Palata Sotira Ilića u Leskovcu
Palata Sotira Ilića je jedan od retkih primera sačuvane arhitekture sa početka 20. veka. Sagrađena je 1911 godine, a pripadala je Sotiru Iliću, leskovačkom industrijalcu. 1989. je proglašena spomenikom kulture. Palata je od retkih sačuvanih primeraka graditeljstva sa početka HH veka u Leskovcu.[1]
Sotir Ilić uredi
Sotir Ilić je bio jedan od šestorice sinova poznatog leskovačkog industrijalca Koste Ilića Mumdžije. Kosta Ilić je bio jedan od osnivača tekstilne industrije u Leskovcu. Od 1891. godine, posle završetka školovanja u Ljubljani, Sotir Ilić počeo je da radi u fabrici svoga oca. Uvećanje kapitala i širenje poslovnih veza, konkretno sa Bugraskom, kao i činjenica da je bio upoznat sa savremenom građanskom arhitekturom,[1] dovelo je do izgradnje palate, čiji je glavni investitor bio Manuel Ilijev, bugarski inudstrijalac i tast Sotira Ilića.[2]
Palata je izgrađena u tadašnjoj Novoj ulici (danas Radoja Domanovića 1). Prostor ispred kuće je bio popločan kamenim trotoarom, što je u to vreme u Leskovcu bio redak prizor.[1] Palata je u svoje vreme nosila naziv „Čonina kuća”, po ženi Manuela Ilijeva,[1] koja je provela Prvi svetski rat u Leskovcu i štitila Leskovčane od bugarskih vojnika. Jednom prilikom u kući su prenoćili knez Pavle i kneginja Olga, kao prijatelji Sotirovog brata, Vlade Ilića.[1] Velelepna palata je dominirala centrom grada, a uz nju, u istoj ulici su se nalazile kuće leskovačkih trgovaca i bankara.[3] Prvim posleratni urbanističkim planom iz 1948. godine, koji je grad smatrao spontano izgrađenim i predviđao njegovu totalnu rekonstrukciju, i po red toga što je grad već bio uređen urbanističkim planom iz 1882. godine, isto kao i druge vredne građevine iz tog vremena, ostavio je Palatu zaklonjenu višespratnicom.[3]
Tehnički podaci o palati uredi
Palatu je projektovao arhitekta Svetozar Jovanović Stariji,[1] zaposlen u Ministarstvu građevina krajem 19. i početkom 20. veka, koji je projektovao i zgrade opštine, Sreskog načelstva i Okružnog suda u Leskovcu (1906-1908).
Gradnja Palate je poverena najboljim majstorima koji su dovedeni iz Bugarske.[1]
- Spoljne mere: 15,7 m x 14, 2 m
- Visina plafona: 3,8 m
- Korisna površina: 550 m²
- Debljina zidova: 70 cm[4]
Namena uredi
Rekonstrukcija je urađena u periodu 1998 – 2003. godine.[1] Od 2004. godine, u renoviranoj i obnovljenoj palati nalazi se specijalna privatna hiruriška bolnica engl. „New Life“.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d đ e ž Dimitrijević 2015.
- ^ Čaršijske Priče-Leskovac ...PALATA SOTIRA ILICA - YouTube
- ^ a b RTS & 20. 02. 2015.
- ^ http://www.palatasotirailica.rs/index.htm Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. februar 2015);
Izvori uredi
- Dimitrijević, Nebojša (2015). Leskovac 101 (PDF). Leskovac: Leskovac : Paprika Ripablik. ISBN 978-86-919265-0-2. Pristupljeno 16. 01. 2019.
- „Kako ispraviti urbanističke greške”. RTS. Beograd. 20. 02. 2015. Pristupljeno 18. 1. 2019.
