Narodne skupštine Crne Gore

Narodna skupština kao ustanova običajnog prava postojala je y Crnoj Gori još od prvih početaka njenog nezavisnog života. Kao što je Srbija y vremenu pre prvog ustanka imala svoje knežinske skupštine, kao ustanovu lokalne autonomije, tako su i crnogorska plemena imala svoje skupštine, svoje sabore ili sveopšte zborove, vijeća i „guvna", koja su rešavala o po jedinim plemenskim pitanjima. Gospodari Crne Gore, kako oni iz vremena kada su vladike i senat predstavljale vrhovnu vlast y zemlji, tako i oni iz poznijeg vremena kada gospodari Crne Gore nisu bila duhovna lica, sazivali su narodne skupštine i zborove na kojima su glavni predstavnici crnogorskih i brdskih plemena iznosili svoje želje i potrebe i donosili zaključke koji su bili obavezni za sva plemena.

Te glavarske skupštine i sabori sastajali su se obično na Cetinju, kod manastira, ili y Stanjevićima, gde se takođe nalazila vladičanska rezidencija. Tako je za vreme mitropolita iz raznih plemena y toku 1496—1697 održano nekoliko takvih skupština, pa o njima postoji i nešto oskudnih podataka. Skupštine i sabori sastajali su se češće tokom 17 i 18 veka, i o njima ima znatno više podataka. Takve skupštine održavane su 1789, 1796, 1798, 1803, 1868. i 1879. godine, i one su y istoriji Crne Gore imale nesumnjivo veći značaj. No sem toga od starina je postojao običaj da se plemenski prvaci svake godine između Božića i Nove godine sastanu na Cetinju da, y prvo vreme s vladikom a docnije s Knezom, provedu praznike i održe nekoliko zajedničkih sastanaka y cilju dogovora o radu y toku sledeće godine.

Na skupštini koja je održana y drugoj polovini meseca juna 1796, utvrđena je „Stega", prvi crnogorski zakonik, čija je važnost protegnuta na sva crnogorska plemena koja su preko svojih prvaka bila zastupljena na skupštini. „Stega" se pojavljuje kao prvi značajniji rezultat nastojanja Vladike Petra da y odnose plemena crnogorskih unese više reda i organizacije, a njom su regulisani i uzajamni njihovi odnosi za slučaj ratovanja s Turcima i y pitanju gonjenja izdajnika. Na skupštini koja je održana dve godine docnije, y drugoj polovini oktobra 1798, donesen je „Zakonik opšti crnogorski i brdski" (18. oktobar 1798) kojim su sve odredbe „Stege" ostale i dalje y važnosti, i ona je ponovo bila potvrđena članom prvim novoga zakonika.

Pojedine skupštine

Skupštine pre ustavnog perioda

• Glavarska skupština 1879.

Nikoljdanska skupština i Narodne skupštine u vreme Ustava 1905. (1905–1916)

Izb- -ori	Skupštine	Period	Predsjednik	Potpredsjednici	Sekretari
1905.	Nikoljdanska skupština 1905.	decembra 1905.	Šako Petrović Njegoš
1906.	Redovni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1906.	18. oktobra 1906. − 26. juna 1907.	Šako Petrović Njegoš
1907.	Redovni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1907.	8. novembra 1907. −	Labud Gojnić	Miroslav Nikolić	Milutin Tatar i Krsto Popović (paroh podgorički)
	Vanredni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1908.		Labud Gojnić	Miroslav Nikolić	pop Krsto Popović i Filip M. Protić
	Redovni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1908.		Marko Đukanović	Miroslav Nikolić	Sava Dragović i Dušan Petrović
	Vanredni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1909.	od 1. juna 1909.
	Redovni saziv Narodne skupštine Knjaževine Crne Gore 1909.
	Vanredni saziv Narodne skupštine Knjaževine i Kraljevine Crne Gore 1910.		Marko Đukanović	Milo Dožić	Sava Dragović i Dušan Petrović
		od 18. novembra 1910.	Milo Dožić	J. Milić	Sava Dragović i Dušan Petrović
1911.	Redovni saziv	od 18. novembra 1911.	Jovan S. Plamenac	Šćepo Martinović	Sava Dragović i Aleksa Čukić
1913. (1914)	Redovni saziv Narodne skupštine Kraljevine Crne Gore 1914.	od 27. januara 1914.	Milo Dožić	Gavrilo Cerović, kad je Gavrilo Cerović postao ministar potpredsjednik skupštine je postao Mihailo Ivanović	Kosta Popović i Mita Pavićević
	Vanredni saziv	od 12. decembra 1915.	Milo Dožić	P. Plamenac	K. Popović i J. Popović

Napomena: datumi po starom kalendaru.

Velika narodna skupština Srpskog naroda u Crnoj Gori (1918–1919)

Izb- -ori	Skupštine	Period	Predsjednik	Potpredsjednici	Sekretari
1918.	Podgorička skupština	od novembra 1918. do januara 1919.	Savo Cerović	Lazar Damjanović i Savo Fatić

Skupštine proizašle iz vremena Drugog svetskog rata (1941–1946)

Skupštine	Period	Mesto	Predsjednik	Potpredsjednici
Petrovdanski sabor	jula 1941.	Cetinje
Prvo zasedanje ZAVNO Crne Gore i Boke	15. i 16. novembra 1943.	Kolašin	Niko Miljanić	Božo Ljumović
Drugo zasedanje ZAVNO Crne Gore i Boke	16. februara 1944.	Kolašin	Niko Miljanić
Treće zasedanje ZAVNO Crne Gore i Boke i Crnogorske antifašističke skupštine narodnog oslobođenja	13. do 15. jula 1944.	Kolašin	Niko Miljanić	Božo Ljumović
Četvrto zasedanje	aprila 1945.	Cetinje	Niko Miljanić
			Miloš Rašović 1945-1946.

Usatvotvorna skupština 1946. i Skupštine u vreme komunističkih Ustava (1946–1992)

Glavni članak: Skupština SR Crne Gore

Izb- -ori	Skupština	Period	Predsjednici
1946.	Ustavotvorna skupština, nastavila mandat kao Narodna skupština do sljedećih izbora 1950.		Petar Komnenić 1946-1949. Đuro Čagorović Nikola Kovačević Blažo Jovanović Filip Bajković Andro Mugoša Veljko Milatović Vidoje Žarković Budislav Šoškić Radivoje Brajović Milutin Tanjević Omer Kurpejović Čedomir Đuranović Marko Markovć Velisav Vukasanović Dragan Radonjić
1950. 1953. 1958. 1963. 1969. 1974. 1978. 1982. 1986. 1989.
1990.		1990 — 1992	Risto Vukčević

Skupštine u vreme Ustava 1992. i Ustava 2007. (1992–2017)

Glavni članak: Skupština Crne Gore

Izb- -ori	Period	Predsjednik
1992.	1993 — 1996	Risto Vukčević do 1994, od 1994: Svetozar Marović
1996.	1996 — 1998	Svetozar Marović
1998.	1998 — 2001	Svetozar Marović
2001.	2001 — 2002	Vesna Perović
2002.	2002 — 2006	Filip Vujanović do 2003, od 2003: Ranko Krivokapić
2006.	2006 — 2009	Ranko Krivokapić
2009.	2009 — 2012	Ranko Krivokapić
2012.	2012 — 2016	Ranko Krivokapić do 2016, od 2. juna 2016: Darko Pajović
2016.	od 2016.	Ivan Brajović

Vidi još

• Narodne skupštine Srbije
• Dalmatinski sabor
• Prva skupština Srba u Osmanskom carstvu
• Narodne skupštine Jugoslavije