Mira Furlan
Mira Furlan (Zagreb, FNRJ, 7. septembar 1955 — Los Anđeles, SAD, 20. januar 2021)[1] bila je jugoslovenska i hrvatska glumica i pevačica, koja je živela u Los Anđelesu. Od 1975. godine igrala je u mnogim filmovima i serijama jugoslovenske produkcije, od kojih su najpoznatiji bili Lepota poroka i Otac na službenom putu.
| Mira Furlan | |
|---|---|
 Mira Furlan u Budimpešti 2006. | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 7. septembar 1955. |
| Mesto rođenja | Zagreb, FNR Jugoslavija |
| Datum smrti | 20. januar 2021. (65 god.) |
| Mesto smrti | Los Anđeles, SAD |
| Porodica | |
| Supružnik | Goran Gajić |
| mirafurlan | |
| Veza do IMDb-a | |
U Sjedinjenim Državama je poznata po ulozi ambasadorke Delen u televizijskoj naučno fantastičnoj seriji Babilon 5, kao i po ulozi Danijel Ruso u seriji Izgubljeni.[2] Dobitnica je dve Zlatne arene na Filmskom festivalu u Puli. Godine 2010. objavila je zbirku eseja pod nazivom Totalna rasprodaja.
Rani život uredi
Furlan je rođena 7. septembra 1955. u intelektualnoj i akademskoj porodici koja je uključivala veliki broj univerzitetskih profesora u Zagrebu, NR Hrvatska,[3] koja je u to vreme bila u sastavu Jugoslavije. Rođena je od majke hrvatske Jevrejke Branke Vajl i oca slovenačko-hrvatskog porekla Ivana Furlana.[4][5]
Kao dete, Furlan je bio opsednuta američkom rokenrol muzikom.[6] Za glumu se zainteresovala još kao tinejdžerka.[6]
Furlan je diplomirala na Akademiji dramske umetnosti u Zagrebu i imala je univerzitetsku diplomu u pozorištu.[5] Istovremeno je pohađala časove jezika na fakultetu u Zagrebu, tečno govorila engleski, nemački i francuski.[5]
Karijera uredi
Kao članica Hrvatskog narodnog kazališta igrala u mnogim filmovima. Jedan od njih je bio i Otac na službenom putu (1985) Emira Kusturice, koji je osvojio Zlatnu palmu na Kanskom filmskom festivalu.[7] Osamdesetih godina kratko je nastupala za rok-bend La Cinema.[8] Zapamćene su uloge u filmovima Kiklop (1982) Antuna Vrdoljaka, U raljama života (1984) i Za sreću je potrebno troje (1986) Rajka Grlića i u filmu Lepota poroka (1986) Živka Nikolića.
Krajem 1991. godine Mira Furlan i njen suprug emigrirali su iz SFRJ kako bi izbegli političke pritiske i etničke tenzije koji su ih pratili zbog krize u kojoj se bivša država nalazila. Godine 2002. vratila se posle 11 godina u Hrvatsku da bi igrala glavnu ulogu u predstavi Radeta Šerbedžije. Suprug joj je filmski reditelj Goran Gajić koji je, između ostalog, režirao i Sofoklovu Antigonu. Režirao je i epizodu Babilona 5 u kojoj je Furlanova glumila. U zadnje vreme glumila je i u srpskim filmovima i serijama (Diši duboko, Turneja i Vratiće se rode). U Los Anđelesu snimila je muzički album „Songs From Movies That Have Never Been Made“ (Pesme iz filmova koji nikad nisu snimljeni). Igrala je lik Danijele Ruso u ABC-ovoj televizijskoj seriji Izgubljeni.[9] Povremeno je pisala kolumnu u splitskom magazinu Feral tribjun i tokom 2020.godine za portal "Nova S".[10].
Privatni život uredi
.jpg)
Bila je udata za režisera Gorana Gajića, koji je Srbin, za kog se udala 1998. godine. Imala je jedno dete.[11]
Furlan je bila aktivna u jugoslovenskom feminističkom pokretu 1980-ih.[12]
Dva puta mesečno tokom kasnih 1980-ih, Furlan je putovala na posao u trajanju od tri sata između Zagreba i Beograda, gde je bio njen muž, da bi glumila u pozorišnim predstavama u oba grada.[13] Nakon što je počeo hrvatski rat za nezavisnost 1991. godine, otpuštena je u HNK jer je odbila da napusti glumu u beogradskoj pozorišnoj produkciji.[13] Javna kampanja klevetanja koja je usledila okrenula je njene kolege i prijatelje protiv nje dok je na svoju sekretaricu dobijala preteće poruke.[13] Furlan je u to ime napisala javno pismo u kojem je izrazila svoje duboko razočarenje zbog ponašanja svojih sugrađana i kolega i pretnji nacionalista upućenih njoj.[14] Par je konačno otišao u novembru 1991. s onim što su mogli da ponesu i preselio se u Njujork.[13]
Bolest i smrt uredi
Furlan je umrla 20. januara 2021. u svom domu u Los Anđelesu. Imala je 65 godina i patila je od komplikacija virusa Zapadnog Nila.[15] Nakon njene smrti, pozorišni reditelj HNK Ivica Buljan uputio je izvinjenje u ime pozorišta zbog tretmana Furlan početkom 90-ih.[16] Nedelju dana kasnije, hrvatski nedeljnik Globus izdao je još jedno izvinjenje zbog objavljivanja tri feljtona koji su napadali glumicu 1992. godine i koji su imali ključnu ulogu u javnoj kampanji klevete.[17]
Posthumno je njen suprug objavio knjigu koju je pisala pred smrt „Voli me više od svega na svijetu”.[18]
Filmografija uredi
Nagrade i priznanja uredi
- Zlatna arena za najbolju sporednu žensku ulogu na Filmskom festivalu u Puli za ulogu u filmu Kiklop, 1982. godine
- Zlatna arena za najbolju glavnu žensku ulogu na Filmskom festivalu u Puli za ulogu u filmu Lepota poroka, 1986. godine.
- Nagrada Dubravko Dujšin, 1990. godine
- Nagrada za najbolju žensku ulogu za The Abandoned - Balkanski filmski festival, 2013. godine
Reference uredi
- ^ „Preminula glumica Mira Furlan”. Politika. 22. 1. 2021. Pristupljeno 23. 1. 2021.
- ^ Mira Furlan na sajtu IMDb-a
- ^ Diaz, Johnny (2021-01-22). „Mira Furlan, Actress on ‘Lost’ and ‘Babylon 5,’ Dies at 65”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ stason.org, Stas Bekman: stas (at). „2.2 Biographical Information (Mira Furlan)”. stason.org. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ a b v „"Lost" Actress Finds New Life in Hollywood”. archive.ph. 2012-05-27. Arhivirano iz originala 27. 05. 2012. g. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ a b „18 Oct 1992, Page 1 - The Indianapolis Star at Newspapers.com”. Newspapers.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ Biografija Mire Furlan
- ^ „Mira Furlan na HRT-u posle 17 godina” [Mira Furlan na HRT-u nakon 17 godina]. Popboks (na jeziku: hrvatski). 4. 3. 2008. Arhivirano iz originala 2. 12. 2016. g. Pristupljeno 27. 3. 2020.
- ^ Serija Izgubljeni - Mira Furlan (Danijel Ruso)
- ^ Nova rs, Mira Furlan
- ^ „Croatian actress Mira Furlan who appeared in Babylon 5 and Lost, dies at 65”. N1 (na jeziku: hrvatski). 2021-01-22. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ Baric, Stephanie (2016-09-12). „The Unregretted Decisions of Actor Mira Furlan”. Lilith Magazine (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ a b v g „18 Oct 1992, Page 1 - The Indianapolis Star at Newspapers.com”. Newspapers.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ „Mira Furlan Fan Club / Address”. web.archive.org. 2012-12-11. Arhivirano iz originala 11. 12. 2012. g. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ „Mira Furlan: Babylon 5 and Lost actress dies at 65”. BBC News (na jeziku: engleski). 2021-01-22. Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ „Ravnatelj drame HNK ispričao se Miri Furlan: 'Osjećam sram jer je morala napustiti Zagreb'”. www.vecernji.hr (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ „Zagebački "Globus" izvinio se Miri Furlan”. MONDOBA (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-26.
- ^ „JEZIVI DETALjI IZ ŽIVOTA MIRE FURLAN: Silovala me je javna ličnost, rukom mi je pokrio usta da ne vrištim”. Večernje novosti. 10. 1. 2022. Pristupljeno 18. 1. 2022.
Spoljašnje veze uredi
- Zvanični veb-sajt
- Mira Furlan na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- The Celebration - Sajt obožavalaca Mire Furlan i Gorana Gajića
- Umesto patriotskog, u meni je gen anarhiste („Politika“, 8. oktobar 2010)
- Mira Furlan - intervju (B92, 24. avgust 2012)
- „Dobri momak” Mira Furlan („Politika”, 12. februar 2022)
- Od Hrvatske do Amerike, u bedi i bogatstvu: Mira Furlan je 35 godina volela srpskog reditelja (B92, 20. januar 2023)
- Teška sudbina dive Mire Furlan (B92, 27. februar 2023)
