Nobelova nagrada za hemiju
Nobelova nagrada za hemiju je nagrada koju godišnje dodeljuje Kraljevska švedska akademija nauka naučnicima raznih polja hemije. To je jedna od pet Nobelovih nagrada uspostavljenih po testamentu Alfreda Nobela 1895. godine, koje se dodeljuju za izuzetne doprinose u hemiji, fizici, književnosti, miru, i fiziologiji ili medicini. Ovom nagradom upravlja Nobelova zadužbina, a dodeljuje je Kraljevska švedska akademija nauka po predlogu Nobelovog komiteta za hemiju koji se sastoji od pet članova koje je akademija izabrala. Nagrada se dodeljuje u Stokholmu na godišnjoj ceremoniji 10. decembra, godišnjici Nobelove smrti. Svaki dobitnik dobija medalju, diplomu i novčanu nagradu koja se menjala tokom godina.[2]
| Nobelova nagrada za hemiju | |
|---|---|
 | |
| Dodeljuje se za | izuzetni doprinosi u hemiji |
| Dodeljuje | Kraljevska švedska akademija nauka |
| Zemlja | Švedska |
| Predstavlja | Švedska kraljevska akademija nauka |
| Prvo dodeljivanje | 1901. god. |
| Najviše nagrada | Frederik Sanger (2) |
| Trenutni dobitnik | Benjamin List, Dejvid Makmilan (2021)[1] |
| Veb-sajt | nobelprize.org |
Istorija uredi
Alfred Nobel je u svom testamentu izneo želju da se njegovo bogatstvo koristi za stvaranje niza nagrada za one koji daju „najveću korist čovečanstvu” u oblastima fizike, hemije, mira, fiziologije ili medicine i književnosti.[3] Iako je Nobel napisao nekoliko testamenata tokom svog života, poslednji je napisan godinu dana pre smrti i potpisan je u Švedsko-norveškom klubu u Parizu 27. novembra 1895.[4][5] Nobel je ostavio 94% svoje ukupne aktive, 31 milion švedskih kruna (198 miliona dolara, 176 miliona evra u 2016. godini), da bi uspostavilo i dodeljivalo pet Nobelovih nagrada.[6] Zbog nivoa skepticizma oko testamenta, tek 26. aprila 1897. godine je Storting (norveški parlament) to odobrio.[7][8] Izvršitelji njegove volje bili su Ragnar Solman i Rudolf Liljekist, koji su osnovali Nobelovu fondaciju kako bi se pobrinuli za Nobelovo bogatstvo i organizovali nagrade.
Reference uredi
- ^ „Benjamin List i Dejvid Mekmilan dobitnici Nobela za hemiju”. Politika Online. Pristupljeno 2021-10-06.
- ^ „The Nobel Prize”. Nobelprize.org. Pristupljeno 4. 2. 2019.
- ^ „BBC - History - Historic Figures: Alfred Nobel (1833-1896)”. www.bbc.co.uk (na jeziku: engleski). Pristupljeno 7. 6. 2019.
- ^ Ragnar Sohlman: 1983, Page 7
- ^ von Euler, U.S. (6. 6. 1981). „The Nobel Foundation and its Role for Modern Day Science”. Die Naturwissenschaften. 68 (6). Springer-Verlag. str. 277—281. doi:10.1007/BF01047469. Arhivirano iz originala (PDF) 10. 5. 2017. g. Pristupljeno 4. 5. 2015.
- ^ „Nobel's will”. Nobel.org. Pristupljeno 4. 5. 2015.
- ^ „The Nobel Foundation – History”. Nobelprize.org. Arhivirano iz originala 9. 1. 2010. g. Pristupljeno 3. 5. 2015.
- ^ Agneta Wallin Levinovitz: 2001, Page 13
Spoljašnje veze uredi
- The Nobel Prize in Chemistry Arhivirano na sajtu Wayback Machine (19. avgust 2006) at the Nobel Foundation.
- The Nobel Prize Medal for Physics and Chemistry at the Nobel Foundation.
- "Nobel Prize for Chemistry. Front and back images of the medal. 1954" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. avgust 2011). "Source: Photo by Eric Arnold. Ava Helen and Linus Pauling Papers. Honors and Awards, 1954h2.1." "All Documents and Media: Pictures and Illustrations", Linus Pauling and The Nature of the Chemical Bond: A Documentary History, the Valley Library, Oregon State University. Accessed December 7, 2007.
- Graphics: National Chemistry Nobel Prize shares 1901–2009 by citizenship at the time of the award and by country of birth. From J. Schmidhuber (2010), Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th Century at Schmidhuber, Juergen (2010). „Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th Century”. arXiv:1009.2634
. - "What the Nobel Laureates Receive" – Featured link in "The Nobel Prize Award Ceremonies".
