Википедија

Nacionalni park Prespa

Nacionalni park Prespa (alb. Parku Kombëtar i Prespës) je nacionalni park koji se nalazi na jugu Albanije, u blizini granica sa Grčkom i Republikom Makedonijom. Površina parka je 277,5 km², a on obuhvata Prespansko jezero i Malo Prespansko jezero, unutar granica Albanije. Unutar granica nacionalnog parka nalaze se planine, ostrva, livade i guste šume. Međunarodna unija za zaštitu prirode uvrstila je park pod zašititu u drugoj kategoriji.

Nacionalni park Prespa
IUCN kategorija II (nacionalni park)
Pogled na Prespansko jezero

Zvanični grb parka
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Nacionalni park Prespa
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Nacionalni park Prespa
MestoOblast Korča  Albanija
Najbliži gradKorča i Pustec
Koordinate40° 45′ 0″ N 20° 55′ 0″ E / 40.75000° S; 20.91667° I / 40.75000; 20.91667
Površina277.5 km²
Osnovano18. mart 1999. godine[1]
Upravljačko teloMinistarstvo voda i životne sredine

Park je osnovan da bi sačuvao nekoliko ekosistema, biološku raznovrsnost, kao i kulturno nasleđe regije.[2] Park je uključen u okviru asociacije Evropski zeleni pojas i u program Čovek i biosfera u okviru Uneska.[3] Prespansko jezero je prepoznato kao močvarno područje od međunarodnog značaja, od strane Ramsarske konvencije, kao i važnu oblast biljnih i ptičijih vrsta.[4][5]

Prespansko jezero i Malo Prespansko jezero se nalaze se između 850 i 900 m nadmorske visine u zapadnom delu Balkanskog poluostrva. Prespansko jezero nalazi se oko 150 m od Ohridskog jezera i preko kanala uliva se u njega.[6] Prespansko jezero i Ohridsko jezero deli Galičica (2288 m), planina i nacionalni park u Republici Makedoniji, čiji jedan deo ulazi i u sastav Albanije.[7]
Planinski čaj se kultiviše i prosperira na krečnjačkim delovima ove planine i jedan je od najpopularnijih vrsta čaja u Albaniji.[8] Pored tih područja, u okviru nacionalnog parka nalazi se i ostrvo Mali Grad na kojem se nalazi veliki broj pećina, koje nastanjuju zveri.

Zbog temperaturnih i klimatskih razlika između različitih područja i nadmorske visine parka, u njemu je nastanjen veliku broj biljnih i životinjskih vrsta. U parku se nalaze Pindske planine sa mešovitim šumama, koje su ekoregion mediteranske vegetacije.[9] Šume pokrivaju 135 km² teritorije parka, sa gustim četinarskim i listopadnim šumama.

U parku je popisano 1130 vrsta flore i 174 vrsta gljiva, koje su rasprostranjene u celom parku. Postoji i 60 sisara, 270 vrsta ptica, 23 vrste gmizavaca, 11 vrsta vodozemaca i 23 vrste riba.

Najstariji tragovi ljudskog naseljavanja na teritoriji parka datiraju iz neolitskog perioda. Za vreme antičkog perioda, stari trgovački Ignjatijev put prolazio je kroz ovo područje, gde je bilo i nekoliko grčkih naselja. U srednjem veku, oblast je bila pod kontrolom Vizantije, a danas se u parku nalaze brojna prirodna i kulturna dobra. U okviru nacionalnog parka nalazi se veliki broj stari zdanja. Pravi primer toga je pravoslavna crkva crkva Rođenja Presvete Bogorodice na Malom Gradu, koju je podigao srpski plemić i kesar Novak Mrasorović.[10][11] Crkva je proglašena za spomenik kulture Albanije.[12]

Geografija

uredi
 
Pogled na Prespansko jezero i ostrvo Mali Grad
 
Tipično seosko naselje u parku

Nacionalni park Prespa stacioniran je na jugu Albanije, na granici sa Republikom Makedonijom na severoistiku i sa Grčkom na jugoistiku. Park uključuju Prespansko jezero, Malo Prespansko jezero, ostrvo Mali Grad i okolne regije. Nalazi u albanskoj oblasti Korča, a najbliži grad nacionalnog parka je Korča. Na preko 21 km² nalaze sepoljoprivedna zemljišta, dok je 53,72 km² područja klasifikovano kao neproduktivno zemljište. Šume zauzimaju 135 km² površine parka, a na samo 18,28 km² se nalaze livade i pašnjaci. Ostatak parka okupiran je vodom, sa 49,5 km².[13]

Prespansko jezero podeljeno je između Albanije na zapadu i Republike Makedonije na severoistoku. Južnije, nalazi se Malo Prespansko jezero, koje je podeljeno između Albanije i Grćčke i uliva se u Prespansko jezero. Jezera se nalaze na 849 i 853 m nadmorske visiname, što ih uvrstava u jezera na najvišim tačkama Jugoistične Evrope.[14] Prespansko jezero napaja se sa nekoliko podzemnih tokova, koji se ulivaju i u Ohridsko jezero. Jezera su odvojena planinom Galičicom, između koje se na zapadnom delu nalazi dolina gde se jezera odlivaju tokom poplava na proleće.

U parku preovlađuje sredozemna klima, a park je pod uticajem i kontinentalne klime.[15] Park je prilično jedinstven zbog raznolikog reljefa, varijacije u nadmorskoj visini i položaja područja u odnosu na jezera.

Srednji mesečni temperaturni opseg je između 0,2 °C u januaru i 19,2 °C u julu. Padavine se uglavnom javljaju krajem jeseni i zime, dok je najmanja količina padavina u julu i avgustu. Prosek padavina tokom godine je između 700 i 1400 mm, u zavisnosti od dela parka i klimatskog uticaja.[15]

Flora

uredi

Zbog svog posebnog položaja i rasporeda različitih vrsta staništa, vegetacija je kontinentalno–evroazijskog karaktera, sa mediteranskim uticajem. Jezera i močvare pod uticajem konfiguracije terena, imaju veliki uticaj na biodiverzitet čitavog područja. Najvažnija staništa parka su šume, žbunasti predeli, livade i pašnjaci.[16] U parku se nalazi 1130 biljnih vrsta i 173 vrsta gljiva. Postoji 60 biljnih vrsta, koje su klasifikovane kao retke i ugrožene na globalnom, evropskom i nacionalnom nivou.[16]

Šume su prekrivene mešavinom hrasta, bukve, jele i klekom. Zone hrasta, nalaze se na nadmorskim visinama od 600 do 1300 m. One uključuju hrast kitnjak, sladun, medunac, makedonski hrast i cer, dok se od vrsta grmova u parku nalazi beli glog, dren, leska i šipak.

Biljke koje najčešće rastu na pašnjacima su Agrostis capillaris, Brachypodium Sylvaticum, Brachypodium pinnatum, Henista tinctoria, Hieracium pilosella, Acinos alpinus, Dianthus carthusianorum i Geranium cinereum.[16]
Regije iznad 1500 m nadmorske visine prekrivene su alpsko-planinskim livadama, a u ovoj zoni rasprostranjeni su kleka, žbunaste biljke i veliki broj jestivih biljaka.

Fauna

uredi

Zahvaljujući povoljnim klimatskim i ekološkim uslovima, u parku postoji veliki broj životinjskih vrsta. Po popisu, park nastanjuje 60 sisara, od čega su njih 6 endemske na prostoru Balkana.[17] Mrki medved i vuk stalno su nastanjeni na ovom području, isključivo u šumskom predelu parka.[17] Ovaj park jedan je od poslednjih područja u Evropi gde je prisutna izuzetno velika raznolikost među životinjskim vrstama. Ugrožene vrste nisu uočene, ali se veruje da park služi kao važan biokoridor zbog bliskosti sa Nacionalnim parkom Šebenik-Jablanica na zapadu. Divlja mačka, lisica, jazavac, vidra i divokoza su neke od vrsta koje nastanjuju park.[17] U parku je popisano 25 vrsta slepih miševa uključujući resastog večernjaka, malog noćnika, rhinolophus ferrumequinum i tadarida teniotis.[17] Park štiti najveće i najvažnije populacije dugoprstog večernjaka u Evropi, koji u ovom parku najviše nastanjuju pećinu Treni.[18]

Nacionalni park Prespa izuzetno je bogat različitim vrstama ptica, sa 270 vrsta ptica pevačica, a 132 vrste njih ovde i pravi gnezda.[17] Za vreme leta, jezera su dom za ugrožeogu kudravog nesita, gde ima oko 700 parova ove ptice i to je najveća uzgojna kolonija ove vrste na celom svetu.

Vodene i šumske oblasti nastanjuju vrste kao što su kobac, jastreb, kos i bela roda i široko su rasprostranjene, kao i populacije retkih vrsta lastavičara, lještarke, prdavca, vijoglave i carića, koje su redovne i uobičajene u ovom parku.[19] U vodama parka živi ukupno 23 vrste riba.[17]

Park nastanjuje i 23 vrste gmizavaca, a 5 njih su endemske vrste na Balkanu. Neke od vrsta nastanjene u Presi su Emys orbicularis, šumska kornjača, grčka kornjača, slepić, šareni smuk, stepski smuk, zidni gušter, zelembać i mnoge druge.

U parku je popisano i 11 vrsta vodozemaca, a neke od njih su mali mrmoljak, Pleurodelinae, obična krastača, zelena krastava žaba, velika zelena žaba, šumska žaba i šareni davždevnjak.[17]

Galerija

uredi

Reference

uredi
  1. ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 5. 9. 2017. g. Pristupljeno 27. 3. 2018. 
  2. ^ „GLOBAL ENVIRONMENT FACILITY” (PDF). ais.unwater.org (na jeziku: engleski). str. 15. 
  3. ^ UNESCO. „Ohrid-Prespa”. unesco.org (na jeziku: engleski). 
  4. ^ IUCN, World Wide Fund for Nature, Plantlife. „Important Plant Areas of the south and east Mediterranean region” (PDF). portals.iucn.org (na jeziku: engleski). str. 75. 
  5. ^ Ramsar Convention (3. 7. 2013). „Albania adds its parts of the Prespa Lakes to the Ramsar List”. ramsar.org (na jeziku: engleski). 
  6. ^ Thomas Wilke, Risto Väinolä, Frank Riedel , Patterns and Processes of Speciation in Ancient Lakes: Proceedings of the Fourth Symposium on Speciation in Ancient Lakes, Berlin, Germany, September 4-8, 2006 (Developments in Hydrobiology). str. 107. Patterns and Processes of Speciation in Ancient Lakes: Proceedings of the Fourth Symposium on Speciation in Ancient Lakes, Berlin, Germany, September 4-8, 2006. Springer. 2009. ISBN 978-1-4020-9581-8. 
  7. ^ „Lake Ohrid; Invest in Macedonia – Agency for Foreign Investments of the Republic of Macedonia”. InvestInMacedonia.com. Arhivirano iz originala 14. 9. 2008. g. Pristupljeno 3. 6. 2017. 
  8. ^ „Conservation Action Plan for the Prespa Lakes' Watershed” (PDF). undp.org (na jeziku: engleski). str. 27. Arhivirano iz originala (PDF) 17. 02. 2022. g. Pristupljeno 27. 03. 2018. 
  9. ^ „Management Plan Prespa National Park in Albania” (PDF). mjedisi.gov.al (na jeziku: engleski). str. 15. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 11. 2014. g. Pristupljeno 27. 3. 2018. 
  10. ^ „Zgavra e Zaverit”. akzm.gov.al (na jeziku: Albanian). Arhivirano iz originala 18. 06. 2018. g. Pristupljeno 27. 03. 2018. 
  11. ^ „Management Plan National Park Prespa in Albania” (PDF). mjedisi.gov.al (na jeziku: engleski). str. 36. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 11. 2014. g. Pristupljeno 27. 3. 2018. 
  12. ^ „Objekte Fetare Monument Kulture”. Komiteti Shtetëror për Kultet. 13. 8. 2015. Arhivirano iz originala 03. 06. 2015. g. Pristupljeno 15. 2. 2015. 
  13. ^ „Management Plan of Prespa National Park (Albania)”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 14. 
  14. ^ N. T. Skoulikidis, I. Bertahas, T. Koussouris. „The environmental state offreshwater resources in Greece(rivers and lakes)”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 14. 
  15. ^ a b „Brown Bear Conservation Action Plan for the Prespa Lakes' Watershed”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 9. 
  16. ^ a b v „Management Plan of Prespa National Park (Albania)”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 23—31. 
  17. ^ a b v g d đ e „Management Plan of Prespa National Park (Albania)”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 30—35. 
  18. ^ The park protects some of the largest and most important populations o. „Status Survey and Conservation Action Plan for the Bats of Prespa” (PDF). spp.gr (na jeziku: engleski). str. 99. Arhivirano iz originala (PDF) 29. 10. 2017. g. Pristupljeno 27. 03. 2018. 
  19. ^ „Management Plan of Prespa National Park (Albania)”. researchgate.net (na jeziku: engleski). str. 142—147. 

Spoljašnje veze

uredi
 
Nacionalni park Prespa na Vikimedijinoj ostavi.
 
Nacionalni park Prespa na Vikiputovanju.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Национални_парк_Преспа&oldid=26948319”