Milica Pavlović Dara
Milica Pavlović Dara (Čačak, 8. mart 1915 — Lelić, kod Valjeva, 8. jun 1944) bila je učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.[1]
| milica pavlović dara | |
|---|---|
 Milica Pavlović Dara | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 8. mart 1915. |
| Mesto rođenja | Čačak, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 8. jun 1944. (29 god.) |
| Mesto smrti | Lelić, kod Valjeva, Srbija |
| Profesija | profesor |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1934. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 14. decembra 1949. |
Biografija uredi
Rođena je 8. marta 1915. godine u Čačku. Njeni roditelji Filip i Vinka, pored Milice, koja je bila najmlađa, imali su još četvoro dece — tri ćerke i sina. U Čačku postoji Kuća narodnog heroja Milice Pavlović. Miličin otac Filip umro je 1930. godine, kada je ona bila učenica petog razreda gimnazije. Osnovnu školu i gimnaziju je završila 1933. godine u Čačku. Iste godine upisala se na Filozofski fakultet u Beogradu, gde je studirala srpskohrvatski jezik i jugoslovensku književnost.
Još kao učenica Čačanske gimnazije, počela je da čita revolucionapnu literaturu i štampu. Posebno su na nju imala yticaj dela Maksima Gorkog i Nikolaja Ostrovskog. Tada se opredelila za revolucionarni omladinski i radnički pokret i postala članica Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Dolaskom na Beogradski univerzitet uključila se u rad tamošnje studentske revolucionarne organizacije i 1934. godine postala član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Učestvovala je u demonstracijama i štrajkovima, koje je Partija organizovala na Univerzitetu, kao i van njega.
Godine 1939. je diplomirala i dobila svoju prvu službu u Srednjoj tehničkoj školi u Leskovcu, gde je predavala srpskohrvatski jezik i geografiju. Pored rada u školi, bila je aktivna u mesnoj partijskoj organizaciji i u kulturno-prosvetnom životu Leskovca. Septembra 1940. godine premeštena je u Valjevo, gde je takođe radila u Srednjoj tehničkoj školi. I tamo se uključila u rad partijske organizacije i bila članica Mesnog komiteta KPJ.
Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije 1941. godine, aktivno je učestvovala u pripremama oružanog ustanka u Valjevu i okolini. Radila je na sakupljanju oružja, municije i drugog ratnog materijala, kao i na organizovanju Valjevskog partizanskog odreda jula 1941. godine, u kom se nalazila izvesno vreme. Po direktivi Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, vratila se u grad, gde je organizovala nezakoniti partijski rad. Održavala je veze sa Odredom; prikupljala hranu, odeću i ostali materijal za borce; obilazila partijske organizacije; obilazila sela i u razgovoru s narodom prikupljala nove borce za Odred. Septembra 1941. godine, morala je da napusti Valjevo, jer je postojala opasnost da bude uhapšena. Tada je ponovo došla u Valjevski odred, gde se zajedno sa ostalim članovima Okružnog komiteta, u toku Prve neprijateljske ofanzive i zime 1941/42. godine kretala padinama Povlena, Maljena, Suvobora i Medvednika.
Aprila 1942. godine postavljena je za sekretara Okružnog komiteta KPJ za Valjevo. Radila je na promovisanju i širenju Narodnooslobodilačkog pokreta; obnavljanju partijskih i skojevskih organizacija, koje su se pod naletom neprijatelja i stalnim poterama i provalama paspadale; osnivanju Narodnooslobodilačkih odbora i drugom. Septembra 1943. godine organizovala je petnaestodnevni kurs za članove Partije i simpatizere.
U šumi Rezina, 5. juna 1944. godine, Milica je prisustvovala sednici prvog Narodnooslobodilačkog odbora sela Joševa. Tada ju je prepoznao jedan bivši nedićevac i odmah o tome obavestio lokalnu četničku jedinicu. Četnici su u rano jutro 6. juna, opkolili kuću Živana Andrića, člana NO odbora, kod kog je Milica zanoćila. Kada je uvidela da je opkoljena, Milica je odlučila da se preda, jer je znala da bi pružanjem otpora dovela u opasnost svog domaćina i njegove ukućane. Prilikom predaje četnici su odmah zaklali Živana, a Milicu su vezanu poveli u svoj štab u selu Lelić kod Valjeva.
U četničkom štabu, Milica je dva dana mučena, kako bi otkrila druge članove i simpatizere KPJ i NOP-a, ali je ona uporno ćutala. U noći 7/8. juna pokušala je da pobegne, ali je ranjena. Teško ranjenu, četnici su nastavili da je muče, a pošto i dalje ništa nije odgovarala, zaklali su je.
Posle oslobođenja zemlje, njeni posmrtni ostaci su preneti u Čačak, gde su uz prisustvo velikog broja građana sahranjeni na čačanskom groblju. Milica je svoje ilegalno partijsko ime „Dara” uzela po imenu svoje najstarije sestre, koju je neizmerno volela. Jedna osnovna škola u rodnom joj Čačku nosi njeno ime.
Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod drugog reda.[2] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 14. decembra 1946. posthumno je odlikovana Ordenom zasluga za narod prvog reda,[3] a 14. decembra 1949. proglašena je za narodnog heroja.[4]
Reference uredi
- ^ „Milica Pavlović Dara | Ženska solidarnost” (na jeziku: engleski). 2021-05-17. Pristupljeno 2024-02-01.
- ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974.
- ^ „Sl. list FNRJ 61/47” (PDF). www.slvesnik.com.mk. 22. 7. 1947. str. 768.
- ^ Narodni heroji 2 1982, str. 78.
Literatura uredi
- Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi (PDF). Beograd: Prosveta/Nolit. 1975. COBISS.SR 162155015
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. COBISS.SR 49275399
- Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48703239
