Panta Srećković
Pantelija Srećković (Veliko Krčmare, 15. novembar 1834 — Beograd, 21. jul 1903) bio je srpski istoričar i akademik. Vodeća je ličnost romantičarske struje u srpskoj istoriografiji.
| Panta Srećković | |
|---|---|
,_akademik_Srpske_kraljevske_akademije.jpg) Srećković u drugoj polovini XIX veka | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Pantelija Srećković |
| Datum rođenja | 15. novembar 1834. |
| Mesto rođenja | Veliko Krčmare, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 21. jul 1903. (68 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Biografija uredi
Rođen je od oca Slavka (rođenog 1788) i majke Marije-Bebe (1793—1878), ćerke Proke Ivanovića iz Zabojnice koji je učestvovao u Prvom i Drugom srpskom ustanku, kao i u Đakovoj buni, na Miloševoj strani. Deda po ocu, Srećko Stefanović, bio je učesnik Kočine krajine 1788-91. i u toku Prvog srpskog ustanka bio je bimbaša u Lepenici.
Školovao se u Malim Krčmarima, Drači, Beogradu (Bogoslovija od 1848) i Kijevu (Duhovna akademija). Iz četvorogodišnje ruske pravoslavne akademije prešao je na kijevski Univerzitet. Tu je 1859. godine stekao "prvi naučni stepen kandidata".[1] Od 1859. do 1894. radio je kao profesor istorije na Liceju. Zatim je od 1863. godine u Velikoj školi predavao srpsku istoriju skoro četiri decenije. Putovao je 1873. godine po Staroj Srbiji i Makedoniji, kao član Društva za otvaranje srpskih škola. A dve godine kasnije proputovao je Dalmaciju, Primorje i Albaniju.
Vodeća je ličnost romantičarske istoriografije, sa Milošem Milojevićem.[2][3] Počeo je da piše još za vreme studija u Rusiji. Poznata su mu dela: "Rodoslovije srpskih carej", "Stefan Nemanja", "Nejaki Uroš", "Vukašin", te dvotomna knjiga "Istorija srpskoga naroda". Ušao u sukob sa Ilarionom Ruvarcem i sledbenicima pozitivističke, kritičke istoriografije i iz njega izašao skoro potpuno zaboravljen.[4] Bio je veći srpski patrijota nego istoričar, smatralo se zbog nekoliko netačnosti i preterivanja u istorijskim radovima.[1]
Srećković je bio potpredsednik Narodne skupštine, narodni poslanik, srpski akademik (od 1886), profesor i rektor Velike škole[5]. Za vreme rata 1878. godine radio je kao načelnik okruga pirotskog, trnskog i brezničkog. Od 1894. godine je član Državnog saveta u Beogradu. Bio je veoma aktivan u „Makedonskom odboru“ i u „Društvu Svetog Save“[6].
Dodeljen mu je Orden Takovskog krsta, Orden Belog orla i druga odlikovanja.
Umro je 8/21. jula 1903. godine i sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.
Bio je oženjen Ankom, ćerkom Marinka Radovanovića, ministra pravde i Jelene Spužić.
Po njemu je nazvana Ulica Pante Srećkovića (Beograd).
Odabrana dela uredi
- Istorija srpskog naroda od 600—1367 I—II (1884, 1888)
- Stefan Nemanja; Nejaki Uroš, drugi srpski car; Car Siniša Paleolog Nemanjić i janjinski despot Toma; Vukašin (Glasnik Srpskog učenog društva, 27)
- Stanje i odnos srpskih arhontija prema Ugarskoj i Vizantiji u polovini XII veka (Glasnik Srpskog učenog društva 54)
- Tvorenija Domentijana i Teodosija (Spomenik 33)
- Pregled istorijskih izvora o knezu Lazaru i Kraljeviću Marku (Spomenik 36)
