Mokroluški potok
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Mokroluški potok je vodotok i desna pritoka Save, jedan od 40 reka i potoka koji su nekada tekli Beogradom, a danas su većinom sprovedeni u podzemlje i pretvoreni u kolektore, kišne ili kanalizacione.
| Mokroluški potok | |
|---|---|
 Mokroluški potok | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 15±0 kilometar km |
| Vodotok | |
| Ušće | Sava |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e | Srbija |
Njegovim pređašnjim koritom danas se pružaju sledeće beogradske ulice: ulica Zage Malivuk, ulica Rimska, Ustanička (ne celom dužinom, već samo do između ulice Vojvode Toze i ulice Grčića Milenka), ulica Stefana Prvovenčanog, odnosno niški auto-put, sve do Mostara, gde se, nekada Mokroluški potok, a danas - kolektor uliva u Savu.
Mokroluški potok nastaje u istočnom beogradskom naselju Veliki Mokri Lug (opština Zvezdara), po kome je i dobio ime, na padinama Mokroluškog brda i Stražarske kose. U početku teče pravcem sever-severozapad, a zatim uglavnom ka severozapadu, paralelno ili ispod Auto-puta (građen 1967 - 74.), koji prolazeći kroz Beograd uglavnom koristi dolinu potoka. Kada dođe do naselja Medaković III (na levoj obali, iza Mokroluškog groblja, koje je na desnoj strani), potok prvi put odlazi pod zemlju.
Nakon oko jednog kilometra podzemnog toka, potok opet izlazi na površinu u naselju Medaković II, da bi posle još jednog kilometra konačno odglumio ponornicu u naselju Marinkova Bara. Ranije je tekao naseljima Dušanovac, Autokomanda i Jatagan mala. Iza uzvišenja Guberevac (na kome se nalazila Duševna bolnica, a danas Kliničko-bolnički centar), gde se danas nalazi Mostarska petlja na auto-putu prema mostu Gazela, potok je ulazio u aluvijalnu ravan Save, u koju se ulivao.
Područje u donjem delu doline sada podzemnog potoka (sa leve strane) korišćeno je za iskopavanje zemlje i šljunka kojima su nasipane močvare na desnoj obali Save - Bara Venecija kod Savamale - kako bi se mogla izgraditi glavna beogradska železnička stanica. Nakon završetka tih radova, ostao je dug usek nazvan Prokop, gde je prvobitno bilo sirotinjsko naselje a sada već dugi niz godina stoji gradilište nove železničke stanice. Pre Drugog svetskog rata potok se ulivao u kanal kod Bulevara Oslobođenja.[1]
Neke pritoke uredi
Kao i Mokroluški potok i njegove pritoke su delom ili u potpunosti prekrivene:
- Kumodraški potok (leva) - sastajali su se kod drvenog mosta u Đurđevskoj ulici[1] (Miška Jovanovića).
- Duboki potok (Beograd) (desna)
- Čuburski potok (desna)
Izvori uredi
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
- Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.