Natalija Petrović Karavelova
Natalija Petrović Karavelova (Makce, 27. april 1836. - Karlove Vari, 7. jul 1905) bila je srpska dobrotvorka i književnica. Sa suprugom, bugarskim književnikom i političkim aktivistom Ljubenom Karavelovim borila se za oslobođenje Bugarske od Turaka. Osnovala je prvu štampariju u oslobođenoj Bugarskoj. Pomagala je mlade srpske književne talente.[1]
Natalija Petrović Karavelova | |
|---|---|
 Natalija Petrović Karavelova, grafika | |
| Puno ime | Natalija Petrović Karavelova |
| Datum rođenja | 27. april 1836. |
| Mesto rođenja | Makce, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 7. jul 1905. (69 god.) |
| Mesto smrti | Karlove Vari, Austrougarska |
Život uredi
Natalija Petrović Karavelova rođena je 1836. godine u varošici Makce, kod Velikog Gradišta, kao kći sveštenika Nedeljka Petrovića. Njen mlađi brat, Nastas Petrović, kasnije je postao profesor Velike škole i istaknuta ličnost u kulturnom i političkom životu Srbije. Imala je još jednog brata, Gligorija Petrovića.[2]
Juna 1868. godine udala se u Sremskim Karlovcima[3], za bugarskog književnika Ljubena Karavelova, sa kojim nije imala dece.[4] Karavelov je zbog svojih političkih ideja neretko bio hapšen i proganjan, a Natalija mu je bila podrška kako u književnom, tako i u političkom radu. Posle Karavelove smrti, preudala se za Aksentija Aksentijevića. Umrla je 7. jula 1905. godine u Karlovim Varima.[1]
Život i rad u Bugarskoj uredi
Natalija Petrović Karavelova pomagala je svom mužu kako u njegovom književnom tako i u političkom radu. Učestvovala je i u štampanju listova. Neretko se izlagala velikim opasnostima[5], prenosila njegove spise, novac i oružje namenjeno ustanicima. Posle smrti svoga supruga Natalija ostaje u Bugarskoj, gde 1880, godinu dana kasnije, otvara prvu štampariju u slobodnoj Bugarskoj.[1]
Živela je u Ruščuku, odakle je pomagala mnogim srpskim i bugarskim intelektualcima i političkim emigrantima, među kojima je bio i Nikola Pašić. Osim toga, njeno ime se nalazilo i među saradnicima mnogih uglednih slovenskih društava, koja je pomagala i učestvovala u njihovom radu, oživljavajući ideje za koje se borio njen suprug. Bila je omiljena u narodu, ali na meti vlasti zbog pomoći koju je pružala protivnicima režima. Zbog toga joj je oduzet veliki deo imovine, posle čega se 1890. godine preselila u Beograd.[2]
Život i rad u Srbiji uredi
Preseljenjem u Srbiju njen politički i društveni aktivizam nije utihnuo, već je postala još oštrija i odvažnija. Činila je sve da se rukopisi njenog muža objave, i na kraju je uspela da priredi dela Ljubena Karavelova i finansira spomenik u Sofiji, njemu u čast. Želela je da sačuva uspomenu na njega, jer je znala koliko je mnogo činio za slobodu svoje zemlje.[1]
Drugi put se udala za Aksentija Aksentijevića i sa njim osnovala Fond Natalije Lj. Karavelove i Aksentija Aksentijevića,[6] koji je postojao je sve do Drugog svetskog rata .Kako je i sama pisala, imala i sluha za književne talente, pogotovo mlade. Znala je da im je potrebna podrška, pa im je pomagala koliko je mogla.[a].
Bila je aktivna do kraja života, uvek iznalazeći novi motiv za velike i male bitke. Umrla je 7. jula 1905. godine u Karlovim Varima.[2]
Bibliografija uredi
Natalija Petrović Karavelova objavila je jedno delo pod naslovom Radi objašnjenja.[1]
Napomene uredi
- ^ Milanu Petroviću, sinu svog brata Gligorija, pomogla je da 1889. godine objavi na ruskom jeziku prevod knjige "Stara Srbija i Makedonija", autora Spiridona Gopčevića
Reference uredi
- ^ a b v g d Đuričić, Milica. „Natalija Petrović Karavelova”. Knjiženstvo. Arhivirano iz originala 08. 03. 2017. g. Pristupljeno 21. 9. 2016.
- ^ a b v Loš, Tatjana (28. jul 2016). „Natalija osnovala prvu štampariju u slobodnoj Bugarskoj”. Večernje NOVOSTI. Pristupljeno 21. 9. 2016.
- ^ "Istorijski institut", Beograd 16-17/1966-1967. godine
- ^ Karanikolova, Mariя. Rodъt na Karavelovi. // Petko Karavelov 1843 – 1903. Meždu veličieto i zabravata. Koprivщica, Direkciя na muzeite – gr. Koprivщica, 2003. s. 3 – 7.
- ^ "Vreme", Beograd 1940. godine
- ^ Sofronijević, Mira. „ZADUŽBINE I FONDOVI ČIJA SU DOKUMENTA U ARHIVU SRBIJE”. Projekat Rastko. Pristupljeno 21. 9. 2016.
Literatura uredi
- Joksimović, Veliša (2014). Književnost požarevačkog kraja : od Grigorija Sinaita Mlađeg do Srboljuba Mitića. Požarevac: Grad Požarevac. ISBN 978-86-912927-4-4.
