Википедија

Orden jugoslovenske zvezde

југословенски орден

Orden jugoslovenske zvezde (sloven. Red jugoslovanske zvezde; mkd. Орден на југословенската ѕвезда) je bilo odlikovanje Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u četiri reda. Prvi red ovog odlikovanja je bio najviše državno odlikovanje SFRJ.

ORDEN JUGOSLOVENSKE ZVEZDE
Dodeljuje  SFRJ i  SRJ
Tiporden
Dodeljuje se zaizvanredne uspehe u rukovođenju i komandovanju vojnim jedinicama
Statusne dodeljuje se više
Ustanovljen9. juna 1945.
Prvo odlikovanje28. novembra 1947.
Zadnje odlikovanje16. juna 1999.
Ukupno odlikovanih7 (SFRJ)
2 (SRJ)
Važnosni red odlikovanja
Sledeće (više)Orden jugoslovenske velike zvezde
Sledeće (niže)Orden narodnog heroja

Orden jugoslovenske zvezde prvog, drugog i trećeg reda ustanovio je predsednik Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josip Broz Tito 1. februara 1954. godine. Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o odlikovanjima FNRJ od 1. marta 1961. izvršena je izmena naziva ordena, pa je od tada orden imao sledeće redove:

  • Orden jugoslovenske velike zvezde - najviše jugoslovensko odlikovanje
  • Orden jugoslovenske zvezde s lentom (ranije Orden jugoslovenske zvezde I reda) - šesto odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
  • Orden jugoslovenske zvezde sa zlatnim vencem (ranije Orden jugoslovenske zvezde II reda) - 14. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.
  • Orden jugoslovenske zvezde na ogrlici (ranije Orden jugoslovenske zvezde III reda) - 24. odlikovanje u važnosnom redu jugoslovenskih odlikovanja.

4. decembra 1998. godine donošenjem Zakona o odlikovanjima SRJ, orden je ponovo uveden ali ovog puta kao drugo najviše odlikovanje iza Ordena Jugoslavije, pa je od tada orden imao sledeće redove:

  • Orden jugoslovenske velike zvezde - drugo odlikovanje SRJ, iza Ordena Jugoslavije
  • Orden jugoslovenske zvezde, I reda - sedmo odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.
  • Orden jugoslovenske zvezde, II reda - 20. odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.
  • Orden jugoslovenske zvezde, III reda - 31. odlikovanje u važnosnom redu odlikovanja.

Orden Jugoslovenske zvezde ima tri stepena i dodeljivao se za naročite zasluge u razvijanju međunarodnih odnosa između Savezne Republike Jugoslavije i drugih zemalja, kao i za istaknute zasluge u razvijanju i učvršćivanju miroljubive saradnje i prijateljskih odnosa između Savezne Republike Jugoslavije i drugih zemalja.[1]

Izgled i trake odlikovanja uredi

SFRJ uredi

Orden jugoslovenske velike zvezde Orden jugoslovenske zvezde s lentom Orden jugoslovenske zvezde sa zlatnim vencem Orden jugoslovenske zvezde na ogrlici
Izgled odlikovanja
Trake odlikovanja

SRJ uredi

Orden jugoslovenske velike zvezde sastoji se od zvezde, lente i ordenskog znaka. Zvezda ordena izrađena je od srebra i zlata. Sačinjava je petokraka perlasta zvezda od srebra, prečnika 90 mm, sa pet ispusta između krakova, na kojoj se nalazi narodni ornament od zlata, u obliku kruta, prečnika 54 mm, od deset usađenih brilijanata. Na spoljnjem delu ornamenta nalazi se pet geometrijski raspoređenih ispusta na ivici, u vidu vrhova petokrake zvezde. Središnji deo ornamenta uokviren je plastično urađenim zlatnim krugom, prečnika 34 mm, koji je ukrašen sa četrdeset rubina. Podloga središnjeg dela izrađena je od legure bakra i cinka i emajlirana tamnoplavo. Na emajlu je pozlaćena buktinja okružena pozlaćenim maslinovim grančicama. Na donjoj ivici buktinje nalazi se plastično izrađena petokraka zvezda od rubina, prečnika 14 mm, oivičena zlatom. Lenta ordena izrađena je od ljubičaste moarirane svile, širine 100 mm. Krajevi lente završavaju se mašnom na kojoj se nalazi ordenski znak. Ordenski znak je po kompoziciji isti kao i ornamet kojn se nalazi na zvezdi ordena, ali je petokraka zvezda u središnjem delu od crvenog emajla, a plastični krug, koji oivičava središnji deo, nije ukrašen rubinima. Vrpca ordena izrađena je od ljubnčaste moarirane svile, širine 36 mm, a na sredini se nalai minijaturni znak ordena, prečnika 11 mm, izrađen od srebra. Zvezda Ordena jugoslovenske velike zvezde nosi se na levoj strani grudi, a lenta preko grudi - sa desnog ramena ka levom boku.[2]

Orden jugoslovenske zvezde prvog stepena sastoji se od zvezde, lente i ordenskog znaka. Zvezda ordena izrađena je od srebra. Sačinjava je petokraka zvezda, prečnika 80 mm, na kojoj se nalazi pozlaćeni narodni ornament u obliku kruga, prečnika 50 mm. Na spoljnjem delu ornamenta nalazi se pet geometrijski raspoređenih ispusta na ivici, u vidu vrhova petokrake zvezde. Središnji deo ornamenta uokviren je pozlaćenim reljefnim krugom, sa prečinkom spoljnjeg kruga 27 mm. Središnji deo izrađen je od legure bakra i cinka, tamnoplavo emajliran, sa pozlaćenom buktinjom, okruženom dvema pozlaćenim maslinovim grančicama. Na donjoj ivici buktinje nalazi se plastično izrađena petokraka zvezda op rubina, prečnika 14 mm, oivičena pozlaćenim srebrom. Lenta ordena izrađena je od ljubičaste moarirane svile, širine 100 mm. Krajevi lente završavaju se mašnom na kojoj se nalazi ordenskn znak. Ordenski znak je po kompoziciji isti kao i ornament koji se nalazi na zvezdi ordena, ali je petokraka zvezda u središnjem delu od crvenog emajla. Prečnik ordenskog znaka je 60 mm, a središnjeg dela je 32 mm. Vrpca ordena izrađena je od ljubičaste moarirane svile, širine 36 mm, a na sredini se nalazi se minijaturni znak ordena prečnika 11 mm, izrađen od srebra. Zvezda Ordena jugoslovenske zvezde prvog stepena nosi se na levoj strani grudi, a lenta preko grudi - sa desnog ramena ka levom boku.[2]

Orden jutoslovenske zvezde drugog stepena sastoji se od zvezde i ordenskog znaka. Zvezda ordena je ista kao i zvezda Ordena jugoslovenske zvezde prvog stepena. Ordenski znak ima lice i naličje i ovalnog je oblika. Središnji deo, sa lica i naličija, ima oblik pravilnog kruga. Ornament koji okružuje središnji deo lica isti je kao i kod ordenskog znaka Ordena jugoslovenske zvezde prvog stepena, ali je ovalnog oblika, sa horizontalnim prečnikom 52 mm, i vertikalnim prečnikom 60 mm. Središnji kružni deo lica ordena isti je kao i kod zvezde ordena, sa petokrakom zvezdom od rubina, prečnika 14 mm. Središnji deo naličja izrađen je od legure barka i cinka, emajliran belo, na kome se nalazi pozlaćeni plastično izrađeni grb Savezne Republike Jugoslavije, prečnika 22 mm. Na gornjem delu ordena je pljosnata karika od pozlaćenog srebra duga 24 mm, kroz koju je provučena traka od ljubičaste moarirane svile, širine 36 mm. Vrpca je kao kod Ordena jugoslovenske zvezde prvog stepena, ali je minijaturni эnak, koji predstavlja središnji deo ordena, pozlaćen i ima prečnik 6 mm. Zvezda Ordena jugoslovenske zvezde drugog stepena nosi se na levoj strani grudi, a ordenski znak - o vratu.[3]

Orden jugoslovenske zvezde trećeg stepena je isti kao ordenski znak Ordena jugoslovenske zvezde drugog stepena, ali sa horizontalnim prečnikom 46 mm i vertikalnim 53 mm. Prečnik spoljnje ivice, plastično izrađenog kruga oko središnjeg dela iznosi 27 mm, a petokrake zvezde od rubina 12 mm. Grb Savezne Republike Jugoslavije na središnjem delu naličja je prečnika 18 mm. Vrpca je kao kod Ordena jugoslovenske zvezde drugog stepena, ali je minijaturni znak posrebren. Orden jugoslovenske zvezde trećeg stepena nosi se o vratu.[4]

Nosioci odlikovanja uredi

Ovo odlikovanje se uglavnom dodeljivalo stranim državnicima i istaknutim ličnostima koje su bile u poseti Jugoslaviji. Do 31. decembra 1985. godine, Ordenom jugoslovenske velike zvezde odlikovano je 115 stranih i 12 jugoslovenskih državnika.

Odlikovani u SFRJ uredi

Odlikovani u SRJ uredi

Odlikovani u SCG uredi

  • Jon Ilijesku, predsednik Rumunije - odlikovan 30. avgusta 2004.
  • Petar VII, aleksandrijski patrijarh - odlikovan Ordenom jugoslovenske zvezde prvog stepena 15. maja 2002.

Reference uredi

  1. ^ „Zakon o odlikovanjima Savezne Republike Jugoslavije”. Službeni list SRJ. 59: 33. 4. 12. 1998. 
  2. ^ a b „Odluka o opisu znakova odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije i njihovih minijatura, kao i načinu njihovog nošenja”. Službeni list Savezne Republike Jugoslavije. 36: 2. 4. 8. 2000. 
  3. ^ „Odluka o opisu znakova odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije i njihovih minijatura, kao i načinu njihovog nošenja”. Službeni list Savezne Republike Jugoslavije. 36: 2—3. 4. 8. 2000. 
  4. ^ „Odluka o opisu znakova odlikovanja Savezne Republike Jugoslavije i njihovih minijatura, kao i načinu njihovog nošenja”. Službeni list Savezne Republike Jugoslavije. 36: 3. 4. 8. 2000. 

Literatura uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Орден_југословенске_звезде&oldid=27578343”