Molučko more

Molučko more
Molučko more
	Položaj Molučkog mora u Jugoistočnoj Aziji (tamno plavo)
Lokacija	Tihi okean
Koordinate	0° 25′ 00″ J; 125° 25′ 00″ I / 0.416667° J; 125.416667° I 0° 25′ 00″ J; 125° 25′ 00″ I / 0.416667° J; 125.416667° I
Površina	200.000 km2 (77.000 sq mi) km2
Pros. dubina	4.180 m
Maks. dubina	4.810 m (15.781 ft) m
Salinitet	34‰
Maks. temperatura	27°—28°C
Naselja	Bitung, Ternat, Tidor
	Molučko more

Molučko more (ind. Laut Maluku) predstavlja morsku akvatoriju smeštenu u zapadnom delu Tihog okeana, između ostrva Molučkog arhipelaga u Jugoistočnoj Aziji. Celokupna akvatorija teritorijalno pripada Indoneziji. Molučko more je tokom istorije bilo od strateškog značaja za trgovinu začinima u tom delu sveta, tako da su njegove vode često bile poprišta velikih bitaka za prevlast u tom delu sveta.

Geografija uredi

Molučko more nalazi se u severoistočnom delu Indonezije, između Bandskog mora na jugu i Sulaveškog mora na severu. Akvatoriju ograničavaju i severna Molučka ostrva, Halmahera sa istoka, Sulavesi sa zapada i Buru i Seram sa juga. Krajnju severnu granicu čine Talaudska ostrva.^[1]

Ovako ograničena akvatorija ima površinu od oko 291.000 km². Maksimalna dubina je do 4.180 metara, a salinitet vode u površinskim slojevima je oko 34‰. Temperature vode površinskih slojeva su konstantne tokom cele godine i kreću se između 27 i 28 °C.

More je bogato koralima i poznata je turistička destinacija, posebno kada je reč o ronilačkim aktivnostima.

Geologija uredi

Molučko more leži na mikrotektonskoj Molučkoj ploči koja obuhvata još i severne delove ostrva Sulavesi i manje delove Bandskog mora.^[2]^[3] Kako je reč o području sastavljenom od mnogobrojnih mikroploča, oblast je seizmički veoma aktivna.^[4]^[5]

Područje je često na udarima jakih zemljotresa koji neretko izazivaju i veće cunamije. Neki od najjačih potresa koji su se desili u ovom području:^[6]

13. jun 2013 — jačine 6,2
26. jul 2007 — jačine 6,9
17. mart 2007 — jačine 6,5
21. januar 2007 — jačine 7,5
19. maj 2006 — jačine 6,3

Dana 6. januara 2019. godine, dogodio se zemljoteres jačine 7,0, bez posledično cunamija. Ovo more je veoma seizmički aktivno područje zbog Molučke morske ploče.^[7]^[8]^[9]^[7]^[10]

Lokacija uredi

Molučko more graniči sa Bandskim morem na jugu i Celebeskim morem na zapadu. Na severu je Filipinsko more, a na istoku Halmahersko more.

Ostrva koja se graniče sa Molučkim morem uključuju Halmaheru na severoistoku, Buru i Seram centru i Sulavesi na zapadu. Ostrva Talaud na severu smatraju se severnom granicom mora, iako se Molučka morska ploča, tektonska ploča nazvana po moru, proteže dalje na sever.

Međunarodna hidrografska organizacija (IHO) definiše „Molučko more“ kao jednu od voda Istočnoindijskog arhipelaga. IHO definiše svoje granice na sledeći način:^[11]

Na severu. Linijom od severoistočnog ekstremnog dela Celebesa [Sulavesi] preko ostrva Sjau do južne tačke Sangi (3° 21′ N 125° 37′ E / 3.350° S; 125.617° I / 3.350; 125.617) odatle do južnog ekstrema Talaud grupe, preko ovih ostrva do njihovog severoistočnog ekstrema (4° 29′ N 126° 52′ E / 4.483° S; 126.867° I / 4.483; 126.867) i odatle linija do Tandžong Sopija, severne tačke ostrva Morotaj.
Na istoku. Uz zapadnu obalu Morotaja od Tandžong Sopija do juga do Vadžaboela (2° 17′ N 128° 12′ E / 2.283° S; 128.200° I / 2.283; 128.200), odatle linija do severne tačke Halmahere i niz njenu zapadnu obalu do Tandžong Libola, njenog južnog ekstrema.
Na jugu. Linija od južnog ekstrema Halmahere do severne tačke ostrva Bisa (Setile), odatle do severnog ekstrema Obi Medžora, preko ovog ostrva do Tandžong Ake Lamo, njegove jugozapadne tačke, odatle do Tandžong Dehekolana, istočnog ekstremiteta ostrva Ostrva Soela [Sula], duž njihovih severnih obala do Tandžong Marikasoe, zapadnog ekstrema, odatle linija do jugoistočne tačke ostrva Bangaj (1° 43′ S 123° 36′ E / 1.717° J; 123.600° I / -1.717; 123.600).
Na zapadu. Istočne obale ostrva Bangaj i Peleng do severnog Bangkalana (1° 10′ S 123° 18′ E / 1.167° J; 123.300° I / -1.167; 123.300) odatle linija do Tg. Botoka (Celebes) (1° 04′ S 123° 19′ E / 1.067° J; 123.317° I / -1.067; 123.317) oko obale do Tg. Pasir Pandžanga (0° 39′ S 123° 25′ E / 0.650° J; 123.417° I / -0.650; 123.417) i preko do Tg. Tombalilatoa (0° 18′ 24″ N 123° 20′ 44″ E / 0.30667° S; 123.34556° I / 0.30667; 123.34556) na suprotnoj obali, odatle istočnom obalom do Tg. Piejsan, severoistočni kraj Celebesa.

Istorija uredi

Portugalsko, Holandsko, Britansko i Špansko carstvo borile su se jedna protiv drugog za kontrolu nad ostrvima začina kojima se može pristupiti samo preko Molučkog mora.

Vidi još uredi

Reference uredi

^ "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition". Архивирано на сајту Wayback Machine (8. октобар 2011) International Hydrographic Organization. 1953.
^ Bader, Anne Gaëlle; Pubellier, Manuel (2008-07-18). „Forearc deformation and tectonic significance of the ultramafic Molucca central ridge, Talaud islands (Indonesia)”. Island Arc. 9 (4): 653—663. ISSN 1038-4871. S2CID 129639389. doi:10.1111/j.1440-1738.2000.00309.x.
^ McCaffrey, Robert (april 1991). „Earthquakes and ophiolite emplacement in the Molucca Sea Collision Zone, Indonesia”. Tectonics. 10 (2): 433—453. Bibcode:1991Tecto..10..433M. ISSN 0278-7407. doi:10.1029/90tc02553. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ USGS.GOV:Magnitude 7.2 - KEPULAUAN TALAUD, INDONESIA 2009 February 11 17:34:50 UTC. Архивирано на сајту Wayback Machine (7. октобар 2009)
^ „Philippines, Iran, Alaska (and the Far North): Earthquakes 5-11 January 2017”. Decoded Science. 2017-01-11. Arhivirano iz originala 12. 05. 2022. g. Pristupljeno 2018-06-03.
^ Historic World Earthquakes: Indonesia Архивирано на сајту Wayback Machine (29. октобар 2013)
^ ^a ^b Zhang, Qingwen; Guo, Feng; Zhao, Liang; Wu, Yangming (maj 2017). „Geodynamics of divergent double subduction: 3-D numerical modeling of a Cenozoic example in the Molucca Sea region, Indonesia”. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 122 (5): 3977—3998. Bibcode:2017JGRB..122.3977Z. ISSN 2169-9313. S2CID 133371837. doi:10.1002/2017jb013991. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Silver, Eli A.; Moore, J. Casey (1978-04-10). „The Molucca Sea Collision Zone, Indonesia”. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 83 (B4): 1681—1691. Bibcode:1978JGR....83.1681S. ISSN 0148-0227. doi:10.1029/jb083ib04p01681.
^ McCaffre, Silver, Raitt, Robert, Eli, Russell (1980). „Crustal Structure of the Molucca Sea Collision Zone,Indonesia” (PDF). Geophysical Monograph. Geophysical Monograph Series. 23: 161. Bibcode:1980GMS....23..161M. ISBN 0-87590-023-2. doi:10.1029/GM023p0161. ^{[mrtva veza]}
^ McCaffrey, Robert; Silver, Eli A.; Raitt, Russell W. (1980). The Tectonic and Geologic Evolution of Southeast Asian Seas and Islands. Washington, D. C.: American Geophysical Union. str. 161—177. ISBN 978-0875900230. doi:10.1029/gm023p0161.
^ „Limits of Oceans and Seas, 3rd edition” (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 10. 2018. g. Pristupljeno 28. 12. 2020. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

Literatura uredi

Bird, P. (2003). „An updated digital model of plate boundaries”. Geochemistry, Geophysics, Geosystems. 4 (3): 1027. Bibcode:2003GGG.....4.1027B. S2CID 9127133. doi:10.1029/2001GC000252. }-
Hayes, G.P. et al. 2013, Seismicity of the Earth 1900–2012 Sumatra and vicinity: USGS Open-File Report 2010–1083-L, scale 1:6,000,000
Jones, Eric S.; Hayes, Gavin P.; Bernardino, Melissa; Dannemann, Fransiska K.; Furlong, Kevin P.; Benz, Harley M.; Villaseñor, Antonio (2014). „Seismicity of the Earth 1900-2012 Java and vicinity”. Open-File Report. doi:10.3133/ofr20101083N.
Benz, H.M. et al. 2011, Seismicity of the Earth 1900–2010 New Guinea and vicinity: USGS Open-File Report 2010–1083-H, scale 1:8,000,000.
Tiar Prasetya; Dr. Daryono, ur. (2018). „Katalog gempabumi signifikan dan merusak, 1821–2017” [Catalogue of significant earthquakes, 1821–2017] (PDF) (na jeziku: indonežanski). Jakarta: Pusat gempabumi dan tsunami, BMKG. ISSN 2477-0582.
Reid, A. (2012), Historical Evidence for Major Tsunamis in the Java Subduction Zone (PDF), ARI Working Paper No. 178, Asia Research Institute, str. 4, Arhivirano iz originala (PDF) 2015-11-29. g., Pristupljeno 2017-01-11
NGDC (1972), Significant Earthquake Database (Data Set), National Geophysical Data Center, NOAA, doi:10.7289/V5TD9V7K, Arhivirano iz originala 2019-12-11. g., Pristupljeno 2016-01-29
Reid, Anthony (2015), „History and Seismology in the Ring of Fire”, Environment, Trade and Society in Southeast Asia, Brill, str. 62—77, JSTOR 10.1163/j.ctt1w76vg1.8
„Sejarah Gempa Bumi dan Tsunami di Bulukumba”. historia.id. 10. 10. 2018. Pristupljeno 4. 12. 2022. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
Widiyantaro, Supendi, Ardiento, S., P., A. (16. 6. 2022). „Implications for fault locking south of Jakarta from an investigation of seismic activity along the Baribis fault, northwestern Java, Indonesia.”. Sci Rep. 12 (1): 10143. Bibcode:2022NatSR..1210143W. PMC 9203524  . PMID 35710692. doi:10.1038/s41598-022-13896-6.
Baay, R. (1998). „Het jaar 1898 in de Indische pers”. Indische Letteren (na jeziku: holandski). 13: 100.
USGS. „M7.9 – Minahasa, Sulawesi, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2019-01-01. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.5 – Kepulauan Alor, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2019-05-13. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.3 – near the south coast of Papua, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.0 – Papua, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.0 – Halmahera, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.6 – near the north coast of Papua, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.5 – Molucca Sea”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-11-27. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M5.8 – northern Sumatra, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2018-03-14.
USGS. „M6.7 – Seram, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2017-08-13. g. Pristupljeno 2017-09-03. <
USGS. „M7.4 – Simeulue, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M 6.6 – southern Sumatra, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-08-07. g. Pristupljeno 2017-09-03.
USGS. „M7.0 – Java, Indonesia”. United States Geological Survey. Arhivirano iz originala 2018-07-29. g. Pristupljeno 2017-09-03.

Spoljašnje veze uredi

Molucca Sea

[1] "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition". Архивирано на сајту Wayback Machine (8. октобар 2011) International Hydrographic Organization. 1953.

[2] Bader, Anne Gaëlle; Pubellier, Manuel (2008-07-18). „Forearc deformation and tectonic significance of the ultramafic Molucca central ridge, Talaud islands (Indonesia)”. Island Arc. 9 (4): 653—663. ISSN 1038-4871. S2CID 129639389. doi:10.1111/j.1440-1738.2000.00309.x.

[3] McCaffrey, Robert (april 1991). „Earthquakes and ophiolite emplacement in the Molucca Sea Collision Zone, Indonesia”. Tectonics. 10 (2): 433—453. Bibcode:1991Tecto..10..433M. ISSN 0278-7407. doi:10.1029/90tc02553. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[4] USGS.GOV:Magnitude 7.2 - KEPULAUAN TALAUD, INDONESIA 2009 February 11 17:34:50 UTC. Архивирано на сајту Wayback Machine (7. октобар 2009)

[5] „Philippines, Iran, Alaska (and the Far North): Earthquakes 5-11 January 2017”. Decoded Science. 2017-01-11. Arhivirano iz originala 12. 05. 2022. g. Pristupljeno 2018-06-03.

[6] Historic World Earthquakes: Indonesia Архивирано на сајту Wayback Machine (29. октобар 2013)

[:0-7] Zhang, Qingwen; Guo, Feng; Zhao, Liang; Wu, Yangming (maj 2017). „Geodynamics of divergent double subduction: 3-D numerical modeling of a Cenozoic example in the Molucca Sea region, Indonesia”. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 122 (5): 3977—3998. Bibcode:2017JGRB..122.3977Z. ISSN 2169-9313. S2CID 133371837. doi:10.1002/2017jb013991. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[:1-8] Silver, Eli A.; Moore, J. Casey (1978-04-10). „The Molucca Sea Collision Zone, Indonesia”. Journal of Geophysical Research: Solid Earth. 83 (B4): 1681—1691. Bibcode:1978JGR....83.1681S. ISSN 0148-0227. doi:10.1029/jb083ib04p01681.

[9] McCaffre, Silver, Raitt, Robert, Eli, Russell (1980). „Crustal Structure of the Molucca Sea Collision Zone,Indonesia” (PDF). Geophysical Monograph. Geophysical Monograph Series. 23: 161. Bibcode:1980GMS....23..161M. ISBN 0-87590-023-2. doi:10.1029/GM023p0161. ^{[mrtva veza]}

[10] McCaffrey, Robert; Silver, Eli A.; Raitt, Russell W. (1980). The Tectonic and Geologic Evolution of Southeast Asian Seas and Islands. Washington, D. C.: American Geophysical Union. str. 161—177. ISBN 978-0875900230. doi:10.1029/gm023p0161.

[11] „Limits of Oceans and Seas, 3rd edition” (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 10. 2018. g. Pristupljeno 28. 12. 2020. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]