Mustafa Mulalić
Mustafa Mulalić (Livno, 1896 — Sarajevo 26. decembar 1983) je bio srpski političar i publicista, kao i član Vrhovne komande JVuO, te član Centralnog nacionalnog komiteta Ravnogorskog četničkog pokreta.
| Mustafa Mulalić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1896 |
| Mesto rođenja | Livno, Austrougarska |
| Datum smrti | 26. decembar 1983. (86/87 god.) |
| Mesto smrti | Sarajevo, SFR Jugoslavija |
| Politička karijera | |
| Politička stranka | Jugoslovenska nacionalna stranka |
Životopis uredi
Rođen je 1896. godine u Livnu, Austrougarska.
Pre Drugog svetskog rata bio je član Jugoslovenske nacionalne stranke (JNS) i njen poslanik (1931. (srez Livno)[1] i 1935. godine) u Skupštini Kraljevine Jugoslavije. Najzaslužniji je za gradnju "Doma Osmana Đikića" u Livnu 1927. godine, kada je bio komesar te opštine.[2] Javlja se 1934-1936. godine kao sekretar Narodne skupštine u Beogradu.[3] Objavio je 1936. godine knjigu "Orijent ha Zapadu", posvećenu savremenim kulturnim i socijalnim problemima muslimana u Kraljevini Jugoslaviji.
Pre Aprilskog rata bio je administrator i saradnik lista „Sokolski glasnik“. Po okupaciji, živi u Beogradu. Tada se povezao sa nekim oficirima Draže Mihailovića, a zatim je otišao na Ravnu goru, dok je njegovu ulogu u vođenju muslimanskog centra preuzeo Abdulah Kemura. Po dolasku u štab na Ravnoj gori postaje urednik lista „Ravna gora i ravnogorska misao“.
U Mihailovićevom štabu ostaje sve do aprila 1945. godine. Bio je jedini Musliman (Bošnjak) u toj komandi i autor napisa za radiografsku emisiju Vrhovne komande JVuO za Muslimane u kojima se pozivaju Muslimani na ideološku borbu protiv komunizma. Bio je član političkog (civilnog) dela Vrhovne komande JVuO, potpredsednik Centralnog nacionalnog komiteta i urednik lista „Istok“.
Za vreme rata angažovao se među Muslimana na stvaranju četničkih jedinica, ali nije imao rezultata. Bio je i potpredsjednik Svetosavskog kongresa koji je od 25. do 28. januara 1944. održan u selu Ba. Početkom 1944. godine Mulalić je trebalo da zajedno sa dr Lazarom Markovićem predstavlja četničku delegaciju u Londonu radi novih pregovora sa jugoslovenskom vladom. Međutim, nakon sednice CNK u selu Rošcima rešeno je da umesto njega i Markovića putuje Adam Pribićević.
Svojim djelovanjem u JVuO pokušao je pridobiti muslimane za borbu protiv komunizma, promičući ideju Kraljevine Jugoslavije. Prema Mulaliću "jedino rješenje za muslimane je njihovo priključenje srpskoj federaciji" Krajem januara 1945. objavljuje u "ime muslimana Bosne i Hercegovine" deklaraciju da se "muslimani žele opredijeliti za Federativnu Jugoslaviju na čijem čelu će biti Petar II Karađorđević. Nakon četničkog sloma na Zelengori, dolazi u Beograd i predaje se vlastima DFJ. Osuđen zbog četničke ideologije na pet godina zatvora koje je odležao u beogradskom zatvoru Glavnjači.
Poslije Drugog svjetskog rata radio je kao trgovac u jednom sarajevskom preduzeću. Nije se više nikad politički izjašnjavao. Bio je aktivan član pokopnog društva “Bakije.” Napisao je nekoliko romana, ali oni nikad nisu štampani, već se nalaze u Gazi Husrev-begovoj biblioteka. U ovom periodu svog života aktivno je sakupljao narodne pjesme, koje nikad nije objavio, a njegova rukopisna zaostavština sačinjena od 10 tomova, kucanih na pisaćoj mašini pod nazivom "Jugoslovenska mekamska muzika", čuva se u Historijskom arhivu u Sarajevu.
Preminuo je u Sarajevu 6. decembra 1983. godine. Sprovod mu je bio 26. decembra 1983. godine ispred Begove džamije u Sarajevu. Okružni sud u Beogradu je odbacio zahtev za rehabilitaciju Mustafe Mulalića 5. marta 2009. godine.
Historijski arhiv u Sarajevu je 2013. godine objavio dio njegove rukopisne zaostavštine pod nazivom "Nove kajde za stare sevdalinke" (priredila: Sejdalija Gušić), u kojoj se nalazi notni zapisi i tekstovi sevdalinki. Takođe je značajan njegov rukopis "Kratka monografija narodnog instrumenta koji je bačen u zaborav", posvećen sazu, koji se također čuva u Historijskom arhivu u Sarajevu. Taj članak je objavljen u knjizi "Saz u Bosni", čiji je autor Šukrija Trako (Institut sevdaha, 2003).
Važniji radovi uredi
- Mulalić, Mustafa A. (1936). Orijent na zapadu: Savremeni kulturni i socijalni problemi muslimana Jugoslovena. Beograd: Skerlić.
Reference uredi
Literatura uredi
- Veliki nacionalni kongres u selu Ba 26-28. januar 1944. godine / bilteni direkcije za informativnu službu u fondu Emigrantska vlada (broj 103), Arhiv Jugoslavije, Arhiv Srbije i Crne Gore, Arhiv Srbije
- Nametak, Alija (1994). Sarajevski nekrologij. Sarajevo: Globus. COBISS.SR 121028364 COBISS.BH 47073280
- Nametak, Alija (2004). Sarajevski nekrologij. Sarajevo: Civitas, (Ljubljana : Mladinska knjiga). COBISS.SR 13114118 COBISS.RS 214465536 COBISS.BH 13114118
- Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2.
- Pavlowitch, Stevan K. (2008). Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-70050-4.
Spoljašnje veze uredi
- Foto-album generala Dragoljuba Draže Mihailovića[mrtva veza] (jezik: srpski)
