Opština Srbobran (Republika Srpska)
Opština Srbobran je bivša opština Republike Srpske, koja se nalazila u regiji Srednja Bosna. Formirana je 15. februara 1992. godine na teritoriji bivše jugoslovenske opštine Donji Vakuf, a sačinjavala su je sva naselja donjovakufske opštine. Prvobitni naziv opštine je glasio Srpska opština Donji Vakuf, ali je taj naziv ubrzo i službenim aktom promijenjen u Opština Srbobran. Formalno je postojala do potpisivanja Dejtonskog sporazuma, a faktički je prestala da postoji okupacijom zapadnih dijelova Republike Srpske, tokom akcije Maestral.
| Srpska opština Donji Vakuf Opština Srbobran | |
|---|---|
 Tabla na zgradi opštine
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Bosna i Hercegovina
|
| Entitet |  Republika Srpska
|
| Sjedište | Srbobran |
| Stanovništvo | |
| Geografske karakteristike | |
| Ostali podaci | |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Veb-sajt | |
Nastanak opštine uredi
Prema Zakonu o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Republike Srpske iz 1994. godine, jedna od opština u Republici Srpskoj je bila i opština Srbobran koja je uključivala naseljena mjesta bivše jugoslovenske opštine Donji Vakuf.[a] Srpska opština Donji Vakuf je formirana na konstitutivnom sjednici skupštine Srpske opštine Donji Vakuf, 15. februara 1992. godine, a službeno je konstituisana donošenjem Zakona o obrazovanju opštine Srbobran. Nakon formiranja Opština Srbobran je postala dio Autonomne regije Krajina, sa sjedištem u Banjaluci.
Geografija uredi
Opština Srbobran se nalazila u zapadnom dijelu Republike Srpske, u gornjem toku rijeke Vrbas. Graničila se sa opštinama: Kupres, Šipovo, Jajce i kratkotrajnom opštinom Turbe u Republici Srpskoj. Opština Srbobran je obuhvatala kompletnu teritoriju bivše jugoslovenske opštine Donji Vakuf, to jeste sva naseljena mjesta bivše opštine.
U sastav opštine Srbobran, naknadno su uključene srpske teritorije opštine Gornji Vakuf, kao i kratkotrajna opština Turbe, formirana od srpskih teritorija u opštini Travnik.
Istorija uredi
Na Skupštini Opštine 15. februara 1992, kojom je predsjedavao Nedeljko Ninković, predsjednik Opštinskog odbora SDS-a, osnovana je Srpska opština Donji Vakuf i donijeta je odluka o njenom priključenju Autonomnoj regiji Krajina. Na toj sjednici Nikica Zagorac je izabran za predsjednika novoosnovane Srpske opštine Donji Vakuf.[b] Krajem marta 1992. ubrzano se osnivala srpska država i na sjednici Skupštine, održanoj 24. marta verifikovana je "odluka skupština opština o proglašenju područja novoformiranih srpskih opština" među kojima je bio i Donji Vakuf.
Od februara 1992. rukovodni radnici srpske nacionalnosti su svoje aktivnosti usmjerili na pripreme za formiranje Srpske Stanice javne bezbjednosti (SJB). Mobilisan je rezervni sastav policije i svaki rezervista srpske nacionalnosti je usmjeren na predstojeće radne zadatke koji su značili formiranje novih organa opštine Donji Vakuf i njeno ustavno-pravno pripajanje Republici Srpskoj. Srpski SJB osnovan je 17. aprila 1992. i istog dana preuzeo je kontrolu nad cijelim gradom. Rajko Kisin je imenovan za načelnika SJB-a, Jovo Šatara za komandira, a Zoran Ilić za zamjenika.[v]
Opšta mobilizacija Srba proglašena je 6. maja 1992, a Muslimanima je naloženo da predaju oružje. Sljedećeg dana na zgradu opštine postavljena je srpska zastava.
Na mjesto načelnika SJB-a umjesto Rajka Kisina postavljen je Boško Savković, koga je Naredbom od 13. juna 1992. imenovala 19. partizanska divizija. Ova divizija je pripadala Jugoslovenskoj narodnoj armiji, a formiranjem Vojske Republike Srpske preimenovana je u 19. srbobransku pješadijsku brigadu VRS-a pod neposrednom komandom Stanislava Galića i opštom komandom generala Momira Talića. Istom Naredbom vojni kapetan Sekula Šišić postavljen je za komandira SJB, a Jovo Šatara za zamjenika komandira. Krizni štab i 1. krajiški korpus dogovorili su se oko osnivanja komande grada. Od maja do septembra 1992. godine VRS i srpska policija su preuzele kontrolu nad cjelokupnom teritorijom Opštine Donji Vakuf.
Narodna skupština Republike Srpske je 2. aprila 1993. Usvojila Zakon o promjeni naziva Opštine Donji Vakuf i naseljenog mjesta Donji Vakuf u Srbobran. [g]
Opština Turbe uredi
21. jula 1993. godine na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske donijet je Zakon o obrazovanju Opštine Turbe, kojim je predviđeno osnivanje Opštine Turbe na dijelu bivše jugoslovenske opštine Travnik. Obrazuje se Srpska opština Turbe sa sjedištem u Turbetu, koju čine naseljena mjesta bivše opštine Travnik koju čine naselje mjesta: Varošluk, Gornja i Donja Trebuša, Goleš, Spaići i Voćnjak.[d] Opština Turbe je postojala do maja 1994. godine, kada je ukinuta a njena naselja pripojena Opštini Srbobran.[đ]
Političko uređenje uredi
Načelnik opštine je predstavljao i zastupao opštinu i vršio izvršnu funkciju u Srbobranu. Opštinsku administraciju, pored načelnika, činila je i skupština opštine. Institucionalni centar Opštine Srbobran je bilo naselje Srbobran (Donji Vakuf), gdje su bili smješteni svi opštinski organi.
Povjereništvo za Opštinu Srbobran uredi
Povjereništvo za Opštinu Srbobran je formirano 1996. godine na osnovu Tačke 2. Amandmana XXXV na Ustav Republike Srpske i Tačke 2. Odluke o obrazovanju povjereništava za opštine odnosno područja koja su u cjelini ili djelimično ušla u sastav Federacije BiH. Povjereništvo opštine izvršava naloge Narodne skupštine, Predsjednika Republike i Vlade Republike Srpske i vrši poslove iz nadležnosti Skupštine opštine i Izvršnog odbora u skladu sa zakonom. Sjedište povjereništva je bilo u Gradišci. Povjereništvo je obrazovano u sljedećem sastavu:[e]
- Nedeljko Ninković, predsjednik,
- Svetko Boroja,
- Nikola Kisić,
- Željko Vidović,
- Ljubo Mekinjić,
- Goran Blažić,
- Ilija Boroja.
Obrazovanje uredi
Prema Odluci o privremenom broju i prostornom rasporedu osnovnih škola u Republici Srpskoj iz 1994. kojom se utvrđuje broj i prostorni raspored osnovnih škola kao i broj izdvojenih odjeljenja osnovnih škola u Republici Srpskoj, na teritoriji Opštine Srbobran, egzistirala je Osnovna škola "Nemanja Vlatković" sa sjedištem u Srbobranu i izdvojenim odjeljenjima u Griču, Oborcima, Komaru ,Babinom Potoku, Baricama, Rastičevu i Markovcima.[ž] Odlukom o privremenom broju, strukturi i prostornom rasporedu srednjih škola na teritoriji Republike Srpske iz 1995. utvrđeno je da se srednje obrazovanje na teritoriji Opštine Srbobran ostvaruje kroz srednjoškolski centar "Dušan Rakita" u Srbobranu, u kojoj je nastava organizovana kroz gimnaziju i šumarstvo i obradu drveta.[z]
Napomene uredi
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 11/94
- ^ Zapisnik sa sjednice Skupštine Srpske opštine Donji Vakuf, 15.2.1992. godine; Odluka o osnivanju Srpske opštine Donji Vakuf, 15.2.1992.
- ^ Zapisnik sa 2. sjednice Skupštine Srpske opštine Donji Vakuf, 14.4.1992; Izvještaj o radu SJB-a Donji Vakuf za period od 1.4.1992. do 25.12.1992, Republika Srpska, Ministarstvo za unutrašnje poslove, CSB Banja Luka, SJB Donji Vakuf, načelnik Sekula Šišić.
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 03/93
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 12/93
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 09/94
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 12/96
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 31/94
- ^ Službeni glasnik Republike Srpske 05/95
Vidi još uredi
