije vratila se u Sarajevo gdje se okreće umjetnicima orijentisanim ka Komunističkoj partiji Jugoslavije.
Rad nakon zarobljeništva
urediNjen rad nakon oslobađanja iz logora potpuno se promijenio. Ljudske likove zamjenila je objektima, ne kao konkretnim oblicima u prostoru nego prema emocijama koje su određeni objekti budili u njoj. Crteži nastali na obali Save kod Beograda 1945. predstavljaju izuzetno potreesno viđenje i dokument o ljudskom stradalju. Radeći perom i akvarelom leševe ljudi u raspadanju ostvarila je autentično djelo čiji izraz počiva na čisto likovnim vrijednostima. Početak njene važne faze stvaralaštva vezuje se za 1962. godinu. Sa putovanja u Pariz donijela je uljane pastele i album ispunjen skicama iz francuske prestonice. Od tog perioda uljana pastela bila je zastupljenija u njenom radu, koja joj je u kombinaciji sa uljem postala omiljena tehnika. Taj način slikanja primjenjivala je do smrti 1981. godine. Imala je četiri samostalne izložbe, po dvije u Beogradu (1954. i 1968) i Sarajevu (1962. i 1975) U svojoj bogatoj zbirci radova sakupila je 300 slika i preko 100 crteža.
Djela
uredi- Portret bake, Njanja
- Ljuljaška
- Predio poslije snijega
- Bosanska djevojka
- Društveni događaj, crtež olovkom
- Žrtva vezanih nogu, crtež perom
- Posljednje žrtve Jasenovca i Gradiške, crtež perom i akvarel
- Mrtva priroda sa rasječenom jabukom
- Enterijer
- Pejzaš, ulje i uljani pastel na platnu
Nagrade
uredi- Šestoaprilska nagrada grada Sarajeva (1959)
- Dvadesetsedmojulska nagrada SR BiH (1962)
- Nagrada ZAVNO BiH
- Nagrada AVNOJ-a (1976)
- Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom
- Orden rada sa crvenom zastavom
Literatura
uredi- Katalog, Umjetnost Bosne i Hercegovine 1974-1984, Grupa autora, Sarajevo 1984.
