Nikola Demonja
Nikola Demonja (Vlahović, kod Gline, 6. decembar 1919 — Slavonska Požega, 6. septembar 1944) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| nikola demonja | |||
|---|---|---|---|
 Nikola Demonja | |||
| Lični podaci | |||
| Datum rođenja | 6. decembar 1919. | ||
| Mesto rođenja | Vlahović, kod Gline, Kraljevstvo SHS | ||
| Datum smrti | 6. septembar 1944. (24 god.) | ||
| Mesto smrti | Slavonska Požega, ND Hrvatska | ||
| Profesija | stolar | ||
| Delovanje | |||
| Član KPJ od | 1941. | ||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije | ||
| Čin | major | ||
| U toku NOB | komandant 12. slavonske divizije | ||
| Heroj | |||
| Narodni heroj od | 19. juna 1945. | ||
| Odlikovanja |
| ||
Biografija
urediRođen je 6. decembra 1919. godine u selu Vlahović, kod Gline. Potiče iz seljačke porodice. Završio je osnovnu školu u svom selu i učio stolarski zanat.
Aprilski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije, zatekli su ga na odsluženju vojnog roka. Nikola se već u aprilu 1941. godine našao kod svoje kuće, gde se povezao sa komunistima i počeo rad na pripremanju ustanka. Od 23. jula 1941. godine je u sastavu prve ustaničke grupe na Baniji, zajedno sa Vasiljom Gaćešom. Tog dana u akciji na Grabovac Banski, Demonja je uskačio kroz prozor zgrade opštine, na prepad zarobio opštinskog beležnika i izneo 6 pušaka koje su pripadale opštinskoj straži.
Učestvuje svakog dana u akcijama na ustaško-domobranske posade i svojim vešto postavljenim zasedama često sprečava ustašama izvršenje zločina nad srpskim narodom Banije. Godine 1941. postao je član Komunističke partije Jugoslavije. Ubrzo je i vodnik prvog voda u odredu Vasilja Gaćeše, a u martu 1942. komandir Banijske proleterske čete.
Najslavnije pobede na Baniji i Šamarici vezane su uz ime Nikole Demonje. Kada su u jesen 1941. godine, jake ustaške snage pošle da počiste Šamaricu, da spale i unište partizansku bazu Vasilja Gaćeše, Nikola je sa svojom patrolom, iako iznenađen, bombama uništio ustašku grupu i doneo u Šamaricu 3 puške.
Maja 1942. na Baniji su delovale jake partizanske snage i u svim oslobođenim selima delovali su organi narodne vlasti, organizacija SKOJ-a i AFŽ-a. Tada po odluci Glavnog štaba Hrvatske, Demonja odlazi sa proleterskom četom u Slavoniju, da pomogne borbu tamošnjih partizana. U borbama u Slavoniji, Demonja postaje komandant bataljona, zamenik komandanta i komandant Sedamneste udarne brigade i komandant Dvanaeste udarne slavonske divizije. U borbi kod Voćina, 1943. Demonja je skočio na tenk i uništio ga bombama. Na Čaglinu je za nekoliko časova njegova brigada uništila ustaški puk. Nikolina umešnost u komandovanju i hrabrost naročito je došla do izražaja u jurišu za oslobođenje Čazme 1943. godine, kada je u naletu uništio celi nemački bataljon i onesposobio 20 kamiona i zaplenio 4 topa. Kao komandant divizije, odlikuje se uspešnim rukovođenjem velikim borbenim akcijama, u kojima neprijatelju nanosi velike gubitke: Podgorač, Bodljevina, Grubišno Polje.
Nikola Demonja je poginuo na dužnosti komandanta Dvanaeste slavonske divizije u jurišu u Slavonskoj Požegi, 6. septembra 1944. godine.
Još za života, septembra 1944. godine, ukazom Predsedništva AVNOJ-a, odlikovan je Ordenom partizanske zvezde drugog reda, a za narodnog heroja, posthumno je proglašen 19. juna 1945. godine.[1]
Po njemu je tokom rata nazvana 3. moslavačka udarna brigada „Nikola Demonja“.
Osnovna škola u Glini je nosila njegovo ime do 1995. godine, tj. sve do proterivanja Srba.
Reference
uredi- ^ „Službeni list FNRJ 58/46” (PDF). www.slvesnik.com.mk. 10. 8. 1945.
Literatura
uredi- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
Spoljašnje veze
uredi
- Nikola Demonja
- Striježevica: Antifašisti obnovili bistu Nikole Demonje (29. V 2012) (jezik: hrvatski)
- Antifašisti čuvaju sjećanje na narodnog heroja Nikolu Demonju Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. septembar 2013) (12. IX 2013) (jezik: hrvatski)
