Nastava na daljinu u Srbiji za vreme pandemije kovida 19

Nastava na daljinu u Srbiji za vreme pandemije kovida 19 jedna je od organizovanih preventivnih mera socijalnog distanciranja koja je uvedena u pandemiji koronavirusne bolesti, nakon što su u martu 2020. zatvorene sve obrazovne ustanove na celoj teritoriji Srbije.

Nastavu na daljinu u Srbiji omogućila je dobra opremljenost računarima i dobra pokrivenost interneta

Nastava se izvodi na internet platformi Radio-televizije Srbije RTS Planeta, na kojoj su dostupni svi emitovani časovi za učenike osnovnih i srednjih škola po programu koji je sačinilo Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije. Časove na internet platformi RTS Planeta, učenici mogu pratiti kada žele, gde žele, a mogu ih pauzirati, nastaviti ili ponovo više puta pogledati, a prema odluci Ministarstva prosvete operateri neće naplaćivati protok i prenos podataka za te sadržaje.

Istorijat obrazovanja na daljinu

Još pre pojave interneta i drugih savremenih tehnika i tehnologija, obrazovanje na daljinu počelo je da se razvija od izuma štamparske mašine i uvođenjem poštanskih usluga, kada su obrazovni sadržaji slati preko telefona, radijskih emisija, filma, televizije, i zapravo starije od učenja putem interneta, iako ga mnogi najviše vezuju za ovu savremenu tehnologiju.

Istorija učenja na daljinu iz 18. veka, tačnije od 1728. godine, kada je prvi put objavljen oglas za takvu vrstu obrazovanja. Kaleb Filips, Teacher of new method od Short Hand je u časopisu Boston Gazeta objavio oglas u kome je tražio studente za izučavanje lekcija.

Do druge polovine devetnaestog veka, Univerzitet u Londonu i Univerzitet Vesleian u Ilinoisu ponudili su stepen obrazovanja na daljinu, iako su kursevi stručne korespondencije predstavljali najveći deo učenja na daljinu.

Do 20. veka, metode obrazovanja na daljinu i studijski materijali razvili su visok stepen efikasnosti. Tehnološke inovacije poput telefona, radija, televizije dale su instrument za učenje na daljinu.

S kraja 20. i s početka 21. veka nastao je period savremenog učenja na daljinu koje je rezultat naglog razvoja multimedijalne računarskih sistema, interaktivne televizije, i masovnog uvođenja interneta u skoro svaku obrazovnu instituciju i domove građana.

Hronologija razvoja obrazovanju na daljinu

• 1852. godine – Fonografski institut u Sinsinatiju, Ohajo. Sprovedena je stenografska obuka za sekretarice; one koje su položile dobile su sertifikate.
• 1858. godine - Londonski univerzitet je, pored tradiocionalnog učenja, nudio i kurseve na daljinu.
• 1873. godine – Ana Tiknor, Boston, Masačusets. Ovaj program trajao je 24 godine i koristilo ga je oko 10.000 žena svih društvenih statusa.
• 1900. godine – Žene kao ciljna grupa programa učenja od kuće u Njujorku, preko 20.000 polaznica.
• 1900. godine – Marta van Renseler, Kornel univerzitet, Njujork. Ovaj program proširivanja privrede domaćinstava bio je namenjen ženama iz rurealnih područja širom države Njujork. Za pet godina, program je pohađalo oko 20.000 polaznica.
• 1996. godine - U sklopu programa geografije u Istraživačkoj stanici Petnica se objavljuje prvi domaći digitalni onlajn udžbenik i kreće sa nastavom na daljinu preko interneta.
• 1996. godine - Đuk univerzitet prvi nudi globalne postdiplomske studije u oblasti menadžmenta, kombinujući online i tradicionalnu nastavu.
• 1997. godine – Milijarder Majkl Sejlor donira 100 miliona dolara za stvaranje besplatnog onlajn obrazovanja na kvalitetnom nivou Ajvi lige.
• 2001. godine – Razvijen je Mudl, virtuelna obrazovna sredina.
• 2003. godine - Počeo je sa radom LINK sistem elektronskog učenja.
• 2003. godine - 41% dece koja se obrazuju kod kuće učestvuju u učenju na daljinu.
• 2005. godine - Skoro 3,2 miliona studenata u SAD odabralo je makar jedan onlajn kurs na univerzitetu.
• 2006. godine - Čak 11.200 programa na koledžu u SAD kreirani su tako da u potpunosti mogu da se sprovedu kroz onlajn učenje.
• 2009. godine – Jutjub kategorije EDU predstavlja na hiljade besplatnih predavanja i Blackboard aplikaciji za učenje na daljinu postaje dostupna preko Android platforme.
• 2011. godine – Učenje na daljinu postaje idealno rešenje za studente u Britaniji, kojima je trostruko povećana školarina.
• 2011. godine – 77% američkih korporacija je koristilo onlajn učenje.
• 2012. godine - Sistemi poput Polikoma obezbeđuju obučavanja putem prenosa uživo.
• 2013. godine – Svaki drugi maturant osnovne škole za malu maturu priprema putem platforme za učenje na daljinu.

Preduslovi

Nakon pojave pandemije Kovid-19 i prvih slučajeva u Republici Srbiji, kao jednu od preventivnih mera, kako bi se zaustavilo dalje širenje pandemije zarazne bolesti i spasili životi zdravstveno ugroženih grupa (starijih osoba i hroničnih bolesnika) uvedena je socijalna izolacija dela stanovništva ili socijalno distanciranje ili zaštitna sekvestracija kao oblik prinudnog izdvajanje iz socijalne sredine jednog dela stanovništva. Jasno je da je socijalna izolacija i distanciranje možda najefikasnija način da ljudi koji nisu zaraženi izbegnu da ga dobiju bolest. Ali izolacija ima i svoja neželjena dejstva jer dovodi do velikih promena u načinu života, poslovanju preduzeća, školovanju, zdravstvenoj zaštiti, učešću u javnim događanjima i društvenim interakcijama, koje pojedinci izuzetno teško podnose, što su pokazali i eksperimenti socijalnih psihologa.

Nastava na daljinu u funkciji obrazovanja đaka za vreme pandemije Kovid-19

Zakonom o osnovnom obrazovanju i vaspitanju ("Sl.glasnik RS", br. 55/2013) su stvoreni zakonski preduslovi za nesmetano izvođenje nastave na daljinu, koja se u redovnim uslovima mogla ostvariti na zahtev roditelja, odnosno staratelja, a u pandemiji zaraznih bolesti zbog socijalnog distanciranja na zahtev Vlade i Ministarstva prosvete Srbiji.

Ovakav vid obrazovanja omogućila je tehnologija i internet koji imaju potencijal da uklone ograničenja učenicima i edukatorima širom Srbije, menjaju naš pristup znanju, a inovativni načini predavanja i učenja omogućio je preoblikovanje rada umesto u učionici u kući svakog od učenika.

Provera znanja, ocenjivanje i evidencija stečenih znanja nastavom na danjinu
Da li su i u kojoj meri školarci savladali gradivo učenjem na daljinu, učitelji i nastavnici procenjivaće na daljinu uvidom u đačke radove: domaće zadatke, testove, pisane sastave, crteže, prezentacije i slično...
Svoje radove i domaće zadatke učenici će slati nastavnicima kao fajlove imejlom ili u okviru odabrane onlajn platforme za komunikaciju i razmenu digitalnih sadržaja, a radove mlađih osnovaca učiteljima će slati roditelji đaka.
Evidencija nastave na daljinu je obavezna, jer će sve ocene i beleške nastavnika poslužiti za verifikovanje realizovanih časova, čime se povećavaju šanse za redovan završetak nastavne godine.

Platforme za učenje

Časovi za osnovce i učenike srednjih škola prvi put emitovani na televiziji. − Domaći zadaci učenika u inboksu učitelja i nastavnika koji rade od kuće. Umesto u klupama sa vršnjacima, đaci će sedeti pred televizijskim ekranom. Za ukupno oko 780.000 đaka osnovnih i srednjih škola koliko ih u Srbiji ima, nastavni sadržaji su spremni, a mnogi su u pripremi.

Iako su svi svesni da sistem nije savršen, on vrlo dobro funkcioniše, uz određene poteškoće, ali i pruža nastavnicima ove mogućnosti za korišćenje dostupnih, a besplatnih digitalnih alata za nastavu na daljinu.

Platforma za mobile uređaje

Putem mobilnog telefona, učenici mogu pristupiti nastavnim sadržajima na RTS Planeti uz pomoć ovog uputstva:

• Prvo je potrebno instalirate besplatnu aplikaciju koja je dostupna u Gugl prodavnici (Google play) odnosno App Store.
• Sledeći korak je registracija preko Fejsbuk naloga ili imejl adrese.
• Nakon pristupa platformi RTS Planeta, odmah se vidi odeljak „Moja škola" – koja se nalazi na naslovnoj strani na vebu i u kategoriji „Moja škola" u glavnom meniju.

Platforma za računare

Časove na računarima učenici mogu pratiti preko internet platforme RTS Planeta, direktno, bez registracije, pristupom portalu „Moja škola” gde iz padajućih menija mogu birati predavanja koje žele da prate – za sve predmete i razrede osnovnih i srednjih škola.

Časovi na obe platforme mogu se pratiti kada se želi, gde se želi, mogu se pauzirate, nastaviti ili ponovo pogledati.

Platforma na drugim jezicima

Kako bi se obezbedili što raznovrsniji i kvalitetniji digitalni i drugi onlajn resursi za realizaciju nastave na daljinu na jezicima nacionalnih manjina značajnu podršku Ministarstvu prosvete pružaju nacionalni saveti nacionalnih manjina.

U saradnji sa Radio televizijom Vojvodina, kao i lokalnim i manjinskim medijima 23. marta 2020. godine, počelo je snimanje i emitovanje časova maternjeg jezika, na osam manjinskih jezika – albanskom, bosanskom, bugarskom, hrvatskom, mađarskom, rumunskom, rusinskom i slovačkom, za više od 44.000 učenika u osnovnim i srednjim školama u Srbiji u kojima se pohađa celokupno obrazovanje na jednom od ovih osam jezika.

Vidi još

• Epidemija virusa korona u Srbiji 2020.
• Obrazovanje na daljinu
• Socijalna izolacija u pandemiji

Spoljašnje veze

• Nastava na daljinu od danas i na RTS 2 — RTS Beograd 22. 3. 2020.
• Moja škola, nastava na internetu — RTS Planeta