Nemački afrički korpus
Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
Nemački afrički korpus (nem. Deutsches Afrikakorps, skraćeno DAK) je bio nemački štab korpusa koji je za vreme Drugog svetskog rata komandovao nemačkim oklopnim divzijama u Libiji i Egiptu tokom kampanje u severnoj Africi. Kako se sastav nemačkih jedinica u Severnoj Africi vrlo malo menjao, naziv Afrički korpus se u redovnom govoru često koristio i za jedinice koje su bile pod njegovom komandom.
| Nemački afrički korpus | |
|---|---|
 Amblem Nemačkog Afričkog korpusa. | |
| Postojanje | 12. februar 1941 - 13. maj 1943. |
| Deo | Vermahta |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Ervin Romel |
Organizacija Afričkog korpusa uredi
Afrički korpus je formiran 19. februara 1941. godine nakon što je nemačka Vrhovna komanda Vermahta odlučila da pošalje u Libiju nemački ekspedicioni korpus kako bi pomogla Italijanima čije snage su bile teško poražene od strane britanskih snaga u operaciji Kompas. Nemačke ekspedicione snage kojima je komandovao general Ervin Romel prvobitno su bile sastavljene od 5. oklopnog puka i drugih manjih pomoćnih jedinica koje su bile organizovane u 5. laku diviziju koja se u februaru iskrcala u Africi. Na proleće iste godine pridružila im se i 15. oklopna divizija koja je stigla pred sam kraj nemačke operacije u kojoj je Romel povratio najveći deo Kirenaike nakon čega je prešao u defanzivu. U ovom periodu Afrički koprus koji je bio sačinjen od dve nemačke divizije i više manjih jedinica, bio je potčinjen italijanskoj komandi u Africi (iako je Romel sproveo ofanzivu bez ikakvog odobrenja italijanske komande).
Nemačka 5. laka divizija je 1. oktobra 1941. godine preimenovana u 21. oklopnu diviziju koja je još uvek bila u sastavu Afričkog korpusa.
Tokom leta 1941. godine. Nemačka Vrhovna komanda proširila je komandnu strukturu nemačkih snaga u Africi oformivši novi štab pod nazivom Oklopna grupa Afrika koji je pod Romelovom komandom aktiviran 15. avgusta. Komanda nad Afričkim korpusom poverena je generalu Ludvigu Kruvelu. Pod komandom Oklopne grupe Afrika nalazili su se Afrički korpus i neke manje nemačke jedinice u Africi, kao i dva italijanska korpusa. (Pošto je u Vermahtu vojna formacija „grupa“ predstavljala ekvivalent armije u vojskama drugih zemalja Oklopna grupa „Afrika“ je 30. januara 1942. godine preimenovana u Oklopnu armiju „Afrika").
Posle poraza kod El Alamejna i savezničkog iskrcavanja u Alžiru i Maroku, Nemačka vrhovna komanda je još jednom pojačala nemačko vojno prisustvo u nemačkoj formirajući 19. novembra 1942. godine u Tunisu 15. armijski korpus, a zatim obrazujući i štab 5. oklopne armije u decembru iste godine, pod komandom general-pukovnika Hansa Jirgena fon Arnima.
Nemačka Oklopna armija „Afrika“ je 23. februara 1943. godine preimenovana u 1. italijansku armiju i stavljena pod komandu italijanskog generala dok je Romel postavljen za komandanta nove Grupe armija Afrika koja je formirana kako bi komandovala 1. italijanskom armijom i nemačkom 5. oklopnom armijom. Ostaci Afričkog korpusa i drugih jedinica 1. italijanske armije povukli su se u Tunis gde su se zajedno sa ostatkom Grupe armija Afrika predali savezničkim snagama 13. maja 1943. god.
Terminologija uredi
Strogo govoreći termin Afrički korpus odnosi se samo na štab korpusa i njegove prateće jedinice iako se isti ovaj termin vrlo često koristi od strane amaterskih pisaca, sredstava javnog informisanja i savezničkih veterana kao naziv za sve nemačke jedinice u Africi pre njihovog povlačenja u Tunis. Najznačajnije jedinice u sastavu ovog korpusa bile su: nemačka divizija „Afrika“ „specijalne namene“ (zbV), koja je prvobitno formirana kao pešadijska divizija da bi polako bila pretvorena u potpuno motorizovanu diviziju koja je zatim preimenovana u 90. laku diviziju „Afrika“; 164. laka divizija „Afrika“, takođe pešadijska divizija; padobranska brigada „Ramke“ (nazvana po svom komandantu). U sastavu Afričkog korpusa nalazilo se i 8 italijanskih divizija pod komandom Romelove Oklopne armije „Afrika“, uključujući dve loše opremljene oklopne divizije, dve motorizovane divizije, tri pešadijske divizije i padobransku diviziju „Folđore“. U sastavu armije nalazile su se i brojne manje nemačke i italijanske jedinice.
Oznaka „laka“ (na nemačkom: Leichte) za nemačke divizije u Afričkom korpusu nije se odnosila na jedinice koje su bile opremljene standardnom opremom kojom se opremaju divizije sa ovakvom oznakom. Npr. 5. laka divizija je imala organizaciju veoma sličnu 21. oklopnoj diviziji, dok je 164. laka divizija „Afrika“ prvobitno bila delimično motorizovana pešadijska divizija koja nikada u svom sastavu nije imala tenkove. Mnoge nemačke jedinice u sastavu Afričkog korpusa prolazile su kroz česte reorganizacije bez promene imena, a događalo se i da im imena budu promenjena bez sprovođenja bilo kakve reorganizacije.
Epilog uredi
Snage Sila Osovine u Africi predale su se 12. maja 1943. godine. Međutim, tri nemačke divizije koje su se borile u Severnoj Africi ponovo su formirane u Evropi. 15. oklopna divizija ponovo je formirana kao 15. oklopno-grenadirska divizija, 90. laka divizija je formirana kao 90. oklopno-grenadirska divizija, a samo je 21. oklopna divizija ponovo formirana pod istim imenom.
Literatura uredi
- Cooper, Matthew (1990). The German Army 1933-1945. Scarborough House. Chelsea, MI, USA. ISBN 978-0-8128-8519-4.
