Novembarski ustanak
Novembarski ustanak (1830—1831) ili Rusko-poljski rat 1830—1831, bio je ustanak Poljaka protiv Ruske Imperije.[2][3][4]
| Novembarski ustanak | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo poljsko-ruskih ratova | |||||||
 Ustanici zauzimaju arsenal u Varšavi 1830. godine | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Rusko carstvo |
 Kongresna Poljska | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Ivan Dibič Zabalkanski Ivan Paskevič Erivanski |
Jozef Hlopicki Adam Čartorijski Mihal Rađivil Jan Skšinecki Ignacije Pronđinski | ||||||
| Jačina | |||||||
| 115.000 ljudi i 336 topova[1] | 70.000 ljudi i 140 topova[1] | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| znatni | teški | ||||||
,_1830-1831.jpg)
Ustanak uredi
Uticaj Julske revolucije osetio se i u Poljskoj koju su još uvek delile susedne monarhije: Rusija, Pruska i Austrija. Nacionalizam poljskih plemića i inteligencije podgrejavan pesmama Adama Mickijeviča i nemiri koji su zahvatili zapadnu Evropu, podstakli su ustanak u Poljskoj (1830—1831). Poljski nacionalizam nije imao realnu podlogu, a imao je moćnu Rusiju za neprijatelja. U Varšavi je objavljena poljska nezavisnost koja je trajala do maja 1831. godine, kada su ruske trupe predvođene generalom Ivanom Paskjevičem porazile poljske revolucionare i na duži rok onemogućile ujedinjenje ove slovenske katoličke zemlje. Ruski car je ukinuo ustav Poljskoj i ograničio joj autonomiju.[2]
Rezultat uredi
Ustanak je bio uperen protiv Rusije, ali nije uspeo da se proširi izvan Varšave. Istaknuta ličnost ustanka je bio bivši ruski ministar spoljnih poslova Adam Čartorijski. Mnogi Poljaci su emigrirali, a neki od njih su pomogli Srbima da napišu nacionalni program - "Načertanije". Ostali su se sklonili u Francusku i Tursku i stupili u njihove državne službe, ponajviše kao oficiri.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ a b Petrović 1974, str. 112.
- ^ a b Petrović 1974, str. 99.
- ^ Petrović 1974, str. 111-112.
- ^ Timovski 1999, str. 81.
Literatura uredi
- Petrović, Petar (1974). „Poljska, Poljski ustanci”. Ur.: Gažević, Nikola. Vojna enciklopedija. 7 (2. izd.). Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- Istorija za treći razred gimnazije, opšti i društveno-jezički smer, Radoš Ljušić (166—167)
- Tymowski, Michal (1999). Kratka povijest Poljske. Zagreb: Matica hrvatska. ISBN 953-150-534-9.
- Pavle, Miljukov (1939). Istorija Rusije. Beograd: Narodna kultura.
- Jelačić, Aleksej (1929). Istorija Rusije. Beograd: Srpska knjiiževna zadruga.
