Murat (rijeka)
Murat (tur. Murat Nehri, Murad, Istočni Eufrat - jerm. Արածանի, Арацани) rijeka je koja protiče kroz Jermensku visoravan u Turskoj, najvažnija pritoka Eufrata.
| Murat | |
|---|---|
 Izgled Murata iz svemira | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 722 km |
| Basen | 40.000 km2 |
| Sliv | Persijski zaliv |
| Plovnost | Nije plovna |
| Vodotok | |
| Izvor | Sjeverno od jezera Van |
| Koor. izvora | 39.3817/43.3144 |
| Ušće | Eufrat |
| Koor. ušća | 38.8747/38.7939 |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Turska |
| Oblast | Istočna Anadolija (Zapadna Jermenija) |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Geografija uredi
Murat izvire u planinama istočne Turske, u blizini planine Ararat, i teče kroz dugu i usku dolinu Jermenske visoravni. Dužina rijeke je 722 km, površina sliva je oko 40 hiljada km². Nivo vode znatno varira, povećavajući se tokom proljećnih poplava (u aprilu-maju), a ostatak vremena ostaje nizak. Rijeka nije plovna. Zimi se pojedini dijelovi zamrzavaju.
Pominjanje u istoriji uredi
Godine 68. prije nove ere na obalama rijeke Aracani vođena je bitka između jermenske vojske pod komandom Tigrana Velikog i rimske armije. U vrijeme prihvatanja hrišćanstva kao državne religije, u vodama Aracani kršten je car Tiridat III sa svojom vojskom i stanovništvom.[1]
Porijeklo i značenje naziva uredi
Sadašnji naziv je povezan sa turskim imenom Murat ili sa njegovom zajedničkom imenicom murat „svrha, namjera, želja“. Ali ovo bi moglo biti narodna etimologija, tako da Hrač Martirosjan uslovno predlaže izvedenicu iz drevnog jermenskog jezika mōrat, murat „blato, močvara“.[2]
Rijeka je bila znana kao Arsanija u dokumentima novoasirskog carstva i Arsanijas u doba klasične Grčke i Rima. Ovi oblici su mogli biti izvedeni iz jermenskog originala (Արածանի Aracani), koji potiče od indoevropskog korijena za „bijel, blistav“.[3][4]
Privreda uredi
Godine 1974, u donjem toku rijeke, u blizini ušća Murata u Eufrat, izgrađena je najveća brana u Turskoj – „Keban“ i obrazovano istoimeno akumulaciono jezero. Na brani je izgrađena elektrana, a voda iz veštačkog jezera se koristi za navodnjavanje.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Bolьšaя Armяnskaя Эnciklopediя. Tom 1
- ^ Hrach Martirosyan, Armenian mawr ‘mud, marsh’ and its hydronimical value, Aramazd: Armenian journal of Near Eastern studies, vol. 4.1, pp. 73–85 and 179–180 (Summary in Armenian) (2009)
- ^ Journal of the Society for Armenian Studies. The Society. 2005. str. 33.
- ^ Mario Liverani (1995). Neo-Assyrian geography. Università di Roma, Dipartimento di scienze storiche, archeologiche e antropologiche dell'Antichità. str. 57.