Narodno pozorište „Hristo Botev” Dimitrovgrad

Narodno pozorište „Hristo Botev” u Dimitrovgradu ‎je nastalo krajem avgusta 1888. godine. Glumačko društvo je bilo sastavljeno uglavnom od mladih učitelja i intelektualaca koji su hteli da doprinesu kulturi tadašnjem Caribrodu. Hteli su na taj način da sakupe dovoljno sredstava za osnovanje biblioteke ili čitaonice^[1].

Počeci

Glumci su izvodili predstave odnosno izvedbe u kafanama. Počeli su sa predstavama Ruska i Zla žena a zatim i tragedije Stefan Karadža i Gazda. Bugarski časopis Domaći učitelj piše o ovim glumcima i navodi da su sakupili oko 1000 leva pa su tim novcem kupili kostime i knjige za budući čitaonicu.

Sledeće godine 1889. ,ovo glumačko društvo prerasta u Kulturnu-prosvetnu grupu "Hristo Botev". Godine 1900. su imali ukupno tri predstava: Ilko vojvoda, Stefan Karadža i Masna kockica. 1901. godine su izdvojili učitelja Jakimova kao rukovodioca glumačke grupe. Pominje se prvi put i glumac te iste godine - Vasil Slivkov.

Godine 1910. su prvi put glumci ovog pozorišta imali svoje gostovanje u Pirotu sa svojim scensko-muzičkim programom^[2]. Kako su glumci dobili svoju pozorišnu salu, ovde se prikazuju i prvi filmovi te se ovde bogatio kulturni sadržaj^[3].

U tom periodu se javila težnja za teatrom jer je mala sala čitaonice bila premala. Godine 1912. je pokrenuta inicijativa za izgradnju pozorišne sale. Autor teksta u listu Nišava obrazlaže šta bi za građane značila ta izgradnja i tako se radilo na kampanji^[4]. Balkanski ratovi i Prvi svetski rat će prekinuti rad Pozorišta.

Između dva rata

Hotel Šumadija je postalo mesto za okupljanje omladine i mesto gde je kasnije nastao Caribrodsko-jugoslovenski nacionalni omladinski klub^[5]. Klub je imao muzičku, diletantsku, trezvenu sekciju kao i čitaonicu i hor. Diletantska sekcija je za upravnika imala Ljubomira Aranđelovića koga je kasnije zamenio Blagoje Marinković^[6].

Ovaj klub kasnije prerasta u Kulturno-umetničko društvo sa više sekcija. Istaknuti glumci amateri tog kluba bili su: Istatko Stanulov, Stojan Kasailović, Krum Aleksov, Ceca Popova, Vera Igova, Vera Ugljareva, Zora Gvozdenova, Polka Grnčareva, Ilija Popov, Nikola Živkov, Vasil Manov, Đora Andonov, Hristo Andonov, Krum Pejčev, Malinka Borovska. Glumci su redovno imali predstave i u okolnim selima dimitrovgradskog kraja. Rad kluba će ponovo biti prekinut sada zbog Drugog svetskog rata.

Posle rata

1949. godina je donela kulturnim institucijama Dom kulture. Tu su delovali Amatersko pozorište i Narodna biblioteka "Hristo Smirnerski".

Te iste godine je održan Drugi opštinski festival na kojem su se predstavili članovi Amaterskog pozorišta Hristo Botev kao i glumci pozorišta u Pirotu^[7]. Godine 1950. i 1951. glumci izvode predstave: Deda na prodaji, Prst pred nosom, Sverkva, Ženidba i udadba, Izbiračica, Vatra i pepeo, Običan čovek, Put u zločin. Na sceni su pored Istatka Stanulova i: Ilija Popov, Miki Nejkov, Ljiljana Kamenova, Saša Pejčić, Dušan Bišćan, Angel Raša Dimitrov, Boris Rangelov, Natalija Rangelova, Veneta Krumova, Vena Dičeva, Desa Gigova.

Dimitrovgradsko pozorište se našlo na festivalima amaterskih pozorišta u Nišu i Beogradu. Profesor srpskohrvatskog jezika i Gimnaziji Josip Broz Tito, Ljubiša Đorđević je pomagao glumcima tako što je u Gimnaziji nalazio mlade srednjoškolce koji su zainteresovani za glumu. Ljubiša Đorđević se u to vreme latio posla režisera te je pomagao glumcima.

Sredinom maja 1964. godine je ovo Pozorište potpisalo ugovor o saradnji sa niškim pozorištem o gostovanjima. Iste godine, Dimitrovgrad je domaćin Susreta amaterskih pozorišta niškog okruga. Đorđević napušta Dimitrovgrad zbog posla u Učiteljskoj školi u Pirotu i Pozorište dobija hendikep^[8]. Na njegovo mesto dolazi Sreten Igov.

Period od 1969. do 1973. obeležiće prigodni kulturno-umetnički program kroz predstave Sumnjivo lice, Sofronije u kosmosu... 1970. umire Stojan Kasalović pa je Pozorište u hendikepu još jedanput.

Godine 1977. su kulturni poslenici i gradski oci razgovarali o obeležavanju 90 godina rada Pozorišta naredne 1978 godine. Tada je i odlučeno da se formira devetočlani Savet Pozorišta u kojem su imenovani Ljubomir Golubović, Slobodan Aleksić, Nikola Andonov, Cvetanka Vojinović, Vasil Kamenov, Sreten Igov, Čedomir Nikolov, Nikolina Rančeva, Novica Panić. Za predsednika je izabran Ljubiša Golubović. Sledeće sezone, Pozorište broji oko 70 članova. 18. mart

Godine 1979, ostaće upamćena po tome što je Amatersko pozorište Dimitrovgrad potpisalo Sporazum o saradnji sa Beogradskim dramskim pozorištem. Sporazumom je predviđeno da beogradski umetnici gostuju u Dimitrovgradu, edukuju dimitrovgradske glumce, reditelje, scenografe, kostimografe kao i da pruže tehničku pomoć. Ova saradnja nije dugo trajala.

Veliki jubilej

Period obeležavanja stogodišnjice rada Pozorišta biće i obeležen i u znaku obeležavanja tridesetogodišnjice umetničkog rada Natalije Rangelove. Tadašnja postavka Pozorišta: Slobodan Aleksić, Momčilo Andrejević, Živkica Spasova, Gabi Aleksić, Novica Panić, Vasil Marinkov, Toma Pavić, Saša Kolev, Nevena Petrović, Aleksandar Zlatanov, Nikolina Rančeva, Olgica Bojanić, Slavča Dimitrov, Sonja Nikolov, Ranko Ivanov, Ivan Lekov, Todor Taškov, Mirče Vojinović. Centralna proslava jubileja je upriličena 21. novembra. Upravnik Centra za kulturu je govorio o Pozorištu i Biblioteci . Zatim je izvedena predstava Klaustrofobična komedija Dušana Kovačevića.

Dalji rad

Prvi put u svojoj istoriji, ovo Pozorište je učestvovalo na jednom međunarodnom festivalu na kojem su predstavljali Jugoslaviju. To je bilo 13. marta 1988. godine u Sofiji. Nastupili su sa predstavom Profesionalac. Devedesetih godina, ansambl izvodi predstave i na srpskom i na bugarskom jeziku te su gostovali u gradovima u Bugarskoj. U godini jubileja od sto deset godina rada, dimitrovgradska publika je videla predstave Pukovnik ptica, Ženidba Miša Mikija, Kiko pisar Tričko se ne ženi sa princezu Ćitu s ćitku zaćitenu.

Reference

^ Domaći učitelj, februar 1889
^ List Nišava, oktobar 1910.
^ List Nišava, decembar 1911.
^ List Nišava, april 1912.
^ List Naš istok, decembar 1932
^ List Naš istok, decembar 1932.
^ List Glas Bugara, maj 1949.
^ List Bratstvo, oktobar 1964.

Literatura

Slobodan Krstić, Svetlosti dimitrovgradske pozornice, Centar za kulturu Dimitrovgrad, 1998.

Spoljašnje veze

Pozorište Hristo Botev Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. februar 2017)
Predstave i aktuelnosti

[1] Domaći učitelj, februar 1889

[2] List Nišava, oktobar 1910.

[3] List Nišava, decembar 1911.

[4] List Nišava, april 1912.

[5] List Naš istok, decembar 1932

[6] List Naš istok, decembar 1932.

[7] List Glas Bugara, maj 1949.

[8] List Bratstvo, oktobar 1964.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]