Narodna biblioteka Trebinje
Narodna biblioteka Trebinje je gradska i javna biblioteka, centralna biblioteka na teritoriji grada Trebinja. Biblioteka se nalazi u samom centru grada u Njegoševoj ulici, ujedno je najveća biblioteka i matična biblioteka za regiju Istočne Hercegovine. Fond biblioteke iznosi preko 70.000 hiljada bibliotečkog materijala, a biblioteka posjeduje veoma značajan legat, najpoznatijeg trebinjca, Jovana Dučića.
| Narodna biblioteka Trebinje | |
| Osnivanje | 1921. |
|---|---|
| Lokacija | Trebinje Republika Srpska |
| Vrsta | matična |
| Adresa | Njegoševa |
Istorijat
urediPrva biblioteka u Trebinju osnovana je još davne 1921. godine. U trebinjskoj Gimnaziji koja je otvorena 1893. kao niža trgovačka škola koja je 1925. pretvorena u nepotpunu, a od 1935. u potpunu realnu gimnaziju, 1921. godine osnovana je mala školska biblioteka, uglavnom poklonima Pokrajinske uprave za Bosnu i Hercegovinu, sastavljena od udžbenika, koji su se nakon upotrebe spremali u đačku biblioteku. Veliki uticaj na rast fonda te biblioteke imalo je i formiranje književne družine „Jovan Dučić“ 1925/1926. školske godine, čiji su članovi iz sopstvene blagajne izdvajali značajna sredstva za nabavku knjiga. I Jovan Dučić je 1933. godine svojim poklonima obogatio fond školske biblioteke, a rad učeničke knjižnice pomagala je i sarajevska „Prosvjeta“ tako što je 1933. godine u Gimnaziji osnovala stalnu knjižnicu koja je radila uporedo sa učeničkom. U to vrijeme svoju društvenu knjižnicu u Trebinju je imao i podmladak Crvenog krsta, a fond su uglavnom sačinjavale knjige iz preventivne medicine, moralnog i fizičkog vaspitanja.
Narodna biblioteka kao ustanova koja je namijenjena stanovnicima jedne teritorije i koja se formira u opštinskim centrima, prema podacima Ljubinke Bašović, u Trebinju je osnovana 1947. godine i u to vrijeme je bila smještena u prostorijama Radničkog doma. Prema podacima sa kojima raspolaže biblioteka, 1953. godine donesen je akt o osnivanju Narodne biblioteke u Trebinju, a tada joj je na korišćenje dodijeljen prostor u Štrosmajerovoj ulici. Od te godine Narodna biblioteka u Trebinju djeluje kao samostalna ustanova. Biblioteka je u svojim počecima imala veoma mali knjižni fond, koji nije bio dovoljan da zadovolji čitalačke potrebe stanovništva Trebinja.
Stanje se poboljšava tokom srednjoročnog razvoja bibliotekarstva u Bosni i Hercegovini u periodu 1971-1975. godine, a u odnosu na 1960. godinu knjižni fond se udvostručio. Krajem 1970. godine Narodna biblioteka Trebinje imala je 13.114 knjiga na 29.016 stanovnika. Samo tri godine kasnije, posjedovala je 15.000 knjiga. Biblioteka je 1980. godine, ponovo preseljena u nove prostorije koje su se nalazile u sklopu trebinjskog Doma kulture. I ovaj smještaj bio je samo privremeno utočište za knjižni fond Narodne biblioteke u Trebinju, jer su 1994. godine, te prostorije date na korišćenje Akademiji likovne umjetnosti i Fakultetu za proizvodnju i menadžment. Biblioteka je ponovo preseljena, ovaj put u prizemlje zgrade koja se nalazi u ulici Luke Ćelovića.
Od svog osnivanja Narodna biblioteka u Trebinju je imala problema sa smještajem, a skučen prostor onemogućavao je razvijanje kako osnovnih, tako i proširenih aktivnosti te ustanove. Nova zgrada zvanično je otvorena 4. novembra 2006. godine, a 500 metara kvadratnih raspoloživog prostora, omogućava ne samo adekvatan smještaj knjižnog fonda, već i odvijanje kulturnih manifestacija i drugih aktivnosti koje su joj u prošlosti bile uskraćene. Na taj način ona je postatala istinsko kulturno jezgro Hercegovine i stjecište ljubitelja knjige i pisane riječi.
Organizacija
urediKnjižni fond Narodne biblioteke u Trebinju koji iznosi preko 70.000 hiljada bibliotečkog materijala, je raspoređen u više odjeljea i fondova.
- Zavičajna zbirka sadrži veliki broj bibliotečkog materijala o Trebinju, Hercegovini, lokalnom stanovništvu, kulturi i običajima.
- Naučni fond Narodne biblioteke u Trebinju čine enciklopedije, leksikoni, rječnici, kapitalna izdanja iz pojedinih naučnih oblasti, kao i kritička izdanja i sabrana djela. Značajan dio osnovnog fonda čine i kompletne lektire za osnovne i srednje škole.[1]
- Američki kutak je otvoren 2011. godine i sadrži određen broj knjiga, filmskog i muzičkog materijala na engleskom jeziku, a o američkoj, kulturi, književnosti, istoriji.
Legat Jovana Dučića
urediLegat Jovana Dučića, u Narodnoj biblioteci Trebinje, se sastoji iz dva fonda, „trebinjskog“ i „američkog“, sa materijalom koji iznosi 5.427 publikacija.
Trebinjski fond čine knjige koje je Jovan Dučić, poklonio Trebinju prije Drugog svjetskog rata, i njihov broj iznosi oko 1.500 publikacija, podijeljenih u osam grupa.
Prva grupa nema publikacija, u njoj su se nalazila djela za koja se zna da su postojala, ali ih više nema.
Drugu grupu čine knjige koje su pisci poklanjali Jovanu Dučiću. Svaka od tih knjiga ima posvetu, a njihov broj iznosi 81 naslov. Tu su knjige Gvida Tartalje, Avde Hume, Andrije Luburića, Jovana Skerlića, Veljka Petrovića, Miloša Đurića.
U trećoj grupi su rječnici, priručnici, enciklopedije, ukupno 99 naslova. Najviše je djela na francuskom jeziku, a ima ih i na njemačkom, italijanskom i srpskom.
Četvrtu grupu čine djela na francuskom jeziku; knjige francuskih pisaca na francuskom jeziku, 298 naslova među kojima su i djela Igoa, Dime, Flobera, Balzaka, Zole. Kao i djela stranih pisaca na francuskom jeziku čiji je broj 55 naslova.
U petoj grupi su djela na srpskom jeziku kojih ima 130. Među ovim knjigama su „Cveće zla“ Šarla Bodlera, „Soneti“ Milutina Bojića, "Vrela krv" Borislava Stankovića, „Začarani krug“ Gvida Tartalje, „Bogdan Popović“ Sime Pandurovića, „Hrvatska rapsodija„ Miroslava Krleže, „Zlatni vitez“ Desanke Maksimović, „Pregled izdanja Srpske kraljevske akademije“, od 1886. do 1936. godine, „Spomenica Petra Kočića“, u izdanju Odbora za pomen Petra Kočića, „Srpski ljetopis za godinu 1854, dio prvi“, iz 1854. godine.
Djela na italijanskom jeziku 110 naslova, našla su se u šestoj grupi. Ovdje su djela Ivana Turgenjeva, Dantea Aligijerija, Oskara Vajlda.
U sedmoj grupi, gdje su djela na engleskom jeziku 542 naslova, našle su se i neke stare knjige, iz 19. vijeka, kao i glavna djela Dikensa, Stendala, Šekspira, Tolstoja, Eliota. Posljednju, osmu grupu, čine djela na njemačkom jeziku čiji broj iznosi 86 naslova.
Američki fond ima 3.759 naslova i podijeljen je u deset grupa. Kada je otišao u Ameriku, pjesnik je sa sobom ponio i svoju biblioteku koju će, kasnije, testamentom ostaviti, takođe, rodnom gradu. Početkom šezdesetih godina prošlog vijeka Dučićeva biblioteka je iz Amerike stigla u Trebinje, i to je takozvani američki fond.
U prvoj grupi su Dučićeva sopstvena djela 21 naslov, a u drugoj knjige koje je dobijao od kolega, pisaca, s posvetom, među kojima su djela Ive Andrića, Vladimira Nazora, Branka Ćopića, Slobodana Jovanovića, Veljka Petrovića, Milana Kašanina, Gustava Krkleca.
U trećoj grupi su enciklopedije, rječnici, priručnici, 332 naslova. Riječ je o vrijednim i luksuzno opremljenim izdanjima, a posebno se izdvaja „Velika enciklopedija Francuske“ koja se sastoji iz 31 toma.
Najbrojnija je četvrta grupa, u kojoj je 1.316 naslova. Podijeljena je na dve podgrupe: djela francuskih pisaca na francuskom jeziku, 901 naslov. Mnoga djela iz ove podgrupe su starijeg datuma i potiču iz 18. i 19. veka: Volterova dela, iz 1736. godine, Monteskjeova, 1761, La Fontenove „Basne“, 1813. U drugoj podgrupi su djela stranih pisaca prevedena na francuski jezik čiji broj iznosi 415 naslova. Tu su Vergilijeve „Bukolike“, Cezarovi „Komentari“, Homerove „Ilijada“ i „Odiseja“, Danteova „Božanstvena komedija“, Aristofanovo „Pozorište“, Herodotova „Istorija“.
Djela na srpskom jeziku 548 naslova, u petoj su grupi. Tu su knjige Alekse Šantića, Đure Jakšića, Milana Rakića, Jovana Jovanovića Zmaja, Gustava Krkleca, Vladimira Nazora. U ovoj grupi su i sabrana djela Miloša Crnjanskog, Njegoša, Milovana Glišića, Svetozara Ćorovića, Jovana Sterije Popovića.
Veoma je bogata, i luksuzna, i šesta kolekcija, na italijanskom jeziku 329 naslova, gdje su djela Dantea, Petrarke, Bokača, Makijavelija. U ovoj grupi ima i knjiga starih nekoliko vijekova, nekih iz 16. vijeka.
U sedmoj grupi su knjige na engleskom jeziku 94 naslova. I ovo je veoma dragocjena kolekcija. Knjige su u kožnom i platnenom povezu. Tu su cjelokupna dela Vilijama Šekspira i Džordža Gordona Bajrona, kao i knjige Oskara Vajlda, Bernarda Šoa, Frensisa Bejkona, Čarlsa Kingslija.
Knjige na njemačkom jeziku 48 naslova, našle su se u osmoj grupi. Ovdje su Geteova djela, knjige Adama Smita, Ekermana, Tolstojev „Dnevnik 1895–1899“.
U devetoj grupi je periodika, koja obuhvata naše i strane listove i časopise. Sačuvani su brojevi mostarske „Zore“, čiji je urednik bio i Jovan Dučić, zajedno sa Šantićem i Ćorovićem, „Glasnika srpskog učenog društva“, „Ljetopisa Matice srpske“, „Srpskog književnog glasnika“, kao i veliki broj publikacija iz Italije, Španije, Francuske, Švajcarske, Rumunije, Mađarske, Grčke.
Veoma je zanimljiva i deseta grupa; arhiv, u kojoj su rukopisi, prepiska, računi, izvještaji, pozivnice, isječci iz štampe, prospekti, isprave, fotografije.